شاخص امید به زندگی از ۵۵ در قبل از انقلاب به ۷۹ سال رسیده است

در آستانه چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی ضرورت دارد دستاوردهای حوزه سلامت در طول سالیان پس از انقلاب به اطلاع مردم آگاه و هوشمند ایران اسلامی برسد تا هم شکر و سپاسی باشد از خداوند منان به جهت نعمت سلامت و هم با نگاه به وضع موجود و چالشهای پیش‌رو بتوان آینده‌ای روشن را در مسیر ارتقاء سلامت مردم عزتمند ایران  رقم زد.

در مقدمه باید گفت که دشمنان نظام و انقلاب بر اساس نظریه علوم اجتماعی چرخش انقلاب‌ها بر این باور بودند که بعد از چهل سالگی یعنی زمان به بلوغ رسیدن انقلاب اسلامی دوران افول و فرود انقلاب ایران آغاز خواهد شد و مداخلات آنان در زمینه جنگ اقتصادی و تحریم‌های فزاینده و پاره کردن برجام توسط ترامپ این فرود و سقوط را تشدید خواهد کرد.

اما در این برهه حساس و پیچ تاریخی شاهد هستیم که با تمام فشارهای فزاینده و تحریم‌ها و فعال کردن عناصر داخلی در جهت ایجاد آشوبهای خیابانی، مردم عزتمند ایران اسلامی همواره آرمان‌گرایانه به‌ دنبال استقلال و پیشرفت کشور اسلامی خود هستند و به تعبیر مقام معظم رهبری( مدظله العالی) با حفظ ماهیت بر اساس مبانی و اصول و شعارها حرکت به سوی آرمان‌ها و اهداف آن ادامه دارد هر چند دشمنان به دنبال ختم انقلاب اسلامی در چهل‌سالگی آن بوده‌اند. ایشان در بیانات نوروزی در حرم مطهر رضوی می‌فرمایند: چهل‌سالگی انقلاب دوران پیری نیست، دوران عقب‌گرد انقلاب نیست، دوران پختگی و نشاط انقلاب است.

حال در این شرایط ایجاد انگیزه و نشاط و امید به آینده در جوانان این مرز و بوم وظیفه‌ای همگانی است و پیش از همه نخبگان می‌باید به این وظیفه مهم بپردازند و در شرایطی که دشمنان نظام در اتاق‌های فکر خارج از کشور با بهره گرفتن از بستر فضای مجازی دائم به دنبال سیاه نمایی و به تصویر کشیدن آینده تاریک و مبهم در ذهن جوانان ما هستند ( که از تبعات آن فرارمغزهاست) نخبگان جامعه و اندیشمندان می‌بایست با احصاء دستاوردهای چهل‌سال پس از انقلاب در زمینه‌های مختلف علم و فناوری و صنعت و کشاورزی و عرصه نظامی و دفاعی و... این روحیه نشاط و شادابی را به جوانان بازگردانند و صاحب‌نظران حوزه سلامت نیز از این امر مستثنی نیستند و می‌باید وضعیت قبل از انقلاب و وضع فعلی رادررابطه با وضعیت شاخص‌های سلامت تبیین نمایند.

نتیجه مطالعات مراکز معتبر جهانی که در مجله "lancet "درسال 2018منتشر گردیده است مرگ ومیر کودکان زیر 5سال ایرانی 14مرگ به ازا هر هزار تولد است در حالی که این آمار در سال 1357  صد وهفتاد وچهاردر هر هزار کودک بوده است.همچنین این مطالعه نشان میدهد میزان مرگ ومیر استاندارد شده سنی همسو با روند جهانی در ایران بسیار کاهش یافته است.

بنا بر اعلام منابع معتبر بین‌الملل سرعت رشد علمی ایران 11 برابر متوسط سرعت رشد علم در جهان می‌باشد و جمهوری اسلامی ایران بر اساس داده های مستخرج از معتبر ترین پایگاه استنادی جهان IsI در6ماه نخست سال 2018در زمره 15 کشور برتر دنیا از منظر تولید علم در جهان قرار گرفته دانش پزشکی در حوزه‌هایی چون سلولهای بنیادی داروهای راهبردی و اعمال جراحی و پیوند‌ها و ترمیم ضایعات نخاعی به پیشرفت‌ های چشم‌گیری نائل آمده است.

قبل از انقلاب اسلامی در سال 1356 بنا به اعلام بانک جهانی 46درصد مردم ایران زیر خط فقر بوده‌اند و شاخص امید به زندگی در سال 1357 پنجاه وپنج  سال بوده است در حالی که در حال حاضر بر اساس آمار مراکز تحقیقات معتبر این شاخص برای زنان به 79 سال و برای مردان به 75 سال رسیده است مراکز بهداشتی قبل از انقلاب تنها 1500واحد بوده است و تنها 30درصد پوشش واکسیناسیون اطفال زیر پنج سال را داشته‌ایم. که در حال حاضر این شاخص به صد درصد رسیده است.

پدران و مادران ، پزشکان بنگلادشی و هندی و پاکستانی را از یاد نبرده‌اند که به دلیل کمبود پزشکان ایرانی قبل از انقلاب مجبور به واردات پزشک بوده‌ایم در حالی که امروز ایران اسلامی مرکزیتی برای توریسم درمانجو گردیده است به نحوی که حتی از کشورهای اروپایی بیمارانی به جهت درمان و اعمال جراحی کشور ایران را انتخاب می‌کنند. که این امر به دلیل کیفیت خدمات پزشکی است که به آنان داده می‌شود.

در توسعه نیروی انسانی گوی سبقت را از کشورهای قدرتمند  جهان ربوده‌ایم. در این شرایط نخبگان حوزه سلامت می‌بایست با نگاه آینده نگرانه علاوه بر در نظر داشتن گذشته ارزشمند نقدی نیز بر فضای موجود و وضعیت حال داشته باشند و به بیانی دیگر تبیین دستاوردهای حوزه سلامت به معنای چشم بستن به مشکلات و چالشهای فعلی این عرصه نیست، نگاه آینده ‌نگرانه اقتضاء می‌کند که با در نظر داشتن گذشته و نقد حال آینده مطلوب خود را ترسیم نمائیم.

همان‌طور که رهبر معظم انقلاب با در نظر داشتن افق تمدن نوین اسلامی الگوی پایه اسلامی- ایرانی پیشرفت را برای 50 سال آینده کشور مد نظر قرار می‌دهند. و با همین رویکرد آینده ‌نگرانه باید برخی از چالش‌های اصلی حوزه سلامت را منصفانه مد نظر قرار داد، و برای خروج از این چالش‌ها راهکار مناسب را مشفقانه به دولتمردان ارائه داد. حال باید در نظر داشت که اهداف طرح تحول سلامت که اجرای منطقی و الهی آن مورد تأکید مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) هم بوده است بعد از گذشت چندین سال از اجرا هنوز محقق نگردیده اهدافی از جمله کاهش برداشت از جیب مردم و ارتقاء عدالت در دسترسی به خدمات و با پمپاژ نقدینگی زیاد در این حوزه و عدم مدیریت درست، نتوانسته عقب ‌ماندگی‌ها را جبران کندومنجر به تبعیض وشکاف در آمدی وورشکستگی بیمه ها گردیده است ..  و این امر ضرورت تغییر رویکرد طرح تحول وتطبیق آن با اسناد بالادستی به‌ویژه سیاست‌های ابلاغی سلامت را گوش‌زد می‌نماید.که بااین رویکرد توجه مسئولین را به محورهای ذیل جلب مینماییم:

1-رویکرد سلامت محور به‌جای رویکرد درمان محور و توجه ویژه به اولویت دادن به پیشگیری و بهداشت و آموزش در جهت ارتقاع سطح سواد سلامت مردم در راستای خود مراقبتی وتلاش در جهت  تغییر سبک زندگی مردم از طریق آموزش همگانی می‌تواند از الزامات تحول در نظام سلامت باشد. این‌که با برنامه ریزی جامع و سوق دادن منابع به سمت ارتقاء سواد سلامت مردم آحاد مردم بدانند چگونه سبک زندگی خود را تغییر دهند که اساساً بیمار نشوند به جای این‌که منابع هنگفت مالی که در اشل فعلی منابع پایداری هم نیستند به سمت ساخت بیمارستان‌های بزرگ و تجهیزات پزشکی گران قیمت برود، و به جای مردمی ساختن سلامت و مردم محوری در سلامت شاهد تجاری سازی سلامت باشیم.

2-کم کردن شکاف درآمدی و تبعیض و بی‌عدالتی در میان کادر سلامت که عامل جدی بی‌انگیزگی کادر سلامت می‌باشد. از دیگر الزامات تحول در نظام سلامت می‌باشد.

3- توجه ویژه به نظام ارجاع و پزشک خانواده از دیگر رویکردهایی می باشد که دولت باید شرایط و زیر ساخت تحقق آنرا هر چه زودتر فراهم نماید.

4-توجه به طب سنتی که میراث منحصر به فرد تاریخ پزشکی ایران است .که هنر آن دستوراتی برای حفظ سلامتی وتغذیه سالم وتغییر سبک زندگی می باشد و نیز  توجه به گیاهان دارویی با توجه به چندین هزار گونه گیاهی در ایران و اقلیم منحصر به فرد و تنوع آب‌و هوایی که شرایط را برای تولید و صادرات محصولات دارویی گیاهی بعنوان یک مزیت رقابتی برای کشور ایران فراهم می‌نماید. روند جهانی استقبال از درمان با داروهای گیاهی نیزمی‌تواند توجه به این مقوله را جدی‌تر نماید.

4-شفاف‌سازی و اجرای طرح سلامت الکترونیک از دیگر راهبردهای کلیدی است که می‌تواند منجر به تحول در آینده نظام سلامت گردد.

5- توجه به طرح ژنریک و شفافیت در حوزه دارو از دیگر الزامات تحول در نظام دارویی ایران می‌باشد.

6-اصلاح الگوی غذایی مردم و سبد تغذیه سالم خانوار ایرانی و توجه جدی به غذای سالم وهلال از دیگر راهبردهای کلیدی می‌باشد.

7-ایجاد سلامت روحی و روانی با اولویت دادن به سلامت معنوی در جامعه و سوق دادن جامعه و گفتمان سازی در راستای آموزه‌های مبتنی بر سلامت معنوی اسلامی از دیگر راهکارهای پیشگیری از بیمارهای مختلف وسلامت کل نگردر آینده می‌باشد.

8- هم‌چنین توجه به شایسته سالاری در انتصاب مسئولین حوزه سلامت، از مطالبات اساسی مردم از مسئولین  حوزه سلامت است.

9-توجه ویژه و برنامه ریزی در جهت سوق دادن منابع اهدایی خیرین سلامت به سمت مقوله‌هایی چون پیشگیری، آموزش و بهداشت و پژوهش به‌جای این‌که منابع صرفاً در امر درمان هزینه گردد.

10-در نهایت نگاه الهی و وحیانی به سلامت و سلامت همه ابعاد و شئون انسان و نه فقط سلامت جسم که در قرآن کریم از آن تعبیر به حیات طیبه و قلب سلیم گردیده است  مستلزم تغییر رویکرد و توجه به مبانی دین مبین اسلام  می باشد به بیان دیگر شیفت پارادایم و تدوین دکترین ملی سلامت بر اساس  مبانی اسلام وبر اساس الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت از الزامات قطعی تحول در نظام سلامت می‌باشد که تنها در این صورت است که نظام سلامت می‌تواند از چالشها و ناکارآمدی‌های موجود رهایی یابد.

 امید است که با برطرف کردن چالشهای نظام سلامت و نگاه آینده نگرانه به حوزه سلامت در راستای تحول در آغاز دهه پنجم انقلاب اسلامی تابلویی زیبا و هنرمندانه با چشم اندازی از عدالت در سلامت و ارتقاء سلامت مردم عزیز ایران  ترسیم نمائیم.