این بنا یکی از شگفتیهای معماری ایرانی به شمار میآید که یکی از اهداف مهم ساخت آن، جمعآوری کود کبوتران بوده است. آنها از این کودهای بسیار اسیدی و فوقمرغوب در صنعت کشاورزی و برای بهبود کیفیت خاک استفاده میکردند. این بنا به صورت مدور ساخته شده و با ارتفاع 8 متر، گنجایش 4000 لانه برای کبوتران مهاجر را داشته است. البته هر لانه بیش از یک کبوتر را در خود جا میداده و تعداد کبوتران این برج به 25 هزار نیز میرسیده است.
این برج دارای پوشش گنبدی شش ضلعی است که اطراف آن دارای تزئیناتی از گچ است. در بام برج نیز 4 ستون کوچک با ارتفاع یک و نیم متر وجود دارد. این برج به صورت استوانهای ساخته شده و دارای تزیینات قطار بندی آجری و گچی است که مانع تردد مارها به داخل برج میشود، ولی در برجهای مکعبی و چند قلو ترفندهای دیگری مانند ایجاد قوس به داخل برای این کار انجام شده است.
زمانی که کبوتران احساس خطر میکنند به طور ناگهانی به پرواز در میآیند که این امر موجب ایجاد ارتعاشی داخل برج میشود و برای رفع این مشکل، علاوه بر ساختن یک طبقه در میانهی برج، طاق هایی بین استوانه خارجی و داخلی ایجاد کردهاند تا طول برج کاهش یافته و ضمن استحکام سازه از ارتعاشات آن نیز جلوگیری کند.
آیا تا به حال مسافر میبد بودهاید؟ برج کبوترخانه را دیدهاید؟