پس از شهادت دانشمند شهید دکتر محسن فخری‌زاده رئیس سازمان پژوهش و نوآوری‌های دفاعی وزارت دفاع در روز جمعه طی یک عملیات تروریستی، روایت‌های مختلفی پیرامون چگونگی اجرای این عملیات تاکنون منتشر شده است.

خبرنگار ما با پیگیری ماجرا به اطلاعاتی دست یافت که حکایت از استفاده از سلاح اتوماتیک (تیربار) دارد که بر روی یک خودروی وانت نصب شده بود و تیراندازی به سمت خودروی شهید فخری‌زاده به وسیله این تیربار صورت گرفته است.

موضوعی که علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز اینگونه آن را روایت می‌کند: دشمن از سبک و شیوه کاملا جدید و حرفه‌ای و تخصصی استفاده کرد و متاسفانه موفق شد که بعد از ۲۰ سال به هدف خودش برسد. متاسفانه عملیات بسیار پیچیده‌ای بود و با به کارگیری تجهیزات الکترونیکی رخ داد و هیچ فردی در صحنه حضور نداشت.

تیربار اتوماتیک چیست؟

تیربار اتوماتیک زیرمجموعه‌ای از تسلیحات کنترل از راه دور است که در علوم نظامی تحت عنوان (Weapon Remote Station) یا «جایگاه کنترل از راه دور سلاح» شناخته می‌شوند. طی سال‌های گذشته با پیشرفت تکنولوژی، موضوع کنترل از راه دور تسلیحات رزمی در دستور کار بسیاری از ارتش‌های جهان قرار گرفته و همین امر سبب شده تا تسلیحاتی که راه‌اندازی، روانه‌سازی و استفاده از آن‌ها نیازمند حضور نفر یا نفراتی در کنار آن‌ها داشت، امروز به صورت تماما خودکار و به صورت اتوماسیون شده، کار خود را انجام دهند.

این جایگاه‌های کنترل از راه دور غالبا برای کنترل آتش سلاح‌های کالیبر سبک و متوسط بر روی انواع خودرو‌های زرهی، سکو‌های زمینی مانند برجک‌های مرزبانی، خودرو‌های رزمی سبک و حتی خودرو‌های غیرنظامی نیز قابلیت نصب دارد و در حقیقت یک پایه ثابت شده است که سامانه‌های اپتیکی شامل هدفگیری و مسافت‌یاب بر روی آن نصب شده تا پذیرای سلاح مورد نیاز یگان عمل کننده بر روی آن برای کنترل از راه دور باشد.

بعنوان مثال سامانه Arrow ۱۲ یک جایگاه کنترل از راه دور سلاح سبک و جمع و جور است که برای انواع تیربار‌های کالیبر مختلف ۱۴.۵، ۱۲.۷ و ۷.۶۲ کاربرد دارد و به راحتی بر روی انواع پلتفرم‌ها مانند خودرو‌های زرهی، قایق‌های کوچک و حتی وانت‌های تجاری نیز قابل نصب است.

نصب سامانه Arrow ۱۲ بر روی وانت

از جمله ویژگی‌های تیربار‌های اتوماتیک، مجهز بودن آن‌ها به دوربین‌های هدفگیری در شب و روز است که در کنار کامپیوتر‌های محاسباتی مانند کامپیوتر محاسبه بالستیک گلوله، به افزایش دقت آن‌ها کمک قابل توجهی می‌کند.

هدایت این تیربار‌ها به صورت کنترل از راه دور و با استفاده از کنسول‌های مخصوص صورت می‌گیرد.

نمونه‌ای از کنسول هدایت یک سامانه تیربار اتوماتیک

در کشورمان نیز طی سال‌های گذشته توسعه سکو‌های کنترل از راه دور سلاح مورد توجه صنعت دفاعی و نیرو‌های مسلح قرار گرفته است و امروزه شاهد بکارگیری گسترده آن‌ها در بخش‌های مختلف نیرو‌های مسلح خصوصا در مرز‌های کشور هستیم.

معروف‌ترین آن‌ها سکوی تاکتیکی کنترل از راه دور و هوشمند RU۷۶۲HM است که در کشور با نام «حامی» نیز شناخته می‌شود. حامی یک سیستم اتوماسیون برای شلیک انواع تیربار‌های موجود در کشور در کالیبر‌ها و انواع مختلف است که توسط کاربر به صورت کنترل از راه دور هدایت می‌شود.

شلیک تیربار اتوماتیک در یک رزمایش

این سامانه در حقیقت ترکیبی از تیربار با سیستم‌های مراقبتی شامل دوربین‌های اپتیکی و حرارتی به منظور هدفگیری در شب و روز و مسافت‌یاب لیزری است که قابلیت عمل در تمام شرایط آب و هوایی را در بُرد مؤثر تیربار دارد.

تیربار اتوماتیک نصب شده روی خودروی سفیر

مهمترین مزیت استفاده از سامانه‌های کنترل سلاح از راه دور، کاهش تعداد نفرات درگیر و به دنبال آن کاهش تهدید جانی علیه آن‌ها است؛ از سوی دیگر استفاده از این سامانه‌ها توان درگیری در برد بیشتر با دقت بالاتر و در عین حال غافلگیری را افزایش می‌دهد.