استان قم، بهرغم وسعت نسبتاً کوچک خود، یکی از کانونهای مهم معدنی و یکی از منابع مهم تأمین مواد اولیه برای صنایع مختلف کشور شناخته شدهاند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» استان قم، بهرغم وسعت نسبتاً کوچک خود، یکی از کانونهای مهم معدنی ایران محسوب میشود. این استان با دارابودن ذخایر غنی از جمله سنگآهن، سرب، روی، منیزیت، نمک، سیلیس و سنگهای تزیینی، نقش قابلتوجهی در صنعت معدنکاری کشور ایفا میکند. موقعیت جغرافیایی ویژهٔ قم، قرارگیری آن در مرکز ایران و دسترسی آسان به شبکهٔ حملونقل ریلی و جادهای، مزیتهای مضاعفی برای توسعهٔ فعالیتهای معدنی در این منطقه ایجاد کرده است.
از دیرباز، معادن قم بهعنوان یکی از منابع مهم تأمین مواد اولیه برای صنایع مختلف کشور شناخته شدهاند. بهعنوان مثال، معادن سنگآهن کهک و حاجیآباد از مهمترین ذخایر آهن ایران هستند که نقش کلیدی در تأمین مواد اولیهٔ کارخانههای فولادسازی ایفا میکنند. همچنین، معادن نمک قم بخش عمدهای از نیاز کشور به این مادهٔ معدنی را پوشش میدهند.
با این حال، با وجود ظرفیتهای بالای معدنی، استان قم هنوز نتوانسته است به طور کامل از این پتانسیلها بهرهبرداری کند. مشکلاتی همچون کمبود سرمایهگذاری، نبود فناوریهای پیشرفته استخراج و فراوری، و چالشهای زیستمحیطی، از جمله موانع توسعهٔ این بخش هستند. چالشها و فرصتهای معادن قم
علی فضلیان کارشناس معادن در گفتگو با خبرنگار اقتصادی «قم فردا» با اشاره به جایگاه معادن قم را در اقتصاد ایران اظهار داشت: معادن قم بهویژه در حوزههای سنگآهن، نمک و سیلیس، از جایگاه ویژهای در صنعت کشور برخوردارند. این معادن نهتنها در تأمین مواد اولیهٔ صنایع داخلی نقش دارند، بلکه بخشی از تولیدات آنها بهصورت خام یا فراوریشده صادر میشود. با این حال، بهرغم ظرفیت بالا، سهم قم در ارزش افزودهٔ معدنی کشور هنوز متناسب با پتانسیلهای آن نیست.
وی با اشاره به مهمترین چالشهای پیشروی معادن قم گفت: مهمترین چالشها شامل کمبود سرمایهگذاری در بخش اکتشاف و استخراج، فرسودگی ماشینآلات، مشکلات زیستمحیطی و نبود صنایع فراوری در مجاورت معادن است. همچنین، برخی معادن به دلیل عدم بهروزرسانی فناوری، با کاهش راندمان مواجه شدهاند.
کارشناس معادن با اشاره به راهکارهای افزایش بهرهوری معادن قم بیان داشت: جذب سرمایهگذاران داخلی و خارجی، توسعهٔ صنایع فراوری در استان، استفاده از فناوریهای نوین استخراج و توجه به مسائل زیستمحیطی میتواند تحول بزرگی در این بخش ایجاد کند.
وی با اشاره به پیشبینی آیندهٔ معادن قم گفت: اگر برنامهریزی مناسبی صورت گیرد، قم میتواند به یکی از قطبهای معدنی کشور تبدیل شود. توسعهٔ زنجیرهٔ ارزش معادن از استخراج تا فراوری و صادرات، میتواند اشتغالزایی و رشد اقتصادی قابلتوجهی برای استان به همراه داشته باشد. ظرفیتها و فرصتهای معدنی قم
قم با دارابودن بیش از ۱۵۰ معدن فعال، یکی از استانهای پیشرو در حوزهٔ معدنکاری است. از مهمترین مواد معدنی این استان میتوان به سنگآهن، نمک، سیلیس و منیزیت و سنگهای تزیینی اشاره کرد. سنگآهن
معادن سنگآهن قم، بهویژه در مناطق کهک و حاجیآباد، از ذخایر باکیفیت ایران محسوب میشوند. این معادن نقش مهمی در تأمین مواد اولیهٔ کارخانههای فولادسازی اصفهان و کرمان ایفا میکنند. نمک
معادن نمک قم از جمله معدن نمک قمرود، از بزرگترین منابع نمک کشور هستند و علاوه بر مصارف داخلی، به کشورهای منطقه نیز صادر میشوند. سیلیس و منیزیت
سیلیس قم به دلیل خلوص بالا، در صنایع شیشهسازی، سرامیک و الکترونیک کاربرد دارد. همچنین، منیزیت این استان در تولید آجرهای نسوز مورد استفاده قرار میگیرد. سنگهای تزیینی
سنگهای مرمریت و تراورتن قم به دلیل تنوع رنگ و کیفیت بالا، در صنعت ساختمانسازی داخلی و خارجی طرفداران بسیاری دارد.
با این وجود، مهمترین مشکل معادن قم، خامفروشی و عدم توسعهٔ صنایع فراوری است. در حالی که بسیاری از این مواد میتوانند در داخل استان به محصولات باارزش تبدیل شوند، متأسفانه بخش عمدهای از آنها بهصورت خام به دیگر استانها یا خارج از کشور صادر میشوند. راهحلهای توسعهٔ معادن قم
مینو راهجردی کارشناس اقتصاد در گفتگو با خبرنگار اقتصادی «قم فردا» با اشاره به اینکه قم پتانسیل تبدیلشدن به یک قطب معدنی را دارد، اظهار داشت: قم با توجه به ذخایر غنی و موقعیت ترانزیتی، میتواند به یک مرکز مهم معدنی تبدیل شود، مشروط بر آنکه زیرساختهای لازم فراهم شود.
وی با اشاره به نقش دولت در توسعهٔ معادن قم گفت: دولت میتواند با ارائهٔ تسهیلات کمبهره به فعالان معدنی، بهبود زیرساختهای حملونقل و ایجاد شهرکهای صنعتی معدنی، به رشد این بخش کمک کند.
کارشناس اقتصاد با اشاره به ظرفیت اشتغالزایی معادن قم برای جوانان بیان داشت: توسعهٔ معادن و صنایع وابسته میتواند هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کند، بهویژه اگر به سمت فراوری مواد معدنی حرکت کنیم.
وی با اشاره به افزایش صادرات مواد معدنی قم گفت: در صورت سرمایهگذاری در بخش فراوری، میتوانیم بهجای صادرات مواد خام، محصولات باارزشتر صادر کنیم که سود بیشتری برای استان و کشور دارد. معادن قم، موتور محرکهٔ اقتصاد منطقه
استان قم با برخورداری از ذخایر معدنی متنوع، میتواند نقش کلیدی در رشد اقتصادی ایران ایفا کند. اما برای تحقق این هدف، نیازمند سرمایهگذاری، فناوریهای نوین و برنامهریزی بلندمدت است. توسعهٔ صنایع فراوری، جلوگیری از خامفروشی و رعایت ملاحظات زیستمحیطی، از جمله راهکارهای اساسی برای بهرهبرداری بهینه از این منابع خدادادی هستند.
اگر چالشهای موجود برطرف شوند، معادن قم نهتنها میتوانند به یکی از پایههای اقتصاد استان تبدیل شوند، بلکه قابلیت آن را دارند که سهم مهمی در صادرات غیرنفتی کشور داشته باشند. با برنامهریزی صحیح و مدیریت کارآمد، آیندهٔ درخشانی برای صنعت معدنکاری قم متصور است.