رافائل گروسی با چه هدفی به ایران آمد؟

این دیدار در آستانه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نشست حساس کمیسیون مشترک برجام برگزار شد، برخی از تحلیلگران معتقدند این سفر می‌تواند فضایی مثبتی برای آغاز مذاکرات هسته‌ای هشتم آذر ماه در وین ایجاد کند، اما متولیان تصمیم سازی در تهران با صراحت اعلام کرده اند که به دنبال مذاکرات نتیجه محور هستند و مذاکره برای مذاکره را برنمی تابند.

حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در دیدار با گروسی بر اراده جدی جمهوری اسلامی ایران جهت تعامل سازنده با آژانس در چارچوب موافقتنامه پادمان‌ها تاکید و اظهار امیدواری کرد در سفر مدیرکل آژانس اعتماد متقابل و همکاری‌های طرفین بیش از پیش تقویت شود. وزیر امور خارجه کشورمان همچنین بر اهمیت کار فنی، حرفه‌ای و بی طرفانه آژانس و ضرورت بی اعتنایی به فشار‌های سیاسی خارجی تاکید کرد. مدیرکل آژانس نیز متقابلا ضمن تاکید بر رویکرد فنی، حرفه‌ای و بی طرفانه آژانس، سفر خود را نشانه‌ای از اراده برای گفت‌وگو و درک متقابل، حل مسائل و ارتقای همکاری‌ها با جمهوری اسلامی ایران عنوان کرد و از آمادگی آژانس برای حل و فصل موضوعات باقی مانده طی ماه‌های آتی در همکاری نزدیک با جمهوری اسلامی ایران خبر داد.

اسلامی هم در دیدار با گروسی گفت که مسئله مهم برای ما و آژانس این است که کل مسائل فی مابین ایران و آژانس مسائل فنی است و مسائل سیاسی و نفوذ‌های توطئه آمیزی که دشمنان ایران برای پیشبرد برنامه هسته‌ای ما اعمال می‌کنند را آژانس مدنظر ندارد و از آن تاثیرپذیری ندارد. رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: مطلب مهمی که آقای گروسی چندین بار در ملاقات و گفت‌وگوها گفت این است که هیچ انحرافی در برنامه‌های هسته‌ای ایران مشاهده نکرده و ایران طبق معاهدات و ضوابط، فعالیت‌های هسته‌ای اش در حال انجام است.

اسلامی درباره مطالب و سوالاتی که توسط دشمنان ایران منتشر و در اختیار آژانس قرار گرفته است گفت که به این سوالات پاسخ دادیم و بخش‌هایی از آن‌ها باقی مانده که بخش‌هایی است که مربوط به مسائل بسته شده گذشته است که قبلا به آن‌ها پرداخته شده؛ امروز تفاهم کردیم که این موارد را خاتمه دهیم و با رویه‌ای که اتخاذ خواهیم کرد که مذاکراتش هم هنوز ادامه دارد، این‌ها تداوم پیدا نکند. 

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: ایران در برنامه هسته‌ای خودش مصمم هست و تاثیرات آن در زندگی مردم است که می‌توانیم همه ابعاد فناوری هسته‌ای را در بخش‌های گوناگون مورد بهره برداری قرار دهیم و این در دستور کار ماست و آژانس در این باره به ما کمک خواهد کرد. ما گفتیم که حداقل ۱۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای را باید در ایران ایجاد کنیم، به ویژه با نیروگاه‌های کوچک حداکثر با ظرفیت ۳۰۰ مگاوات و آژانس کشور‌های دارای این تکنولوژی و صنعت را تشویق خواهد کرد که با استفاده از ظرفیت صنعتی صنایع ایران بتوانند در راستای توسعه و گسترش ظرفیت برق هسته‌ای کشور ما را کمک کنند.

آژانس بین المللی انرژی اتمی مسئولیت‌های مشخص و ملموسی متناسب با ساختار و ماهیت خود دارد که باید فارغ از فشار‌های قدرت‌های بزرگ به انجام آن بپردازد.

تاکنون آژانس و تهران به رقم اختلافات بر سر مسائل فنی، توانسته اند به راه حلی میانه دست یابند که مانع از گسترش اختلافات شود. در گفت‌وگو‌های روز گذشته بین مقامات هم ظاهرا توافق برای ادامه گفت‌وگو‌ها صورت گرفته و این نشان دهنده آن است که در بر همان پاشنه سابق میچرخد.

حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل می گوید: اینکه در آستانه‌ مذاکرات ادعا‌های جدید و بی پایه‌ای عموما با تلقینات صهیونیست‌ها و برای تحت فشار گذاشتن ایران بر سر میز مذاکره به میان انداخته شود، می‌تواند هم آبرو و حیثیت یک نهاد بین المللی را از بین ببرد و هم کار ویژه‌ اصلی این نهاد را مغفول و بر زمین مانده کند.

این کارشناس مسائل بین الملل بر این باور است که بر اساس تجربه جمهوری اسلامی ایران تسلیم جوسازی و فشار در هیچ سطحی نمی‌شود و تنها در برابر منطق مشخص و مسلم خود منطق و عمل متقابل را پذیراست. آژانس بین المللی انرژی اتمی باید کوشا باشد تا موجودیت‌های غیرمسئول را در برابر فعالیت‌های اتمی بشدت مشکوک و مخربشان مسئول و پاسخگو کند.

طی هفته‌های اخیر و پس از اعلام تاریخ برگزاری مذاکرات برای رفع تحریم‌های ایران، فضای رسانه‌ای و سیاسی غرب سمت و سوی جدیدی یافته است، تا قبل از اعلام تاریخ مذاکرات آتی مقامات آمریکایی از لزوم بازگرداندن تهران به میز مذاکرات سخن می‌گفتند هرچند این آمریکا بوده که در دولت گذشته این کشور از برجام خارج شد و در جریان شش دور مذاکرات اخیر ایران و ۱+۴ هم آمریکا در میز مذاکرات حضور غیر مستقیم داشته و ایران طرف اصلی این گفت‌وگو‌ها بوده است.

با این حال و بعد از اعلام تاریخ برگزاری مذاکرات شاهد اعمال تحریم‌هایی از سوی آمریکا علیه برخی اشخاص و نهاد‌های ایرانی بودیم که به نظر می‌رسد هدف مشخص آن بویژه در مقطع زمانی کنونی تاثیرگذاری بر روند مذاکرات آتی بوده است، بویژه در سال‌های اخیر دلایل متعددی برای رواج بدبینی نسبت به نقش آژانس در قبال ایران وجود داشته که مهم ترین‌ آن سکوت این سازمان در جریان حملات تروریستی به تاسیسات هسته‌ای و ترور دانشمندان هسته‌ای و در نهایت بی‌عملی نسبت به وظایف و تعهداتی است که این سازمان در ازای همکاری با اعضا بر عهده داشته است.

 مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چهارشنبه سوم آذر ماه در جلسه شورای حکام آژانس گفت مذاکراتی که این هفته در تهران درباره برنامه هسته‌ای ایران انجام داده بود، بی‌نتیجه مانده است، از این گذشته، برخلاف توافقی که میان آژانس و ایران در ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۱ انجام شد، عدم دسترسی به سایت کرج به معنای این بوده است که احیای دیده‌بانی و نظارت در تمامی تاسیسات و محل‌های مرتبط با برجام نمی‌تواند به تمامی انجام شود. این موضوع به طور جدی بر توان آژانس بر تداوم وقوف بر [فعالیت‌ها در]این سایت که تا حد زیادی برای بازگشت به برجام ضروری دانسته شده، اثر می‌گذارد.