ویژگی خاص حضور اقوام مختلف قم را متمایز می کند اما مسئولان هنوز از این تمایز بهره ای برای قم نبرده اند و این ظرفیت نیز مانند ابنیه تاریخی قم مورد بی مهری مسئولان است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، قم به عنوان پایتخت جهان تشیع و دومین شهر زائر پذیر قم ظرفیت های زیادی برای گردشگری و جذب مسافر دارد اما تاکنون این ظرفیت ها روی زمین مانده که نشان از ضعف شدید اداره میراث فرهنگی و گردشگری قم دارد.

استان قم ظرفیت بالایی در زمینه گردشگری اعم از گردشگری مذهبی، تاریخی و طبیعی دارد؛ صنایع دستی، همچون انگشترسازی، زیور آلات، گره چینی، مشبک، سفال و سرامیک از جمله صنایع دستی هستند که در قم فعال هستند از طرفی ویژگی خاصی که قم را متمایز می کند اما مسئولان هنوز از این تمایز بهره ای برای قم نبرده اند وجود اقوام و فرهنگ های گوناگون از شهرها و استان های کشور به قم است .

مهاجرپذیر بودن قم باعث حضور تقریبا همه اقوام حاضر در کشور در قم شده است این ویژگی خاص در ایام عاشورا و تاسوعا و حضور دسته های مختلف عزاداری که منتسب به اقوام هستند را می توان مشاهده کرد.

به جرات می توان گفت اگر مسئولان استان قم مدیریت و تفکر گردشگری و فرهنگی داشته باشند می توانند با ساماندهی اقوام قم در بخش های مختلف فرهنگی علاوه بر استفاده از ظرفیت های و ابنیه های تاریخی موجود در استان قم  با برگزاری  بازارچه های مختلف و یا موزه های فصلی به نمایش فرهنگ اقوام مختلف ساکن در قم بپردازند این فرصت یعنی یک مسافر با حضور در قم گویی در کل کشور سفر کرده است و با آداب و رسوم اقوام مختلف آشنا شده است فرصتی که تنها در قم وجود دارد اما از آن غفلت شده است.

از طرفی آثار تاریخی قم آنگونه که شایسته است در سطح استان و کشور معرفی نشده است و گاهی حتی ساکنان قم نیز از وجود برخی از  آثار تاریخی در قم اطلاعی ندارند و یا شاید کمتر شهروند قمی بداند که اولین موزه ملی کشور در قم احداث شده است.

استان قم بیش از ۳۵۰ اثر ثبتی در فهرست آثار ملی اعم از مساجد، کاروان سراها، قلعه‌ها و محوطه‌ها، خانه‌ها و آب‌انبارهای تاریخی دارد، علاوه بر ۳۵۰ اثر تاریخی ثبت شده، حدود ۱۰۰۰ اثر تاریخی شناسایی شده در استان قم داریم که با وجود عدم ثبت، زیر نظر میراث فرهنگی است و اداره کل وظیفه صیانت و بازسازی این آثار را دارد.

کشف شدن آثار تاریخی بسیار با ارزش و زیبا در محوطه کارگاهی تقاطع غیر همسطح ۱۵ خرداد نیز اتفاق شگفت انگیزی بود این آثار در جایی کشف شد که هیچ کس گمان نمی‌کرد جزوی از بافت تاریخی شهر قم باشد و این نشان می‌دهد ما قم را بسیار کم می‌شناسیم.

با مرور زمان و عدم رسیدگی به بناهای تاریخی در قم  وضعیت آثار بحرانی تر شده و به نابودی نزدیک تر می شود ، متاسفانه برخی از آثار تاکنون مرمت نشده اند و روز به روز بر میزان فرسایش و آسیب آنها افزوده می شود، به یک نمونه از این بی مهری ها در تپه قلی درویش اشاره می کنیم.
                  
قلی درویش

وجود محوطه باستانی  تپه قلی درویش که مربوط به عصرآهن است در ورودی بلوار انتظار در نزدیکی مسجد جمکران کنار بنای منسوب به امام زاده جعفر غریب(ع)  نشان دهنده قدمت و تاریخ قم است  به گفته کارشناسان باستان شناسی اکتشافات باستانی در محوطه قلی درویش قم،بیانگر پیشینه 7 هزار ساله این شهر است، سیامک سرلک کسی که در ۱۱ دوره کاوش در تپه قلی درویش قم را مدیریت کرده و آثار هویت هفت هزاره شهر قم را در آن یافته می گوید: حدفاصل هزار و ۸۰۰ تا هزار و ۵۰۰ پیش از میلاد با یک سؤال بزرگ مواجه هستیم و هیچ مدرکی نداریم از آن دوران نداریم اما در تپه قلی درویش از این محدوده تاریخی هم مدارکی کشف شد.

وی با اشاره به تاریخچه شناسایی این محوطه گفت: این محوطه در سال ۱۹۷۹ برای اولین بار توسط یک باستان شناس آلمانی کشف می‌شود. او پس از بازدید از این منطقه مقاله‌ای با عنوان «جمکران و خور آباد؛ دو استقرار پیش از تاریخی دشت قم» می‌نویسد.

وی ضمن گلایه از تخریب‌هایی که در این محوطه باستانی اتفاق افتاد گفت: ۱۵ متر از تاریخ این شهر را تخریب کردند تا جایی که نیروی انتظامی می‌خواست اینجا را به یک شهرک آموزشی تبدیل کند.

سرلک ضمن گلایه از بی‌تفاوتی مسئولان قمی نسبت به تاریخ و هویت شهر قم اظهار کرد: ایجاد بلوار انتظار از مرکز محوطه موجب تخریب بخش وسیعی از اسناد این محوطه شد و زیرگذری که در خط راه آهن زده‌اند از خاک بکر رد شده و از حساس‌ترین بخش‌های محوطه را در ابتدای دهه ۸۰ تخریب کرده است.

وی افزود: کلایس، باستان شناس آلمانی بسیار آدرس‌های دقیقی در این محوطه داده و از یک دژ در ضلع شرقی محوطه اسم می‌برد که اکنون تخریب شده است.

این باستان شناس با اشاره به اینکه محوطه قلی درویش از هزاره پنجم پیش از میلاد تا دوره سلجوقی حاوی آثار است، گفت: اگر این محوطه دست نمی‌خورد و این تخریب‌ها صورت نمی‌گرفت می‌شد یک دانشگاه باستان شناسی در آن بنا کرد چراکه در این محوطه آثاری از دوره‌های خاصی داریم که در هیچ جای ایران پیدا نمی‌شود.

سرلک با اشاره به اینکه اطلاعات ما راجع شهر قم خیلی کم است، ادامه داد: ما حتی بافت تاریخی فعلی قم و محدوده آن را به خوبی نمی‌شناسیم.

کشف استقرارگاهی از هزاره چهارم پیش از میلاد در بافت تاریخی قم این احتمال را قوی کرده‌است که ساکنان قلی‌درویش در این دوره تاریخی به شهر فعلی قم آمده‌اند و دوباره پس از ۱۰۰۰ سال به قلی‌درویش بازگشته‌اند. معماری مسکونی جوامع ساکن در قلی‌درویش، فضای نیایشگاهی، کوره‌های ذوب فلز و صنایع دستی کوچک و سفالی از جمله آثار به‌دست آمده از این منطقه است. در تپه قلی‌درویش ساختار شهری دوره عصر آهن نیز کشف شده‌است. مجموعه مدارک به‌دست آمده از قلی‌درویش از جمله ساختارهای معماری، مهرهای استوانه‌ای، پلمپ‌های در خمره، توکن‌ها و قطعه سفال مهرزده، شواهد بسیار ارزشمندی از پیچیدگی‌های فرهنگی را ارائه داده‌است.



انتهای پیام/170