این ماراتن علمی چنان در کشور ریشه دوانده است که به‌سادگی توان حذف آن وجود ندارد و حتی سید محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش که طی زمان فعالیتش به عنوان وزیر  مدعی و پیگیر حذف آزمون است  با توجه به گستردگی مافیای موجود در این آزمون  از حذف آن اظهار ناتوانی کرده است و معتقد است که موسسات کنکوری کُتشان را در آورده‌اند و آماده یک کشتی جانانه با آموزش و پرورش هستند.

نه تنها آموزش و پرورش بلکه مجلس، شورای عالی انقلاب فرهنگی  و وزارت علوم هم درباره حذف کنکور اظهاراتی را داشتند، اما همچنان این غول بی شاخ و دم بر نظام آموزشی کشور سایه انداخته است و قصد جدا شدن از آن را ندارد و در این میان نوجوانان و جوانان بسیاری بهترین سال‌های عمر خود را برای رسیدن به کرسی‌های دانشگاه تلف می‌کنند و با استرس زیاد تحصیل می‌کنند تا بتوانند یکی از کرسی‌های دانشگاه‌های مطرح و رشته‌های خوب دانشگاهی را تصاحب کنند که گاه در این مورد  مغلوب می‌شوند.

 معادله پیچیده اعمال سوابق تحصیلی در کنکور

حذف کنکور در دهه ۹۰ شکل جدی به خود گرفت و نمایندگان مردم در مجلس به دنبال راه حلی برای این مشکل بودند  به همین جهت تاثیر سوابق تحصیلی برای ورود به دانشگاه مورد توجه قرار گرفت و  قانون مربوط به تأثیر سوابق تحصیلی در سال ۹۲ به تصویب رسید و این قانون در سال ۹۳ و ۹۴ با تأثیر قطعی ۲۵ درصدی اجرایی شد اما با شکایت از این روند در دیوان عدالت اداری قانون با تغییراتی مواجه شد و مصوبه جدید شکل گرفت  که تأثیر سوابق تحصیلی در سال ۹۵ با تأثیر مثبت باشد  و این روند برای کنکور سال‌های ۹۶ و ۹۷ هم اجرا شد.

برای کنکور ۹۸ بحث و بررسی های بسیاری در این مورد شکل گرفت تا در نهایت و بعد از کشمکش های بسیار درنهایت تاثیر قطعی سوابق تحصیلی به تاثیر مثبت تغییر یافت و داوطلبان برای کنکور مانند سال های قبل عمل خواهند کرد هر چند که آموزش و پرورشی ها از این  نوع اعمال سوابق تحصیلی ناراضی بودند حتی وزیر آموزش و پرورش در یکی از سخنرانی ها درباره امتحانات نهایی و حذف کنکور گفته بود که اگر این نمرات در کنکور اثر نداشته باشد برگزاری امتحان نهایی صرف هزینه بی جهت است  اما در نهایت  شورای سنجش  و پذیرش  و نمایندگان مجلس توانستند حرف خود را به کرسی بنشانند.

هرچند پیش از این مهدی نوید ادهم دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش به خبرنگارحوزه آموزش و پرورش گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوانگفته بود که تأثیر مثبت سوابق تحصیلی به منزله بی اعتباری سوابق تحصیلی، برنامه درسی و تلاش‌های دانش‌آموز و معلمان در مدرسه است، تصریح کرد: این رویکرد به بی‌عدالتی آموزشی دامن می‌زند و افرادی در کنکور موفق خواهند شد که با بنیه مالی قوی مهارت‌های تست‌زنی و تحصیلی را آموخته باشند و به کمک مافیای کنکور رتبه‌های خوبی کسب می‌کنند.

این خبر برای داوطلبان کنکوری خبری خوش به حساب می آمد و از طرفی پای مافیا از نظام و تعلیم و تربیت تا حدی کوتاه می‌شد اما خلف وعده درباره انتشار فهرست رشته محل ها باز هم نگرانی برای دانش آموزان سال های پایانی دبیرستان و داوطلبان کنکور به همراه داشت همچنین در صحبت های وزیر علوم توضیحی کامل از چگونگی این اعمال سوابق تحصیلی به میان نیامده بود.

وزیر آموزش و پرورش خداحافظی با کنکور را رسانه ای کرد

در حالی که داوطلبان کنکوری همچنان بلاتکلیف از اوضاع کنکور بودند و حذف یا کمرنگ شدن این غول بی شاخ و دم را باز هم صرفا یک وعده می دانستند اما آخر هفته گذشته بود که وزیر آموزش و پرورش در حساب شخصی توئیتر خود با هشتگ خدافظ کنکور از سر و سامان دادن به این آزمون خبر داد و نوشت: «امروز چهارشنبه ساعت ۶:۳۰ صبح جلسه تعیین تکلیف کنکور سال آینده برگزار شد.

ورود به ۸۵ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها نیازی به شرکت در کنکور و تحمل اضطراب‌های طاقت فرسا ندارد و صرفا سوابق تحصیلی ملاک عمل است.»

البته در این پیام کوتاه توئیتری باز هم سوالاتی برای دانش آموزان و داوطلبان کنکور مطرح بود و شائبه هایی برای آنها شکل گرفت اما سازمان سنجش در باره شرایط این قانون اعلام کرد که اطلاعیه مربوط به نحوه پذیرش و شرایط و ضوابط داوطلبان و نحوه درخواست پذیرش از موسسات و مدارک و سوابق موردنیاز در اطلاعیه سازمان سنجش آموزش کشور در تاریخ ۲۵ دی ماه ۱۳۹۷ منتشر می‌شود و داوطلبان واجد شرایط و متقاضی پذیرش بهمن ماه از تاریخ ۲۹ دی تا ۶ بهمن ماه برای پذیرش به موسسات پذیرنده که در اطلاعیه ۲۵ دی ماه منتشر می‌شود مراجعه خواهند کرد.

داوطلبان متقاضی پذیرش رشته محل‌های صرفا سوابق تحصیلی نیازی به شرکت در کنکور سراسری ۹۸ که ثبت‌نام آن از تاریخ ۲۴ بهمن تا دوم اسفند ۹۷ است، ندارند.

اعمال سوابق تحصیلی و نگرانی از نمره فروشی

اعمال سوابق تحصیلی برای ورود به ۸۵ درصد از رشته‌های دانشگاهی نقطه عطفی برای داوطلبان کنکور حساب می‌شود، اما برخی از آن‌ها اعمال سوابق تحصیلی را نگران کننده می‌دانند و معتقدند که مدارس غیر دولتی با توجه به کیفیت آموزشی و روند نمره‌دهی موفقیت بیشتری را کسب خواهند کرد و حتی برخی دیگر معتقدند که حذف کنکور و اعمال سوابق تحصیلی نه تنها منجر به عدالت آموزشی و بهبود وضعیت نظام تعلیم و تربیت می‌شود بلکه باعث شده تا مافیای کنکور که تا پیش از این بیرون از مدارس وجود داشته اند حالا به داخل مدرسه راه پیدا کنند و از طریق نمره فروشی بخواهند برای دانش آموزان بازار مکاره ای ایجاد کنند.

از طرفی در سال‌های قبل امتحانات نهایی با مشکلاتی مواجه بود و در برخی از سال‌ها شاهد فروش سوالات امتحانی بودیم که این مشکل در نهایت با دخالت آموزش و پرورش و حتی مجلس تا حدی سامان پیدا کرد.

یکی از گره های حذف کنکور هم همین امتحانات نهایی  و کیفیت طراحی و برگزاری آن  است که عبدالرسول عمادی رئیس مرکز سنجش آموزش و پرورش درباره امنیت امتحانات نهایی گفته بود با اتخاذ روش‌های جدید از هر گونه فروش سوالات امتحانی و تقلب در این مورد جلوگیری می‌کنیم و فروش سوالات امتحانی را به همه حوزه امتحانی تعمیم نداده بود.

مهدی بهلولی کارشناس آموزشی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه آموزش و پرورش گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره نگرانی داوطلبان کنکور نسبت به اعمال سوابق تحصیلی و نمره فروشی و تاثیر مدارس غیردولتی در  ارتقای کیفیت نمرات دانش آموزان اظهار کرد: رمز و راز مدارس غیردولتی و موفقیت آن‌ها در فرآیند‌های آموزشی گزینش است؛ در واقع مدارس غیر دولتی که از نظر فضای آموزشی و تامین امکانات مشکلی ندارد با برگزاری آزمون‌های ورودی دانش آموزانی که استعداد و توانایی بالایی دارند جذب کرده بنابراین خروجی آن‌ها هم به نتایج قابل قبولی  دست می‌یابند.

وی ادامه داد: البته نباید از این موضوع غافل شویم که تمام مدارس غیردولتی هم موفق نیستند و می‌توان آن‌ها را به ۲ دسته تقسیم کرد؛ برخی از مدارس غیردولتی حتی از مدارس دولتی هم نتایج ضعیف تری دریافت می‌کنند بنابر این شرایط نمی‌توان از این موضوع نگران بود که مدارس دولتی از مدارس غیردولتی باز می‌مانند.

کنکور خط دهی به نظام  آموزشی است

این کارشناس آموزشی با اشاره به اینکه موافق حذف کنکور است، تصریح کرد: این آزمون آثار منفی بسیاری در نظام آموزشی دارد که یکی از بارزترین این عوارض خط دادن به آموزش است؛ البته تمام آزمون‌های هماهنگ این اثر را دارند، ولی حذف تمام آنها به یکباره ممکن نیست و باید به تدریج این آزمون‌های هماهنگ کم شود همچنین باید سعی کنیم تا آزمون‌ها از حالت تستی فاصله بگیرد.

وی با اشاره به  این طرح  به آموزش کیفی در مدارس کمک می کند،  تصریح کرد: با توجه به اینکه آزمون های هماهنگی کشوری ملاک عمل در ورود داوطلب به دانشگاه است، بنابراین کیفیت آموزشی مدارس  در کسب نتیجه بهتر کمک کننده است.

بهلولی با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد این طرح برای داوطلبان کنکوری طرحی مناسب است، تصریح کرد:  معمولاً می توان به اصالت نمرات حوزه‌های تصحیح تکیه کرد البته باید نظارت بر روند اجرای آزمون‌ها بیشتر شود تا مانند سال‌های گذشته شاهد فروش سوالات امتحانی یا لو رفتن سوالات مشابه  نباشیم همچنین پیشنهاد می‌شود  برای بهبود شرایط، امتحانات نهایی به پایه‌های پایین‌تر هم تسری پیدا کند.

کاهش سلطه کنکور به حذف آن منجر می‌شود؟

مجتبی‌ شریعتی ‌نیاسر معاون آموزشی وزارت علوم درباره سازوکار حذف کنکور  پیش تر به خبرنگار  حوزه آموزش و پرورش گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود که حذف کنکور تا سه سال آینده امکان ندارد و آنچه در مورد حذف کنکور هدف است، حذف کامل آن است، اما مراحل و چگونگی فرآیند آن  باید بررسی شود.

حذف کنکور می تواند پای مافیای آن را از مدارس کوتاه کند و  تنزل کیفیت آموزشی که محدود به چند تست بیشتر زدن شده است، تا حدی سامان دهد اما این مساله زمانی محقق خواهد شد که عدالت آموزشی و سطح کیفی تمام انواع مدارس هم به همان نسبت ارتقا یابد از طرفی رقابت بر سر رشته محل‌های باقی مانده که تماما رشته های محبوب و دانشگاه های برند را شامل می شوند هنوز تب کنکور را آنطور که باید و شاید پایین نیاورده است و برای این ظرفیت هم باید فکری شود.