در دوران امام رضا(ع) شایع شده بود امام چون فرزند پسری ندارد امامت خود ایشان نیز قابل سؤال است که تولد امام جواد (ع) خارج از اینکه در آینده چه اثراتی می‌تواند داشته باشد تثبیت‌کننده امامت اثنی عشری شد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» امام جواد علیه‌السلام میوه دل ثامن‌الحجج علیه‌السلام در دهم رجب ۱۹۵ ق در مدینه منوّره زاده شد و بر شاخسار امامت شکوفا گشت.
امام جواد علیه‌السلام در مدینه به دنیا آمد و به نوشته شیخ کلینی، مادرش کنیزی از نوبیا در شمال آفریقا به نام حبیبه بود. با این حال برخی او را خیزران، از امپراتوری روم شرقی می‌دانند و برخی دیگر او را از خانواده ماریه، همسر پیامبر اسلام می‌دانند. پدر امام جواد علیه‌السلام عادت داشت به اصحابش یادآوری کند که صاحب فرزندی خواهد شد که بعد از او عهده‌دار منصب امامت خواهد شد.
 بااین‌حال زمان زیادی گذشت تا شیعیان فرزند مذکور را با چشم خودشان ببینند. امام جواد علیه‌السلام تنها چهار سال داشت وقتی پدرش مجبور شد او را در مدینه تنها گذاشته، برای بر عهده گرفتن مقام جانشینی که مأمون برایش تدارک دیده بود، عازم سفر به خراسان شود. شیعیان عادت داشتند از رضا بپرسند آیا اگر برای او اتفاقی بیفتد، پسری در آن سن خواهد توانست مسئولیت امامت و رهبری شیعه را بر عهده بگیرد؛ و رضا معمول بود داستان عیسی را برایشان نقل کند که حتی سن کمتری داشت وقتی به مقام نبوت رسید.

ولادت امام جواد (ع) عامل تثبیت امامت
این در حالی است که استاد ابوالقاسم علیدوست ضمن تبریک ایام ولادت امام نهم در گفتگو با خبرنگاران اظهار داشت: می‌دانید که در تاریخ اسلام مولودی به برکت و عظمت ابوجعفر ثانی امام جواد علیه‌السلام نداریم، نمی‌خواهم عرض کنم حضرتش بالاترین مقام را در بین حضرات معصومین علیهم‌السلام دارد که درست نیست، اما نفس تولد حضرت یعنی به‌محض تولد ما با یک برکت و رحمت مواجه هستیم.
وی ادامه داد: می‌دانید ۴۷ سال از عمر با برکت امام رضا علیه‌السلام گذشته بود و امام دارای فرزند پسری نبودند، بر اساس معتقدات شیعه امام باید صاحب فرزندی باشد که امامت بعداً به او برسد بدین خاطر این شبهه به وجود آمده بود که اگر امامت امام هشتم بر حق است پس فرزند پسری که بتواند امامت را ادامه دهد کجاست، به‌طوری‌که حتی برای نزدیکان امام رضا علیه‌السلام جز عده‌ای خالص و مُخلَص این سؤال بود.
استاد خارج حوزه علمیه قم افزود: وجود امام جواد علیه‌السلام با آن فرایندی که در ادله و برخی روایات دیدید به این شبهه پاسخ داد، درواقع ولادت امام جواد علیه‌السلام بدون اینکه امام یک برون دادی و خروجی داشته باشند یک جریان را میراند و یک شبهه را از بین برد که زیر سؤال رفتن جریانات امامت امامیه بود و باعث شد امامت اثنی عشریه تثبیت شود.
وی بیان داشت: کسانی که اهل تاریخ هستند می‌گویند انشعاب شیعه که ما در قبل از امامت امام جواد علیه‌السلام داشتیم زیدیه غیر زیدیه، اسماعیلیه غیر اسماعیلیه، فتحیه غیر فتحیه، واقفیه غیر واقفیه، با آمدن امام جواد علیه‌السلام همه این‌ها تمام شد و ما بعد از آمدن امام جواد علیه‌السلام و امامت ایشان با انشعاب قابل‌ذکری مواجه نیستیم یعنی وجود امام علیه‌السلام و نفس میلاد، نفس تولد امام مذکّرا حیا مایه تثبیت امامت اثنی عشریه شد و این عظمت و برکت کمی نبود.
 
القاب امام محمدتقی علیه‌السلام
در کتاب‌های تاریخ و حدیث لقب‌های زیادی برای پیشوای نهم (ع) ذکر شده است ازجمله: تقی، جواد، مرضی، متوکل، متقی، زکی، متجب، مرتضی، قانع، عالم ربانی، رضی، مختار، صادق، صابر و فاضل. همچنین در میان شیعیان و اهل سنت به لقب باب المراد مشهور بود، زیرا حاجت‌های مردم را بسیار برآورده می‌ساخت و کرامت‌های بی‌شماری از آن حضرت دیده‌شده ولی مشهورترین لقب‌های امام نهم (ع) تقی و جواد است.
هر یک از این القاب برای امام (ع) بیانگر ویژگی‌های اخلاقی و روحی، برجستگی‌های معنوی و رفتاری و فضایل و کمالات نفسانی است که آن حضرت را از دیگران ممتاز می‌ساخته است. آن حضرت باتقواترین فرد اهل زمان خود بود و کسی در جود و بخشش در مرتبه آن حضرت قرار نداشت.
جواد و تقی از القاب مهم امام نهم
از همین رو حسین شاکری فر، استاد سطوح عالیه حوزه علمیه در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به القاب امام نهم شیعیان، عنوان کرد: تمام معصومین دارای القابی متعددی البته در جنبه‌های خوب هستند و برخی از القاب بیشتر ذکرشده است.
وی ادامه داد: یکی از القاب مهم امام نهم جواد است که بسیار ذکرشده است و این لقب هم به دلیل این بود که ایشان بسیار اهل جود، بخشش، کرامت و دستگیری از فقرا و نیازمندان بودند.
این کارشناس مذهبی با اشاره به لقب دیگر امام نهم، گفت: تقی از القاب دیگر امام نهم است که در تاریخ بسیار گفته‌شده است و این هم به دلیل داشتن زهد و تقوا در وجود ایشان هست.
وی اضافه کرد: بر همین اساس القابی که برای امام نهم فرزند امام رضا (ع) به‌کاررفته است، گویای فضایل و اوصاف الهی این امام بزرگوار است.



ویژگی‌های امام جواد (ع)
امام جواد (ع) ویژگی‌های بسیاری داشتند که ویژگی اخلاقی، رفتاری، سیاسی و اجتماعی این امام زبانزد بوده است. همچنین طبق روایات می‌توان پرهیزکاری، نیکوکاری، وفاداری، پاکیزه بودن، اخلاص، هدایتگری مردم و راهنمایی امت را ازجمله ویژگی‌های شخصی این امام نام برد.
از همین رو آیت‌الله توکل در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به ویژگی‌های این امام، گفت: ازجمله ویژگی‌های بارز اخلاقی امام جواد (ع) بخشش بود. این امام همام در هر شرایطی گره از مشکلات مردم باز می‌کرد. چه خوب است ما هم این‌گونه باشیم.
وی ادامه داد: مدارا کردن، محبت، ملایمت و مهربانی با مردم از ویژگی‌های دیگر این امام بزرگوار بوده است.

تربیت شاگردان برجسته توسط امام جواد
امام جواد(ع) جوان‌ترین امام معصوم(ع) است که مردم تنها ۲۵ بهار از برکت حیات ایشان بهره بردند اما همین سال‌های کوتاه در مکتب ایشان بهترین شاگردان تربیت و تقدیم به اسلام شدند. آن حضرت قریب ۱۱۰ شاگرد و راوی حدیث داشت که همین تعداد اندک چهره درخشانی در عالم اسلام شدند. از آن جمله: علی بن مهزیار که از یاران و وکلای امام جواد(ع) بود و از اصحاب حضرت رضا(ع) و امام هادی(ع). او بسیار عبادت می‌کرد و در اثر سجده‌های طولانی پیشانی‌اش پینه‌بسته بود.
یکی از ویژگی‌های درخشان زندگی حضرت جواد(ع) مناظره و مباحثه و گفتگوی ایشان با حکمای وقت و عالمان زمان خود بود که بیشتر آنان جیره‌خوار دستگاه عباسی بودند. عباسیان به خیال اینکه می‌توانند با مناظرات و گفتگوهای علمی به اعتبار علمی امام جواد(ع) لطمه وارد سازند، با او به مباحثه و مناظره می‌پرداختند. ولی امام جواد(ع) با سن کمی که داشت، در میان آن‌ها می‌نشست و به گفتگو می‌پرداخت و با دلایل روشن آن‌ها را محکوم می‌کرد. درباریان می‌ترسیدند مبادا مأمون امام جواد(ع) را مثل پدرش امام رضا(ع) ولیعهد خود قرار دهد، به همین جهت به مأمون پیشنهاد دادند تا امام جواد(ع) با عالمان آن‌ها به بحث و گفتگو بنشیند.

تبلیغ و تدریس امام جواد با مناظرات
این در حالی است که حجت‌الاسلام ملک‌زاده در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به مناظرات امام جواد (ع) تصریح کرد: امام جواد (ع) در دوران خود با برگزاری مناظره با فقه‌های بزرگ آن دوران و برگزاری کلاس و از طریق شاگردان خود مانع از تجزیه شیعیان و پاسخ به شبهات شد.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه این امام شیعیان را به یادگیری دانش سفارش می‌کرد، گفت: امام جواد (ع) توانست شاگردان برجسته‌ای را تربیت کند تا در مناطق مختلف به نقل روایات ائمه اطهار اهتمام داشته باشند.
مقابله امام جواد با فرقه‌های انحرافی توسط مناظرات
همچنین دراین‌خصوص آیت‌الله محسن فقیهی در گفتگو با خبرنگار ما اظهار داشت: امام جواد (ع) در زمان خود از جایگاه علمی، معنوی و اجتماعی بسیار بالایی برخوردار بود.
وی ادامه داد: امام جواد در دوران خود با دانشمندان بزرگ مناظرات و گفتگوهای بسیاری را برگزار می‌کرد که یکی از فوائد این مناظرات این بود که مکتب شیعه را به‌عنوان مکتب حق نشان می‌داد و در مقابل فرقه‌های انحرافی مقابله می‌کرد.
عضو جامعه مدرسین خاطرنشان کرد: اما نهم با مناظرات و بیانات خود جریان حق از جریان باطل را در ابعاد مختلف سیاسی، حکومتی، فکری و اجتماعی به امت در جامعه نشان داد.

انتهای خبر /160