کارنامه یک‌سالگی دولت زیر ذره‌بین

حدود یک سال می‌گذرد، یک سال از روزی که انتخاب شد. خرداد ماه سال قبل بود که مردم نام او را به عنوان رئیس جمهور منتخب کشور نوشتند و دولت رئیسی روز ۳ شهریور ۱۴۰۰ رسما شروع به کار کرد، سیزدهمین دولت جمهوری اسلامی ایران.

حالا پس از گذشت یک سال و همزمان با هفته دولت یک سوال بر ذهن مانده مبنی بر اینکه اقدامات سید ابراهیم رئیسی در این سال چگونه بوده است؟ موضوعی که برای یافت پاسخ آن به سراغ چهره‌های سیاسی کشور رفته ایم.

علائم خستگی در دولت مشهود نیست 

محمدعلی وکیلی نماینده اصلاح طلب مجلس دهم فردی بود که جواب سوال عملکرد دولت سیزدهم را چگونه ارزیابی می کنید اینگونه پاسخ داد: عملکرد آقای رئیسی در مقیاس شعارهایی که داده بود در ظرف این یک سال قابل قبول است. در مجموع البته نوسان بین اعضای کابینه زیاد بوده است. خود آقای رئیسی پیشگام موفقیت دولت بوده و فعالیت میدانی و استانی و حضور در صحنه ها و بحران ها قابل تحسین است.

به گفته وکیلی فعلا علائم خستگی در او مشهود نیست و دستاوردهایی هم داشته است، از جمله این دستاوردها موفقیتش در موضوع واکسن کرونا است. موفقیت‌های نسبی دیگری هم در حوزه ساماندهی برخی مسائل مانند طرح دارویار و موضوعات سلامت و توسعه وزارت خارجی داشته است مانند پرونده هسته ای  و حل و فصل برخی منازعات منطقه ای بین ما و کشورهای همسایه از جمله عادی سازی روابط بین ایران و امارات و ایران و کویت. همچنین تلاشی که برای عادی سازی روابط ایران و عربستان و ایران و برخی کشورهای حوزه قفقاز مانند تاجیکستان و ترکمنستان داشته است.

وعده یک میلیون مسکن در سال؛ پاشنه آشیل دولت سیزدهم 

این نماینده مجلس دهم گفت: با این وجود همچنان پاشنه آشیل دولت وعده یک میلیون مسکن در سال است و همچنان این وعده در ابهام است و عملکرد روشنی در این زمینه نداشته است. علاوه بر این در برخی حوزه ها نظیر کنترل نرخ تورم و نقدینگی مشکلاتی وجود دارد.

به گفته وکیلی با این حال رفتار دولت در فضای عمومی همچنان رفتار متینی بوده و دولت چالش های کمی داشته و دولت چالشی نبوده است. رئیس دولت همچنان از متانت برخورد است و کمتر شاهد اقدامات و برخوردهای تحریک آمیز در ساحت عمومی بوده ایم.

وکیلی البته نقدهایی را هم داشت مبنی بر اینکه در زمینه مشکلات اقتصادی هنوز قدم های اساسی در زمینه کنترل نرخ تورم و یا نقدینگی نداشته ایم و برخی اقدامات دولت بر روی اعصاب مردم بوده، برای مثال آئین نامه واردات خودرو پس از سال‌ها ممنوعیت و مطالبه واردات خودرو همپنان روی اعصاب مردم است، زیرا دامنه و سقفی که ایجاد شده است یعنی کف ۱۰ هزار و سقف بیست هزار دلار برای واردات یعنی اجازه واردات دوچرخه و فرغون وارد کردن و این بازی با حساسیت های عمومی مردم است.

وکیلی می گوید انتظار می‌رود که دولت کمی مسئولانه تر نسبت به این موضوع وارد شود تا از نظر مردم بازی با قانون تعبیر نشود و به نظرم یکی از نقطع های تاریک در پرونده دولت همین ائین نامه واردات خودرو است.

بازگرداندن سرمایه اجتماعی؛ مهم‌ترین اقدام دولت سیزدهم

علیرضا خجسته پور فعال سیاسی اصولگرا و عضو جامعه اسلامی مهندسین نیز فرد دیگری بود که در این زمینه با ما سخن گفت.

وی می گوید که دولت سیزدهم وقتی که روی کار آمد کشور با مشکلات عدیده ای روبه رو بود، برای مثال با گسترش ویروس کرونا مواجه بودیم که تعداد فوتی های ویروس بسیار زیاد بود و دولت در این زمینه بسیار فعالیت کرد و شاهد بودیم علیرغم گفته‌های دولت قبل مبنی بر اینکه به دلیل تحریم‌ها نمی‌توان واکسن وارد کرد، اما میزان قابل توجهی واکسن را وارد کشور کرد تا جایی مرگ های بر اثر ویروس کرونا به صورت تک رقمی و یا صفر رسید.

خجسته پور گفت: شاهد بودیم که دولت قبل تمام تخم مرغ هایش را در سبد غرب گذاشته بود، اما این دولت توانست نگاه به همسایگان را تقویت کند و نگاه به شرق را هم در دیپلماسی ما قرار داد و نگاه به کشورهای آمریکای لاتین را تقویت کرد.

به گفته خجسته‌پور به این وسیله‌ها توانستیم سرمایه گذاری بر روی غرب را کاهش دهیم، کمااینکه سودی هم از این موضوع نبردیم و برجام به خوبی نشان داد که سرمایه گذاری بر روی غرب بسیار اشتباه است.

این فعال سیاسی معتقد است که حضور میدانی رئیس جمهور در میان مردم نیز توانست سرمایه اجتماعی را به کشور بازگرداند؛ حتی در مسائل مربوط به گرانی ها هم مردم دیدیم دولت پای کار است و این‌گونه نیست که کسی صبح جمعه از گرانی ها مطلع شود .

اقدامی که دولت‌های قبل جرات مواجهه با آن را نداشتند 

وی در زمینه گرانی‌ها نیز بیان کرد: ما با مشکلات مواجه بودیم و ویرانی هایی از دولت های قبل مانده بود و اقتصاد کشور سالهاست که با بیماری هایی مواجه است و در زمینه تحریم های ظالمانه هم مواجه هستیم که اثراتش در اقتصاد کشور قابل چشم پوشی نیست.

وی ادامه داد: دولت تمام هم و غم خود را گذاشت تا موضوع عادلانه سازی یارانه ها را پیگیری کند و ما شاهد شیب افزایش قیمت بودیم اما باید دید که این افزایش قیمت ها تا چه میزان به سود و یا ضرر کشور است.

او گفت: اقدامات دولت در این زمینه موضوعی بود که دولت های قبل چندان شهامت مواجه شدن با آن را نداشتند و مسیر اجتناب ناپذیری بود که دولت با همه مشکلاتش پای کار آمد و از سوی دیگر هم سعی کرد تا رابطه خود را با مردم حفظ کند البته فشار گرانی ها بر مردم آمده و دولت هم وعده هایی داده است.

به گفته وی این موضوع که خودرو در بورس کالا عرضه شود می‌تواند دست دلال‌ها را در این حوزه قطع کند، همچنان در حوزه مسکن دولت وعده افزایش ساخت مسکن را داده است که انشالله تا پایان امسال شاهد قیمت کاهشی مسکن هم باشیم. معتقدم که اگر فشار خارجی بر کشور کم شود و در حوزه مذاکرات موفق شویم در ادامه کار دولت سیزدهم شاهد موفقیت های زیادی در زمینه اقتصاد هم خواهیم بود. 

کاهشی شدن شیب تورم اقدام مهم دولت سیزدهم 

حجت الاسلاموالمسلمین غلامرضا مصباحی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز معتقد است که وقتی آقای رئیسی روی کار آمد برای تامین حقوق کارکنان دولت از بانک مرکزی استقراض نشد و حال آن که ۵ ماه اول سال که دوران دولت قبل بوده هر ماه برای پرداخت حقوق کارکنان دولت از بانک مرکزی استقراض شده که مجموعه رقم استقراض شده ۴۵ هزار میلیارد تومان بوده است.

به گفته وی می‌دانیم که استقراض از بانک مرکزی منشا خلق پول و تورم است. تورم شدید کشور ما ناشی از خلق پول است، گاهی علت خلق پول، استقراض دولت از بانک مرکزی است و گاهی نشات گرفته از استقراض بانک‌ها از بانک مرکزی است. نکته دوم این است از زمانی که رئیسی روی کار آمده هر ماه ۱۰ تا ۱۲ هزار میلیارد تومان سررسید اوراق مالی است که دولت قبل از مردم نقدینگی را جمع کرده و سررسید آن رسیده است. این دولت این رقم را پرداخت کرده است.

به گفته وی این مواردی نیست که جلوی چشم مردم باشد و نتایجش را حس کنند، اما کسری بودجه منشا اصلی تورم است. این دولت طی مدت تصدی خود توانسته ۴۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه ۱۴۰۰ را برطرف کند. این دولت توانسته است ۴۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه که مربوط به دولت قبل بوده را برطرف کند. علاوه بر این موارد دولت سیزدهم توانسته صادرات به کشورهای همسایه را ۴۰ درصد رشد دهد و نرخ تورم را ۱۳ درصد کاهش دهد.

عضو مجمع تشخیص مصلحت ادامه داد: گرچه معنای کاهش نرخ تورم کاهش قیمت نیست و گاهی به غلط این طور الغا می‌شود که قیمت‌ها در حال افزایش است. بله ما در شرایط تورم به سر می‌بریم و هر زمان دولت توانست تورم را به کمتر از ۱۰ درصد برساند آن وقت می‌شود ادعا کرد که تورم مهار شده است و تورم کاهش پیدا کرده، یعنی شدت افزایش قیمت‌ها کم‌تر شده است. 

مصباحی مقدم گفت: بدهی دولت به بانک مرکزی که به صورت ارزی بوده و با آزاد شدن ارزهای بانک مرکزی که در واقع دولت قبل با دادن ارز به بانک مرکزی موجب شده که بانک مرکزی مالک آن ارزها شود، میلیاردها دلار از این ارزها آزاد شده و این دولت توانسته پشتوانه و قدرت بانک مرکزی را بالا ببرد.

وی افزود: مدیریت بازار بالا رفته است و تقریبا با ثبات نرخ ارز روبه‌رو هستیم. این مسئله مهمی است، اگرچه نرخ ارز نوسان دارد اما این نوسان بسیار اندک است و مانند گذشته نیست. ذخیره کالایی کشور در پایان دولت گذشته به شدت خطرناک شده بود و زمانی که این دولت سیزدهم تحویل گرفت ما از نظر ذخیره کالایی با شرایط بدی روبه‌رو بودیم و اولین کاری که این دولت کرده این است که توانسته ذخیره کالایی را کنترل و تامین کند، به نحوی که اطمینان بخش شده است. 

اگر مشت را نمونه خروار بدانیم می‌توان گفت که اقدامات دولت رئیسی در این یک‌سال تقریبا مثبت بوده و نظرات را به خود جلب کرده است.

دیگر نه از خاموشی‌های سال قبل خبری هست و نه شعار «واکسن بخرید» مردم. با این حال اما قطعا نمی‌توان از نکاتی نیازمند توجه بیشتر دولت است چشم پوشید، نکاتی نظیر توجه به بیشتر به ساخت مسکن و همچنین قانون واردات خودرو و مهم‌تر از آن توجه بیشتر به سفره مردم...

 اما هر چه که هست و با همه کمی‌ها و کاستی‌ها؛ آمار دولت سیزدهم نشان می‌دهد که این خرافات که عدد سیزده نحس است فقط در حد خرافات است. دولت سیزدهم به خوبی عمل کرده و تلاش دارد که همین روند را ادامه دهد و بنا به قول آقای رئیس‌جمهور دولتی صادق‌الوعد باشد.