اهمیت آموزش سواد رسانه ای در میان تمامی اقشار جامعه تا جایی است که باعث می شود افراد، با هویت صحیح وارد فضای مجازی شوند و در مقابل انبوه اخبار بتوانند تصمیم درست بگیرند و اخبار اصلی را از جعلی تشخیص دهند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، روزانه مطالب بسیار زیادی در حوزه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و یا حتی اخبار مربوط به افراد مشهور و بازیگران در طول روز انتشار می‌یابد که برخی از آنها شایعات فاحشی هستند و واقعیت ندارند. در سال های اخیر به وفور شاهد این موضوع بوده‌ایم که بسیاری از صحبت‌های افراد در شبکه‌های رسانه ای دچار تحریف می‌شود و با کم و زیاد کردن و منقطع کردن این سخنان مفهوم کلی مطلب و خبر کاملا عوض می‌شود. رسانه قدرت این را دارد که در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با بالاترین کیفیت، اخبار و مطالبی را منتشر کند و این هنر و تشخیص مخاطب است که بتواند واقعیت را از شایعه تشخیص دهد.
رسانه، ابزاری قدرتمند و فراگیر در دنیای امروز است و اهمیت این تا جایی است که همواره رسانه‌ها به رقابت با یکدیگر می‌پردازند تا جایی که رسانه در این سال‌ها توانسته است به ابزاری سیاسی نیز تبدیل شود و افکار افراد جامعه را دست بگیرد و به حدی به آن تسلط پیدا کند که آن‌ها را به مرحله جنگ نرم برساند.
در واقع رسانه تیغ دو لبه‌ای است که می‌تواند در یک چشم بر هم زدن شایعه ای را در قالب واقعیت بیان کند و بالعکس. در سال‌های اخیر سو استفاده‌های زیادی از رسانه شده ‌است که باعث شده بسیاری از افراد جان خود و امنیت خود را نیز در این راه از دست بدهند. بنابراین، اگرچه ایران به واسطه تعدد رسانه‌های مجازی هدف این جنگ نرم است اما سواد رسانه‌ای به عنوان موضوعی مهم مهجور واقع شده و با ضعف‌هایی همراه است. 



نقش سواد رسانه ای در موضع گیری ها و پیام ها
در خصوص سواد رسانه و فضای مجازی رهبر معظم انقلاب بارها و بارها در سخنرانی های خود تاکیداتی را داشته اند و در خصوص اهمیت این فضای بسیار سخن گفته اند. از همین رو سید محمود موسوی، کارشناس فضای مجازی در گفتگو با خبرنگار قم فردا با اشاره به تاکید رهبری در خصوص آموزش نسل جدید در مواجهه با فضای مجازی، اظهار داشت: امروز باید قبل از ورود به فضای مجازی و شروع به فعالیت در این عرصه، حتما آموزش ها و مهارت های سواد رسانه ای را فرا بگیریم.
وی ادامه داد: افرادی که مهارت رسانه ای را به درستی فراگرفته باشند موضع گیری و کنش های صحیح در خصوص پیام ها و شناختن رسانه ها خواهند داشت.
موسوی خاطرنشان کرد: در سال های قبل اقدامات خوبی در خصوص آموزش سواد رسانه ای در کشور انجام شده است اما کافی نیست.

برای آموزش همگانی سواد رسانه می‌توان از بسیج مردمی کمک گرفت
همچنین در این خصوص سیده مریم سیادت، کارشناس، پژوهشگر و مدرس سواد رسانه ای، عنوان کرد: بارها، رهبری در جمع‌های مختلف به اهمیت فضای مجازی و آشنا شدن با این فضا اشاره کرده است تا امنیت روانی مردم در فضای مجازی تأمین شود. بنابراین، برای این منظور و آگاهی و توانمندی برای ورود در فضای مجازی باید آموزش سواد رسانه‌ ای در میان تمامی اقشار جامعه به ویژه در مدارس صورت بگیرد تا افراد، با هویت صحیح وارد این فضا شوند تا با این کار، اثرپذیری منفی کاهش پیدا کند.
وی درمورد چالش‌ها و راهکار‌های توسعه سواد رسانه‌ای در ایران در پرتو بسیج همگانی بیان کرد: همه ما در عصر تکنولوژی و دنیای فناوری زندگی می‌کنیم و درواقع، با توجه به تعاملات و ضرورت‌های موجود مبنی بر انجام کار‌ها از طریق اینترنت، همگی در فضای مجازی نفس می‌کِشیم. بنابراین، وقتی به این شدت در این فضا حضور داریم، لازم است که برای حضور در شبکه‌های اجتماعی نیز مهارت داشته تا اثرپذیری مثبت و مصرف بهینه‌ای را از این فضا داشته باشیم. 
به گفته این مدرس سواد رسانه ای، لازم است همان طور که والدین عزیز، از بدو تولد فرزند خود، تربیتی را درنظر می‌گیرند در عصر تکنولوژی هم تربیت رسانه‌ای را برای فرزند خود داشته باشند و در این میان، همه ارگان‌ها و نهاد‌هایی که می‌توانند کمک کنند باید این کار را انجام دهند تا آموزش و سواد رسانه‌ای در قالب تربیت رسانه به فرزندان و دیگر افراد جامعه انتقال پیدا کند. چون در این عصر رسانه‌ای بسیار مهم است که بتوان حضور درستی در فضای مجازی داشت.
این مدرس سواد رسانه تصریح کرد: ما نیاز به مربیان و مدرسانی داریم که به موضوع سواد رسانه‌ای و نحوه آموزش آن تسلط داشته باشند و اگرچه، آموزش‌هایی در این خصوص برای تربیت مدرسان و مربیان سواد رسانه‌ای انجام می‌شود، ولی برای آموزش همگانی می‌توان از بسیج مردمی کمک گرفت که به واسطه این مدرسان و مربیان سواد رسانه‌ای در سنین مختلف و درواقع، از پایه صورت بگیرد چراکه تربیت صحیح رسانه در عصر رسانه از اهمیت زیادی برخوردار است.



اما امروز بجای جلوگیری از ورود اطلاعات به فضای مجازی به صورت فیزیکی و زیرساختی و یا قانونی و حقوقی بایدبا افزایش سوادرسانه ای جامعه آن ها را در مقابل این حجم عظیم اطلاعات آگاه کنیم تا مردم بتوانند خبر فیک و اصلی را از هم تشخیص بدهند.
سوارد رسانه ای مخاطب را در فضای مجازی واکسینه می کند/مهارت سواد رسانه ای از لازمه های عصر حاضر
از همین رو دکتر سید مرتضی اسماعیلی طبا در گفتگو با خبرنگار قم فردا با اشاره به نقش سواد رسانه ای در انبوه اطلاعات موجود در فضای مجازی امروز، اظهار داشت: امروز مسئله سواد رسانه ای بسیار مهم است، سواد رسانه ای از مواردی می باشد که می تواند مخاطب را واکسینه کند.
وی ادامه داد: بجای اینکه ما ورود اطلاعات به فضای مجازی کشور را به صورت فیزیکی و زیرساختی و یا قانونی و حقوقی بگیریم می توانیم با افزایش سواد رسانه ای جامعه آن ها را در مقابل این حجم عظیم اطلاعات واکسینه کنیم.
عضو شورای فرهنگ عمومی استان قم خاطرنشان شد: مردم را باید به مهارتی مسلح کنیم که انبوه اطلاعات را دریافت کنند ولی بتوانند اطلاعات صحیح را شناسایی کنند، پیام های رسانه ای را بتوانند تحلیل کنند، منابع درست خبری را بتوانند از منابع فیک خبری تشخیص دهند.
دبیر انجمن سواد رسانه ای استان قم با اشاره به اهمیت تدریس سوادرسانه ای در مدارس ، گفت: در کشورهای خارجی در تمام پایه های تحصیلی به سواد رسانه اهمیت داده می شود و در حال تدریس می باشد اما در ایران از سال 1395شاهد بودیم در پایه دهم یک کتاب به نام آموزش سواد رسانه ای تالیف شده است و در اختیار دانش آموزان قرار گرفته است.
وی ادامه داد: وزارت آموزش و پرورش یکی از وزرات خانه های مهم در این زمینه است که می  تواند در تمام پایه های تحصیلی به آموزش سواد رسانه ای بپردازد همچنین وزارت علوم که می تواند در تمام رشته های دانشگاهی این درس را قرار دهد تا شاهد ارتقا سواد رسانه ای دانشجویان هم باشیم.
اسماعیلی طبا با اشاره به اینکه امروز سواد رسانه ای بسیار ضروری است، عنوان کرد: برای زندگی در عصر حاضر سواد رسانه ای یکی از مهارت های اصلی است. مهارتی که باید به مردم آموزش داده شود تا استفاده بهینه از رسانه ها با حداقل آسیب ها را شاهد باشیم.
وی تاکید کرد: هرچه قدر سطح سواد رسانه ای مردم یک کشور بالاتر برود آسیب های ناشی از استفاده غلط از رسانه ها حتما کاهش پیدا خواهد کرد.



باید نهضت سواد رسانه‌ای انقلاب راه اندازی شود
این در حالی است که حسین دولتی، پژوهشگر حوزه سواد رسانه‌ای بیان کرد: از زمانی که رسانه‌های جمعی کمرنگ شدند و رسانه‌های فردی به وجود آمدند الزام و اهمیت سواد رسانه هم بیشتر احساس شد؛ به طوری که فارغ از سواد، سن و نوع نگاه افراد به دنیا، آن‌ها در فضای سایبر و مجازی توانایی به اشتراک گذاشتن نظرات و عقاید خود را پیدا مردند که این موضوع نشان می‌دهد ما باید به سمت فراگیری سواد رسانه‌ای برویم تا بتوانیم بین میلیون‌ها پیام تولید شده در این فضا، پیام‌های مهندسی شده را از حالت کد خارج کنیم و درک آگاهانه‌ای داشته باشیم که سواد رسانه‌ای برای این منظور، کمک زیادی می‌کند. زیرا می‌توانیم از رسانه‌ها به نفع خودمان و زندگی مان استفاده کنیم و از مخاطرات آن فاصله بگیریم.
دولتی گفت: در اوایل انقلاب، کم سوادی و بیسوادی در کشور وجود داشت و بدنبال آن، نهضت سوادآموزی شکل گرفت و الان هم باید نهضت سواد رسانه‌ای انقلاب را راه اندازی کنیم. البته کار‌هایی در این خصوص صورت گرفته است و ارگان‌های مختلفی از جمله بسیج فعالیت‌های جدی داشته اند. امّا نیاز است که این نهضت با هم افزایی تقویت شود و به همان کیفیت و قدرت نهضت سواد آموزی اوایل انقلاب باعث فراگیری سواد رسانه‌ای در سنین مختلف شود. 

استفاده از ظرفیت بسیج در آموزش سواد رسانه
پس از انقلاب، دشمنان به شکل‌های مختلف تلاش کردند که با آرمان‌ها و ارزش‌های مردم ایران مقابله کنند و رهبری بار‌ها از تعابیر شبیه خون فرهنگی و ناتوی فرهنگی استفاده کرده که دشمن، باور‌ها و اعتقادات مردم را مورد هدف قرار داده است و همه آن‌ها در قالب مفهوم جنگ نرم نفوذ و قابل تبیین است؛ به طوری که این سال ها، همه افراد شاهد بودند که دشمن با بهره گیری از ظرفیت‌های قدرت نرم که اهمّ آن را رسانه تشکیل می‌دهد، اهداف خود که بی اعتمادی، ناامنی، یأس، تضعیف بنیان‌های خانواده و مسائل عقیدتی است را دنبال کرده و با این سبک جنگ نرم تلاش می‌کند از طریق بستر رسانه نفوذ کند.
در حال حاضر، جنگ روایت‌ها وجود دارد که این روایت‌ها بسیار تأثیرگذار هستند و عزم و حمایت همه جانبه مردم را می‌طلبند. ما در هفته بسیج قرار داریم و بسیج در همه دوران مختلف با مشارکت همگانی، مسئولانه و متعهدانه، کارنامه‌های خوبی را از خود به جای گذاشته است که از آن جمله می‌توان به دوران کرونا اشاره کرد که از این طریق، مردم توانستند چالش‌های موجود در دوران کرونا را سپری کنند و به همین دلیل، در این زمان هم نیاز به بسیج همگانی است تا بتوان همه مردم را برای مقابله با جنگ رسانه‌ای آماده کرد.

حسین حیدری
انتهای پیام/