خاموش و مرگبار؛ بیماری دردناک که به مرور زمان امانتان را می‌برد

بنا بر گفته کارشناسان حدود ۷۵ درصد سرطان‌ها به علت عوامل محیطی رخ می‌دهند؛ از جمله عوامل محیطی می‌توان به مواد شیمیایی موجود در رنگ یا دارو‌ها و محتویات موجود در دود سیگار اشاره کرد، علاوه بر این موارد اشعه ماورای بنفش موجود در نور خورشید یا اشعه ایکس از عوامل شناخته شده سرطان هستند که اگر فرد به‌صورت کنترل نشده در معرض آن‌ها قرار بگیرد،‌ به سرطان مبتلا خواهد شد.

سرطان یکی از علل عمده مرگ و میر دنیاست؛ پروستات، پستان، ریه، روده بزرگ، مری و معده از شایع‌ترین عضوهایی هستند که درگیر سرطان می‌شوند؛ البته برخی اعضا دیگر هم مانند پوست، رحم، تخمدان، کبد، زبان، کلیه، مثانه و لوزالمعده ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.

سرطان‌های کلورکتال

روده بزرگ بخشی از سیستم گوارشی است که از انتهای روده کوچک تا مقعد ادامه دارد؛ دستگاه گوارش غذا را در معده و روده کوچک تجزیه می‌کند تا بدن بتواند مواد مغذی آن را جذب کند، در نهایت تنها مواد زائد ناشی از هضم غذا به کولون رسیده و تا هنگام اجابت مزاج، به صورت مدفوع در کولون باقی می‌ماند، سپس دفع می‌شوند.

از سرطان روده بزرگ چه می‌دانید؟

سرطان کولون در دیواره درونی کولون و رکتوم ایجاد می‌شود؛ با رشد سلول‌های غیرطبیعی در دیواره کولون، زوائدی به نام پولیپ ایجاد می‌شود که ممکن است به سرطان تبدیل شوند، با خارج کردن پولیپ‌ها، می‌توان از پیدایش سرطان جلوگیری کرد؛ پولیپ‌ها ممکن است سال‌ها قبل از سرطان در آن محل وجود داشته باشند.

سرطان کولون تا قبل از بزرگ شدن غده بیشتر علامتی ندارد، زیرا قسمت پایین شکم فضای زیادی برای رشد غده دارد؛ افراد مبتلا به سرطان کولون ممکن است تا وقتی که دچار خونریزی از رکتوم یا علائم دیگر نشده‌اند، متوجه بیماری خود نشوند؛ گاهی اوقات اولین نشانه سرطان زمانی بروز می‌کند که غده، روده را مسدود کرده یا به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد.

محمود عابد مقدم متخصص آنکولوژی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: سرطان‌ ناشی از اختلال سلول‌‌ها که واحدهای سازنده بدن هستند نشات می‌گیرد؛ سلول‌ها بافت را می‌سازند و بافت‌های بدن، اندام‌ها را تشکیل می‌دهند، به طور طبیعی سلول‌ها با توجه به نیاز بدن رشد کرده و تقسیم می‌شوند، سلول‌های پیر می‌میرند و سلول‌های جدید جایگزین آن‌ها می‌شوند.

وی ادامه داد: گاهی نظم مراحل رشد به هم می‌خورد؛ سلول‌های جدید زمانی که لزومی به وجود آن‌ها نیست، به وجود می‌آیند یا سلول‌های پیر در زمان مرگ به حیات خود ادامه می‌دهند؛ این سلول‌های اضافی توده بافتی به نام تومور تشکیل می‌دهند.

این متخصص آنکولوژی بیان کرد: زمانی که سرطان از بافت اصلی به سایر قسمت‌های بدن متاستاز پیدا می‌کند، توموری جدید شبیه سلول‌های تومور اولیه شکل می‌گیرد.

چه کسانی در معرض خطر قرار دارند؟

عابد مقدم تشریح کرد: علت دقیق بروز سرطان کولورکتال شناخته شده نیست و به ندرت می‌توان علت ابتلا یا عدم ابتلای افراد به سرطان کولورکتال را بیان کرد،  این بیماری مسری نیست و از هیچ فردیبه فرد دیگر منتقل نمی‌شود.

وی افزود: تحقیقات نشان داده است که افراد با عوامل خطر معین، نسبت به سایر افراد در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان کولورکتال قرار دارند؛ وجود عامل خطر یا ریسک فاکتور، شانس ابتلا و پیشرفت بیماری را در یک فرد افزایش می‌دهد.

غربالگری سرطان راهی در پیشگیری این بیماری

این متخصص آنکولوژی بیان کرد: غربالگری سرطان قبل از بروز علائم و نشانه‌های بیماری، به پزشک در شناسایی پولیپ‌ها یا سرطان اولیه کمک می‌کند؛ شناسایی و خارج کردن پولیپ‌ها، از بروز سرطان کولورکتال پیشگیری می‌کند، همچنین در صورت شناسایی بیماری در مراحل اولیه، تاثیر درمان بسیار بیشتر خواهد بود.

وی گفت: برای شناسایی سرطان و پولیپ در مراحل اولیه باید افراد ۵۰ سال به بالا غربالگری شوند،، همچنین افرادی که احتمال بروز بیماری در آن‌ها بیشتر است، با پزشک خود در مورد انجام آزمایش‌ها غربالگری پیش از این سن، نوع آزمایشات و فواید و مضرات هر کدام از آزمایش‌ها صحبت کنند.

تغذیه و فعالیت‌های جسمی

عابد مقدم بیان کرد: تغذیه مناسب و حفط فعالیت در طی درمان سرطان مهم است؛ افراد به کالری کافی برای حفظ وزن، پروتئین، ویتامین‌ و املاح معدنی در طی درمان و پس از آن نیاز دارند؛ تغذیه مناسب به افراد کمک می‌کند تا احساسی بهتر و انرژی بیشتر داشته باشند.

این متخصص آنکولوژی افزود: غذا خوردن طی درمان و بعد از آن ممکن است مشکل باشد؛ ممکن است افراد در صورتی که دچار ناراحتی یا خستگی باشند، میل به غذا خوردن نداشته باشند، همچنین عوارض جانبی درمان بیماری مانند کم‌اشتهایی، تهوع و استفراغ غذا خوردن را با مشکل موتجه می‌کند، طعم غذا‌ها ممکن است متفاوت به‌نظر برسد.

وی ادامه داد: بسیاری از افراد هنگام فعالیت‌هایی مانند پیاده روی، شنا، یوگا و غیره احساسی بهتر دارند؛ این اقدامات به افراد قدرت و انرژی بیشتر خواهد بخشید، پیش از انتخاب فعالیت مورد نظر و شروع آن باید با پزشک مشورت کنند، در صورتی که فعالیت موجب درد و سایر مشکلات شود، باید به پزشک یا پرستار اطلاع داد.

این متخصص آنکولوژی با بیان راه‌های درمانی سرطان رکتوم گفت: برای تمام مراحل سرطان رکتوم، جراحی متداول‌ترین درمان مورد استفاده است؛ بیشتر بیماران جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی را دریافت می‌کنند، در موارد پیشرفته بیماری از درمان بیولوژیکی استفاده می‌شود.