هدایت تحصیلی یکی از مهم‌ترین مراحل در فرایند آموزشی دانش‌آموزان است که به آن‌ها کمک می‌کند تا با شناخت بهتر از خود و توانایی‌هایشان، مسیر تحصیلی مناسبی را انتخاب کنند.

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا»  در پیچ‌ و خم دوران نوجوانی، زمانی که دانش‌آموزان با سئوالی حیاتی - «چه رشته‌ای انتخاب کنم؟» - روبرو می‌شوند، هدایت تحصیلی به عنوان چراغ راهی ضروری ظاهر می‌شود. این فرایند که بسیار فراتر از یک فرم پرکردن ساده است، نقشی تعیین‌کننده در سرنوشت تحصیلی، شغلی و حتی شخصیتی افراد ایفا می‌کند. اهمیت آن زمانی آشکارتر می‌شود که بدانیم طبق برخی پژوهش‌های داخلی، حدود ۳۰ درصد از دانشجویان از انتخاب رشته خود ناراضی هستند، امری که غالباً ریشه در عدم هدایت صحیح دوران مدرسه دارد.

 

 اهمیت هدایت تحصیلی: فراتر از انتخاب رشته

 هدایت تحصیلی به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا با توجه به علایق، استعدادها و توانایی‌های خود، تصمیمات بهتری در مورد آینده تحصیلی و شغلی خود بگیرند. این فرایند شامل ارزیابی‌های مختلفی است که به شناسایی نقاط قوت و ضعف دانش‌آموزان کمک می‌کند. با این کار، دانش‌آموزان می‌توانند رشته‌هایی را انتخاب کنند که با توانایی‌هایشان همخوانی دارد و در نتیجه، احتمال موفقیت آن‌ها در آینده افزایش می‌یابد.

 علاوه بر این، هدایت تحصیلی به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا با آگاهی از بازار کار و نیازهای آن، انتخاب‌های بهتری داشته باشند. در دنیای امروز که تغییرات سریع و مداوم در حوزه‌های مختلف شغلی وجود دارد، داشتن اطلاعات کافی در مورد رشته‌های تحصیلی و فرصت‌های شغلی می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا در آینده شعف و رضایت بیشتری از کار خود داشته باشند.

هدف هدایت تحصیلی «آنچه هستید و آنچه می‌خواهید شوید» است

 از همین رو سارا نیک‌فر در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی ما با اشاره به اهمیت هدایت تحصیلی، اظهار داشت: هدف غایی هدایت تحصیلی، چیزی فراتر از پر کردن یک فرم و تعیین چند شاخص عددی است.

 وی ادامه داد: هدف اصلی، کمک به دانش‌آموز برای کشف و شناخت استعدادها، علایق واقعی، ارزش‌ها و توانمندی‌های منحصربه‌فرد خودش است. این فرایند می‌خواهد دانش‌آموز را از حالت انفعالی و پیروی صرف از نظرات دیگران خارج کند و به سمت انتخاب آگاهانه و مسئولانه سوق دهد.

 کارشناس و مشاور هدایت تحصیلی بیان کرد: در واقع، هدایت تحصیلی تلاش می‌کند تا فاصله بین آنچه دانش‌آموز هست (علایق و توانایی‌ها) و آنچه می‌خواهد بشود (اهداف شغلی و تحصیلی آینده) را به حداقل برساند.

 وی اضافه کرد: این کار از طریق ابزارهایی مثل آزمون‌های استعداد و رغبت‌سنجی استاندارد، مشاهده عملکرد درسی و عملی در طول سال‌ها، بررسی نظر معلمان و مشاوران و گفتگوی عمیق با خود دانش‌آموز انجام می‌شود.

 نیک‌فر خاطرنشان شد: نهایتاً قرار است دانش‌آموز با در دست داشتن این نقشه شخصی‌سازی شده، مسیر تحصیلی و سپس رشته دانشگاهی متناسب با خودش را انتخاب کند تا هم در مسیر تحصیل موفق‌تر و شادتر باشد و هم در آینده شغلی رضایت‌بخش‌تری داشته باشد.

 بزرگ‌ترین چالش در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان

 همچنین در این خصوص مریم احمدی، روان‌شناس تربیتی و مشاور ارشد آموزشی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی ما با اشاره به بزرگ‌ترین چالش در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان، اظهار داشت: در این مسیر دو چالش عمده وجود دارد. اول، فاصله بین تصور دانش‌آموز و واقعیت رشته‌ها و مشاغل است. بسیاری از دانش‌آموزان شناخت دقیقی از محتوای درسی دانشگاهی یا شرایط کاری یک رشته خاص ندارند و صرفاً بر اساس پرستیژ اجتماعی یا فشار خانواده انتخاب می‌کنند.

 وی ادامه داد: دوم، عدم آگاهی برخی خانواده‌ها از فرایند صحیح هدایت است. گاهی والدین با مقایسه‌های مخرب یا اصرار بر انتخاب‌های خاص، ناخواسته مسیر اشتباهی را برای فرزندشان رقم می‌زنند.

 نقش خانواده‌ها در هدایت تحصیلی

 خانواده‌ها نقش بسیار مهمی در فرایند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان دارند. آن‌ها می‌توانند با ایجاد یک محیط حمایتی و تشویق‌کننده، به فرزندان خود کمک کنند تا به شناخت بهتری از خود برسند. والدین باید به علایق و توانایی‌های فرزندان خود توجه کنند و آن‌ها را در انتخاب رشته‌های تحصیلی مناسب یاری دهند.

 همچنین، خانواده‌ها می‌توانند با فراهم کردن منابع آموزشی و مشاوره‌ای، به فرزندان خود کمک کنند تا تصمیمات بهتری بگیرند. این حمایت می‌تواند شامل گفتگوهای باز و صادقانه درباره آینده، مشاوره با متخصصان و حتی شرکت در کارگاه‌های آموزشی باشد. در واقع، خانواده‌ها باید به عنوان یک منبع اطلاعاتی و عاطفی برای فرزندان خود عمل کنند.

نقش خانواده‌ها در هدایت تحصیلی بسیار حساس است

 این در حالی است که سارا نیک‌فر، کارشناس و مشاور هدایت تحصیلی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی ما با اشاره به نقش خانواده در هدایت تحصیلی خانواده‌ها، گفت: نقش خانواده‌ها تعیین‌کننده اما بسیار حساس است.

 وی ادامه داد: خانواده‌ها می‌توانند در ایجاد فضای امن گفت‌وگو، فراهم‌آوردن امکان کشف استعداد و توانایی، تأمین منابع اطلاعاتی معتبر در خصوص رشته و بازار کار و دانشگاه، حمایت عاطفی بی‌قید و شرط و در نهایت مشورت دادن بر اساس شناخت به دانش‌آموز خود کمک کنند.

 نقش مثبت خانواده‌ها در هدایت تحصیلی

 از طرفی مریم احمدی، مشاور ارشد آموزشی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی ما با اشاره به نقش مثبت خانواده‌ها در هدایت تحصیلی، گفت: همان طور که مشخص است در این مسیر باید هدایت کرد نه به دانش‌آموز دستور داد.

 وی ادامه داد: باید در هدایت تحصیلی باید با فرزندان خود گفتگو کنیم و بجای نصیحت و اجبار در انتخاب رشته مسیر تحقیق و مشاهده را برای آنها باز و هموار کنیم.

 روان‌شناس تربیتی با اشاره به اینکه مشاور مدرسه می‌تواند در هدایت تحصیلی کمک کند، گفت: برخی از فرزندان در انتخاب رشته استرس و ترس فراوانی دارند چرا که از آینده می‌ترسند. در این هنگام باید به فرزندان اطمینان دهیم که انتخاب رشته پایان راه نیست.

 وی تأکید کرد: برخی از خانواده‌ها و دانش‌آموزان گمان می‌کنند که هدایت تحصیلی فقط برای رشته‌های نظری است. در حالی که این‌گونه نیست و این یک باور غلط است.

 هدایت تحصیلی برای تمام رشته‌ها است

 احمدی خاطرنشان کرد: هدایت تحصیلی حتی برای دانش‌آموزانی که به سمت فنی و حرفه‌ای و مهارتی می‌روند، حیاتی است. شناسایی استعدادهای عملی، شناخت بازار کار رشته‌های مهارتی و انتخاب هنرستان و شاخه مناسب، نیازمند هدایت دقیق‌تری است تا آینده شغلی موفق‌تری تضمین شود.

 وی در خاتمه تأکید کرد: هدف نهایی، چه در مسیر نظری و چه مهارتی، شناسایی مسیری است که فرد در آن هم توانایی پیشرفت دارد و هم با اشتیاق آن را دنبال می‌کند.

 امروز؛ سرمایه‌گذاری بر آینده فردا

 در نهایت، هدایت تحصیلی یک فرایند ضروری برای موفقیت دانش‌آموزان در آینده است. این فرایند نه تنها به آن‌ها کمک می‌کند تا با شناخت بهتری از خود، انتخاب‌های بهتری داشته باشند، بلکه به آن‌ها این امکان را می‌دهد که با اعتماد به نفس بیشتری به آینده خود نگاه کنند. نقش خانواده‌ها در این فرایند بسیار حیاتی است و آن‌ها باید به عنوان حامیان اصلی فرزندان خود در این مسیر عمل کنند. با همکاری و حمایت خانواده‌ها، دانش‌آموزان می‌توانند به موفقیت‌های بزرگ‌تری دست یابند و آینده‌ای روشن‌تر برای خود بسازند.

انتهای خبر/160