در نشست علمی کودک همسری مطرح شد؛
آموزش و آگاهی دادن باید در اولویت باشد / کودک همسری در کشورهای دیگر نیز تبدیل به یک معضل شده است
نشست علمی کودک همسری به همت موسسه خانواده اسلامی و تربیت معنوی خاتم و با حضور دکتر مهدیه اسدی مقدم روانشناس و استاد دانشگاه به‌صورت مجازی برگزار شد.
در ابتدای این نشست دکتر مهدیه اسدی مقدم ضمن تشریح مقوله کودک همسری، اظهار داشت: کودک همسری ازدواجی که برای کودکان در سن کم اتفاق می‌افتد که عموماً از ۱۴ سال به پایین رخ می‌دهد و به دلایل مختلف از جمله اصرار والدین کودکان به این‌گونه ازدواج‌ها تن می‌دهند که تبعات بسیار زیادی دارد.
وی ادامه داد: اولین باری که در قانون در خصوص کودک همسری مباحثی مطرح شد در سال ۱۳۱۳ است که بدون اینکه مسئله بلوغ و سن ازدواج را مطرح کنند و مورد توجه قرار دهند در ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی، قانون‌گذار ازدواج دختران کمتر از ۱۵ سال و پسران کمتر از ۱۸ سال را فاقد قابلیت صحی برای ازدواج دانستند.
اسدی مقدم تأکید کرد: بعدازاین سال در سال ۱۳۵۳ در ماده ۲۳ قانون حمایت از خانواده، حداقل سن ازدواج برای دختران کمتر از ۱۸ سال و پسران ۲۰ سال مشخص شد که همان زمان قید شد که در موارد استثنا باید مدعی‌العموم پیشنهاد کرده و به تصویب محکمه قانونی برسد.
وی افزود: در سال ۱۳۶۱ مجدد قانون بررسی شد و قانون‌گذار قابلیت صحی برای ازدواج را عدول کرد و شرط بلوغ را در ماده ۱۰۴۱ قرارداد و گفت باید ازدواج شرط بلوغ طرفین باشد اما مشخص نکرد این بلوغ چه شرایط و محدوده‌ای دارد چه ازنظر پزشکی یا شرعی و عرفی و منبع این قانون‌گذاری مباحث کاملاً فقهی بوده و نکته‌ای که وجود داشت این بود که ازدواج کودکان را با اجازه اولیا آن‌ها حتی قبل از بلوغ بدون اخذ مجوز از دادستان یا محکمه مجاز دانسته و دختری یا پسری می‌تواند ازدواج کند حتی اگر سنش کمتر از ۹ سال برای دختران و پسران کمتر از ۱۵ سال باشد و باید مصلحت در نظر گرفته شود.
این روانشناس خانواده ابراز داشت: در سال ۱۳۷۰ ویرایش کوچکی صورت گرفت اما در سال ۱۳۸۱ از سوی مصلحت تشخیص نظام تغییراتی در قانون صورت گرفت که عقد نکاح دختر قبل از ۱۳ سال و پسر قبل از ۱۵ سال شمسی به اذن ولی و به‌شرط مصلحت طرفین و تشخیص دادگاه صالح قابل‌قبول است و ازدواج کودکان کمتر از این سن همچنان باقی بود و اتفاق می‌افتاد ولی اجازه ولی و دادگاه را می‌خواست و مصلحت باید در آن در نظر گرفته می‌شد.
وی بیان داشت: در حال حاضر هنوز کار خاصی صورت نگرفته و طرحی ارائه‌شده که سن دختران به ۱۶ سال و پسران ۱۸ سال تغییر کند و اذن خانواده و دادگاه همچنان باقی است.
اسدی مقدم تأکید کرد: البته در ماه‌های اخیر موضوع تأییدیه پزشکی قانونی مطرح‌شده که برای ازدواج کودک همسری نیاز به تأییدیه پزشکی قانونی است که هنوز هم به‌طور کامل اجرایی نشده است.
وی بابیان اینکه کودک همسری خارج از عرف و قانون است، بیان داشت: من کاملاً مخالف این هستم که فرد وارد مقوله ازدواج شود زیرا ازدواج یک مقوله کاملاً قانونی بوده و یک تعهد سنگین برای افراد است.
اسدی مقدم تصریح کرد: انسان‌ها زمانی باید وارد این مقوله بشوند که کاملاً به رشد رسیده باشند و عاقل شده باشند و تعهد نسبت به یکدیگر داشته باشند.
صمیمیت، تعهد و صداقت سه مقوله مهم در بحث ازدواج است
وی بابیان اینکه صمیمیت، تعهد و صداقت سه مقوله مهم در بحث ازدواج است، تأکید کرد: شخصی که وارد مقوله ازدواج می‌شود باید حتماً مدنظر قرار دهد به همین دلیل بحث ارتباط جنسی در ازدواج صورت می‌گیرد که بیشتر در بین متشرعین وجود دارد که وقتی موضوع نیاز جنسی پیش می‌آید سریع ازدواج صورت بگیرد که این نیاز جنسی برطرف شود کامل دیدگاه غلطی است زیرا نیاز جنسی هم مانند نیازهای دیگر همچون خوردن و خوابیدن و آشامیدن و کلیه نیازهایی که انسان در جسم و ایدئولوژیکش مطرح‌شده است کاملاً مقطعی بوده و حتی احتمال دارد که شخص بعد از ۶ ماه ازدواج با دل‌زدگی روبرو می‌شود و بعد بحث طلاق و دوباره ازدواج مجدد و ... پیش بیاید.
اسدی مقدم بیان داشت: در مبحث جنسی نیز همین صدق می‌کند در خانواده‌های مذهبی عنوان می‌شود که با متوجه شدن موضوع اینکه فرزند نیاز جنسی دارد بنابراین باید ازدواج کند که در پاسخ به این خانواده‌ها گفته می‌شود همسر این شخص تنها کسی است که نیاز جنسی فرزند شمارا برطرف می‌کند و تا زمانی که فرزند شما این شخص را با این شرایط می‌پذیرد؛ در قرآن نیز آمده است که ما انسان را تنوع‌طلب آفریده‌ایم که بخصوص در مردان این به‌وضوح صدق می‌کند.
وی افزود: بنابراین اگر فردی تنها به دلیل نیاز جنسی تن به ازدواج دهد روان شناسان این ازدواج را صحیح نمی‌دانند. ما می‌گوییم خانواده‌ها کاملاً ناآگاه هستند که نیاز جنسی را چگونه به کودکان معرفی کنند و اصلاً بحثی با عنوان تربیت جنسی و اخلاق جنسی در مباحث روان‌شناسی وجود دارد. خانواده هنوز به تربیت جنسی نرسیده و نتوانسته اخلاق جنسی را به فرزندان معرفی کند.
کارشناس مسائل خانواده بابیان اینکه یکی از تبعات کودک همسری چه در دختر و چه در پسر این است که هنوز به رشد کافی جنسی نرسیده‌اند، گفت: زمانی که ما واژه کودک همسری را به کار می‌بریم که یکی از طرفین اختلاف سن زیادی را دارد یا اینکه طرفین هر دو کودک هستند، بنابراین زمانی که می‌گوییم رابطه به دلیل نیاز جنسی برقرار کردن کاملاً از دیدگاه خود منتفی می‌دانم چون یکی از طرفین به رشد جنسی نرسیده و به آگاهی ارتباط برقرار کردن صحیح نرسیده و فرزندان نارس و یا فرزندان طلاقی که به جامعه اضافه می‌شوند یا آسیب‌های دیگری همچون اجتماعی و روانی که برای این کودکان پیش می‌آید از تبعات رابطه ناصحیح است.
آموزش و آگاهی دادن باید در اولویت باشد
وی ادامه داد: همان‌طور که به دلیل وجود بیماری کرونا وزارت بهداشت مدام از طریق صداوسیما آموزش می‌دهد که از ماسک استفاده کنیم و فاصله اجتماعی را رعایت کنیم؛ وزارت بهداشت می‌آمد در ساعت‌های معینی به افراد و جوانان و نوجوانان به‌صورت معین اطلاعات می‌داد
اگر این شرایط مهیا شود شما شاهد خواهید بود که تا چه میزان آمار طلاق و رفتارهای پرخطر در بین جوانان کاهش پیدا خواهد کرد بنابراین آموزش دادن، آگاهی دادن و در ادامه شرایط را مهیاکردن خیلی مسئله مهمی است که می‌تواند از خانواده شروع شود و بعد در مدارس و آموزش‌وپرورش ادامه یابد و بستر آن در جامعه مدیریت شود.
این استاد دانشگاه بیان داشت: اگر کسی تشخیص داده شود که دچار اختلال‌ها و ناراحتی‌های جنسی است مثلاً فردی اعتیاد به خود ارضایی دارد یا در دسته بیماران جنسی قرار می‌گیرد تا زمانی که درمان نشود چه قبل از ازدواج و چه بعد از ازدواج دچار مشکل خواهد بود، بنابراین تشخیص این موضوع مهم است و اگر خانواده متوجه شد که فرزندش دچار اختلال جنسی است و یا رفتارهای جنسی دارد که خارج از محدوده سنی همسالان خودش است به‌عنوان پدر و مادر دادن پیشنهاد گرفتن شریک جنسی برای حل مشکل یک راهکار کاملاً غلط است و باید حتماً توسط روان‌پزشک و روان‌درمان بررسی و درمان شود بعد از درمان فرد وارد کانون خانواده شود. زیرا کانون خانواده کانونی پر از تعهد است و باید یکسری تعهدات را رعایت کند.
وی ادامه داد: مباحث جنسی ریشه در حالات هورمونی انسان دارد قابل تعدیل است و با آگاهی می‌توان آن‌ها را تعدیل کرد. اگر به آن‌ها آگاهی داده شود و راهکار ارائه شود و راهکارهای عقلایی جلوی راهشان قرار دهیم بسیار پذیرش دارند.
اسدی مقدم بیان داشت: ما جوانان بسیار خوبی در کشور داریم اما متأسفانه قدر آن‌ها را نمی‌دانیم و بهای کافی به آن‌ها داده نمی‌شو به‌طور مثال بسیاری از بیماری‌هایی که جوانان با آن درگیر هستند ناشی از مهار کردن مسئله جنسی است.
وی ادامه داد: مسئله جنسی باید از مسئله ازدواج جدا شود. دلیل ازدواج یک فرد رسیدن به بلوغ کامل فردی، اجتماعی، اقتصادی، معنوی و عاطفی حاملی باشد که فرد احساس کند نیمه دوم را که مکمل خود است را می‌خواهد زندگی کند که به وی تعهد، صمیمیت و احساس دارد در آنجا هم رابطه جنسی وجود دارد ولی از یک جنس دیگر است و از روی هورمون نیست که بعد از مدت کوتاهی باعث دل‌زدگی فرد شود. آن پایداری در رابطه ایجاد می‌کند و باعث ثبات و دوام در زناشویی ایجاد می‌شود.
راهکار پیشنهادی ما آموزش و آگاهی است. کلیه افراد باید راهکار ارائه بدهند و آگاهی بدهند. تبعاتی که شمرده‌شده است را در اختیار خانواده‌ها قرار دهند.
۸ عامل اولیه برای ازدواج
در ادامه این نشست دکتر محمدحسین چاوشیان رئیس موسسه خانواده اسلامی و تربیت معنوی خاتم اظهار داشت: در زمینهٔ کودک همسری‌اید نگاه روان‌شناختی، آثار تربیتی و ... این موضوع موردبررسی قرار بگیرد.
وی ادامه داد: ۸ عامل داشتن بلوغ جنسی، داشتن بلوغ فردی، بلوغ هیجانی، بلوغ اجتماعی، بلوغ اقتصادی، بلوغ معنوی، بلوغ فکر و بلوغ توانمندی باید در طرفین وجود داشته باشد تا ازدواج صورت بگیرد.
چاوشیان ادامه داد: این در حالی است که در برخی زمان‌ها شاهد هستیم که کودکی یک کودک دیگر را در آغوش گرفته و یا یک کودکی که باید عروسک بازی کند دستش در دست پیرمردی است که ۶۰ یا ۷۰ سال سن دارد و کودک جای نوه او محسوب می‌شود.
کودک همسری در کشورهای دیگر نیز یک معضل است
وی افزود: در مورد پسران نیز قطعاً همین است که در کشوری مثل نیجریه در سال گذشته تعداد زیاد پسران بدون اینکه به سن قانونی برسند با زنانی که خیلی بزرگ‌تر و مسن‌تر بودند ازدواج کردند و این موضوع تنها مختص کشور ما نیست و در کل دنیا وجود دارد و در مورد آن بحث می‌کنیم و می‌گوییم این موضوع در هر جای دنیا اتفاق بیفتد خارج از عرف است و شرایط جسمانی و بلوغ کامل طرفین برای رابطه ازدواج و رابطه عاطفی درست است. تبعات بسیار زیادی دارد.
چاوشیان ادامه داد: ما اگر این مسائل را بیان می‌کنیم انتقاد نداریم بلکه جامعه را دعوت می‌کنیم به راهکارهایی که جلوگیری کند از این اختلال و یک ناهنجاری را به یک رفتار صحیح تبدیل کنیم.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر این از افرادی که در حوزه‌های اجتماعی و روان‌شناسی و انسان‌شناسی فعالیت می‌کنند دعوت کنیم و کمک بگیریم و بگوییم موضوع و بحثی نیست که از دولت کمک بخواهیم زیرا از بطن خانواده شکل می‌گیرد.
رئیس موسسه خانواده اسلامی و تربیت معنوی خاتم بیان داشت: به‌خصوص ازنظر قانونی می‌بینیم که بدون اجازه ولی امکان‌پذیر نیست و اگر اولیا بچه‌ها آگاه شوند از شرایطی که خود آن‌ها با دست خودشان برای کودکان فراهم می‌کنند و اختلالاتی که فرزندشان به آن دچار می‌شود؛ بسیاری از خانواده‌ها با آگاه شدن می‌توانند جلوی این موضوع را بگیرند.
وی به تهدیدات کودک همسری اشاره کرد و بیان داشت: اولین اتفاق این است که بچه‌ها از دل خانواده جدا می‌شوند و از بین دوستان جدا می‌شوند و حق تحصیل و حقوق اولیه که در خانواده داشتند را بی‌بهره می‌شوند و پسران متعهد می‌شوند که باید نفقه یک خانواده را بپردازند و درآمد ایجاد کنند و تعهد پیدا می‌کنند نسبت به مسئله مهریه.
چاوشیان افزود: حال سؤال اینجاست کودکی که هنوز به سن قانونی نرسیده باید تعهداتی را بپذیرد که اصلاً شرعاً و قانوناً نباید بپذیرد، بنابراین کودکان باید تن به قوانینی بدهند که برای بزرگسالان تعیین‌شده است نه برای کودکان. و ازنظر اجتماعی به آن‌ها آسیب می‌زند.
وی ابراز داشت: تهدیداتی که این بچه‌ها ازنظر خشونت‌های خانگی پیدا می‌کنند این‌ها همه مسائلی است که با آن روبرو می‌شوند، ضرب و شتمی که در مورد آن‌ها صورت می‌گیرد و جراحاتی که این‌ها برمی‌دارند و جالب است که هیچ‌گونه حمایت حقوقی از کودکانی که همسر می‌شوند اتفاق نمی‌افتد و این افراد نمی‌توانند بروند و از خود دفاع کنند چون دانش کافی ندارند و قوانین را بلد نیستند، بچه‌ای که مدرسه‌اش رهاشده و نمی‌تواند درس بخواند چگونه می‌تواند از قانون مطلع شود و از خود دفاع کند.
چاوشیان عدم توان و اهلیت قانونی را موردتوجه قرارداد و بیان داشت: علاوه بر این شخص اگر بخواهد در مرجع قانونی طرح دعوا کند نمی‌تواند انجام دهد زیرا در هر مرجع قانونی که مراجعه کند به او گفته می‌شود که باید حداقل ۱۸ سال داشته باشد، بنابراین دختر ۹ ساله و یا پسر ۱۳-۱۴ ساله کدام مرجع قانونی به او اجازه اظهارنظر می‌دهد که دعاوی داشته و نفقه یا مهریه را دریافت کند.
وی ادامه داد: درواقع این بچه‌ها نمی‌توانند به‌صورت قانونی از خودشان دفاع کنند یا اینکه ممکن است این افراد حتی شناسنامه و مدارک شناسایی نداشته باشند هیچ کجا این افراد جایگاه قانونی ندارند.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: باید پدر و مادرها این مسائل را بشنوند و بدانند که فرزندانشان برای وارد شدن به جامعه چه نیازهایی دارند.
افسردگی حاصل از ازدواج زودهنگام گریبان گیر کودکان
وی ادامه داد: ازنظر روان‌شناسی و اجتماعی همین‌که بچه‌ای از خانواده جدا می‌شود دچار غم و غربت می‌شود زیرا او هنوز کودک است و نیاز به بازی، هم‌صحبتی با پدر و مادر، نیاز به دوستان و هم‌کلاسی‌هایش دارد، یکی از تبعات آن افسردگی حاصل از ازدواج زودهنگام است.
چاوشیان افزود: علاوه بر این ناتوانی جسمی و جنسی دارند چه دختر و چه پسر هنوز به رشد فیزیکی کامل برای مسائل زناشویی نرسیده‌اند و متأسفانه عدم آگاهی در این زمینه آسیب جدی به این کودکان وارد می‌شود، به‌خصوص در دختران که بحث زایمان و بارداری پیش می‌آید و این افراد بدون اینکه آگاهی داشته باشند نسبت به آناتومی بدن مادر در هنگام بارداری چه تغییراتی ایجاد می‌شود و برای آن‌ها مباحثی مانند سقط‌جنین به‌صورت بارداری‌های ناخواسته نیز ایجاد شود.
وی تأکید کرد: آمار نوزادان کم‌وزن با نارسایی‌های مغزی در این افراد به‌شدت بالاست زیرا خود این مادر هنوز رشد کافی پیدا نکرده تا اینکه بخواهند یک فرزند را در درون خود رشد دهند.
سوءتغذیه و عقب‌افتادگی‌های جسمی در این افراد وجود دارد
پژوهشگر مطالعات خانواده در دانشگاه برن سوئیس ابراز داشت: سوءتغذیه و عقب‌افتادگی‌های جسمی در این افراد وجود دارد علاوه بر این عدم مهارت‌های کافی برای تربیت فرزند نیز برای مادران کم سن وجود دارد.
وی ادامه داد: از سوی دیگر مباحثی که مربوط به تحصیل وجود دارد، مادری که خود از تحصیل بازمانده چنین مادری چگونه می‌تواند فرزند خود را تربیت کند و تحویل جامعه بدهد، آیا واقعاً ارزش دارد؟ نهاد خانواده از چه کسانی تشکیل‌شده است از کودکی که خودش را نمی‌تواند اداره کند و فرزند بوده است.
چاوشیان خاطرنشان کرد: این ازدواج‌ها شمار طلاق را بالا می‌برند و یا طلاق عاطفی در بزرگسالی را موجب می‌شوند و علاوه بر این احتمال دارد دچار سرخوردگی، تله‌های روانی و کمبودهای عاطفی نیز بشوند.
انتهای پیام/
نظرات شما