بیابان‌های اطراف قم هرچند صحنه خشک و بی‌روحی برای گردشگران و زائران دارد اما واقعیت این است که این کویر بستر پرورش شتر، ظرفیتی عظیم که امروز مغفول مانده است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» شرایط اقلیمی، موقعیت جغرافیایی و وجود صحرای قم همگی ازجمله ظرفیت‌هایی هستند که شترداری در این استان را مقرون‌به‌صرفه معرفی می‌کنند. بااین‌حال آن‌چنان که شایسته است این صنعت اقتصادی و درآمدزا در استان پیشرفتی نداشته است و به آن توجه ویژه‌ای هم نشده است.
حدود ۲۶ میلیون نفر شتر در سراسر دنیا وجود دارد که از این تعداد تنها ۱۶۰ هزار نفر آن متعلق به ایران است و مابقی بیشتر در کشور‌های سودان، مصر و کشور‌های عربی هستند. دامی که تضمین‌کننده اشتغال و درآمدزایی مردم مناطق کویری و خشک است و طی سال‌های اخیر باکم توجهی متولیان جمعیتشان نه‌تنها رشد آن‌چنانی نداشته، بلکه تمام صادراتی که از استان قم به کشور‌های خلیج‌فارس انجام می‌شده هم به اتمام رسیده است. گفته می‌شود که از ۱۶۰ هزار نفر شتر در کل کشور، تنها هفت هزار نفر آن به استان قم تعلق دارند و مابقی اغلب در استان سیستان و بلوچستان هستند.



۲۰۰ خانوار در قم به پرورش شتر مشغول هستند
از همین رو منصور دیان اردستانی در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به آمار شترهای موجود در استان، اظهار داشت: طبق بررسی کارشناسان تعداد شترهای موجود در استان از مرز هفت هزار نفر عبور کرده است.
وی ادامه داد: از این تعداد حدود پنج هزار و ۵۵۵ نفر از شترهای استان شتر تک کوهان کلکوهی، یک هزار و ۵۰۰ نفر شتر آمیخته و حدود ۱۵۰ نفر شتر دو کوهان است.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی قم با اشاره به اشتغال‌زایی پرورش شتر، گفت: در حال حاضر حدود ۲۰۰ خانوار به پرورش شتر در قم مشغول هستند.
وی اضافه کرد: حدود ۴۵ درصد مراتع کشور فقیر و محل رویش گیاهان شور پسند و خاردار مثل خارشتر، علف شور، تاغ و گز است که شتر در چنین مراتعی توان زیست و تولید دارد و باعث احیاء آن می‌شود.
دیان اردستانی با اشاره به اینکه در استان قم معروف‌ترین عشایر و شترداران ایل "کلکو" هست که نژاد شترها به همین نام ثبت گردیده ‌است، گفت: شتر تک کوهان مقاوم به گرما و شتر دو کوهان مقاوم به سرماست، در صورت تلاقی بین شتر نر دو کوهان و ماده تک کوهان شتر آمیخت‌های حاصل می‌شود که مقاوم به گرما می‌شود و می‌تواند در مناطق گرمسیری پرورش یابد.
وی ابراز داشت:‌ امتیاز اول این شتر آمیخته بهره‌وری بالاتر از شترهای هم سن و سال خود است و ایجاد سازگاری با شرایط محیطی و قدرت جسمانی فوق‌العاده نسبت به سایر شترهاست.

شتر و این‌همه ویژگی
شتر بدون وابستگی به نهاده‌ها قادر به تولید پروتئین بوده و گوشت،‌ شیر،‌ پوست، پشم و کرک ازجمله محصولات قابل‌استفاده این دام است که باقیمت مناسب در بازار عرضه می‌شود و مشتریان زیادی دارد،‌ به همین دلیل توسعه صنعت شتر دارای در قم می‌تواند درآمدزایی خوبی برای استان  در پی داشته باشد.
پرورش شتر یک صنعت پرسود
از همین رو حسین جعفری نیا، رئیس اتحادیه شترداران استان قم در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه در قم بیش از هفت هزار نفر شتر وجود دارد، اظهار داشت: بیشتر شترهایی که در قم در حال پرورش هستند از نژاد «کله کوه» هستند.
وی ادامه داد: یک شتر دو سال یک‌بار زایش می‌کند و پرورش‌دهندگان از مزایای فروش گوشت و پشم این حیوان سود قابل‌توجهی به دست می‌آورند.
رئیس اتحادیه شترداران استان قم اضافه کرد: یک شتر یک‌ساله بین ۳۵۰ تا ۵۰۰ کیلو و در سن ۳ سالگی وزنش از ۶۰۰ کیلو تجاوز می‌کند و به یک‌تن هم می‌رسد که از نظر گوشت از ارزش بالایی برخوردار است.
وی خاطرنشان کرد:دغدغه رشد صنعت پرورش شتر و فراورده‌های آن در این استان کم است در حالی که پرورش شتر می‌تواند یک صنعت پرسود باشد.
جعفری نیا در خاتمه عنوان کرد: استان قم قابلیت و ظرفیت مناسبی برای پرورش این حیوان دارد اما به‌درستی از آن استفاده و حتی سرمایه‌گذاری نشده است.



ثروت‌هایی که بر باد می‌روند
همچنین منصور دیان اردستانی در این باره عنوان کرد: شتر حیوان منحصر به فرد و سازگار به محیط‌های گرم و خشک است اما علیرغم نقش فعال شتر در تولید مواد غذایی دامی، پتانسیل‌های تولیدی‌اش نادیده گرفته می‌شود.
وی ادامه داد: پشم تنها یکی از محصولات تولیدی از شتر است.هر نفر شتر در طول سال به طور میانگین پنج کیلوگرم پشم دارد و هر چه سنش پایین‌تر، پشمش هم نرم‌تر است .
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی قم گفت:باوجود بیش از هفت هزار نفر شتر در استان قم و تولید سالانه بیش از ۱۰ تن کرک و موی شتر، به علت نداشتن بازار خرید، این امر موجب عدم بهره‌مندی مناسب و کافی از این محصول باارزش شده است.
وی افزود: بیش از هفت هزار نفر شتر در قم سالانه ۱۰ تن کرک و موی شتر تولید می‌کنند که افزایش بهره‌وری مناسب از این محصول در دستور کار است.
دیان اردستانی بابیان اینکه چراگاه اصلی شتر در قم بخش مرکزی قم است و اکثر شترداران استان در مناطق قمرود و قنوات هستند، می‌گوید در استان قم کارگاهی وجود ندارد و نیاز است کارگاه‌هایی در این استان راه‌اندازی شود. در سال‌های گذشته قیمت پشم گوسفند و شتر به اندازه‌ای نبوده است که تولید محصولات این پشم‌ها برای دامداران صرفه اقتصادی داشته باشد، بنابراین پشم‌ها در بیابان رها می‌شد.
وی با اشاره به خواص پشم شتر گفت: کمربندها و زانوبندهای مشابه چینی با الیاف مصنوعی را از بازار تهیه می‌کنند که ارزان‌تر است، اما خواص محصولات ساخته‌شده از پشم شتر را ندارد. همچنین کرک شتر به علت ظرافت، نرمی و سبکی که دارد، الیاف لوکس و گران‌قیمتی است که انواع البسه از آن تولید می‌شود و مو به علت خشن بودن برای تولید سیاه‌چادر، ریسمان استفاده می‌شود.

امروز طبق اعلام کارشناسان این عرصه تمام شرایط اقلیمی برای پرورش شتر در قم وجود دارد و تنها به این دلیل که طی سال‌های اخیر متولیان نسبت به تخریب زیست‌محیطی استان و افزایش بیابان و گردوغبار به واسطه چرای شتر‌ها احساس نگرانی کردند.  این هم در حالی است که برخی از کارشناسان معتقدند پرورش شتر همچون دیگر دام‌هاست و می‌توان بخشی از نیاز آن‌ها به علوفه را از طریق علوفه آماده تأمین کرد.
درهرحال امروز مسئله پرورش شتر در قم می‌تواند از نظر اشتغال‌زایی و همچنین تأمین گوشت موردنیاز استان و کشور کمک فراوانی کند که نیازمند حمایت و همکاری متولیان این عرصه است تا استان بتواند از این ظرفیت مغفول مانده استفاده کند.


انتهای خبر /160