در برنامه «پرونده ویژه» پیگیری شد؛
تنها آبگیر کویر ایران در خطر نابودی
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم گفت: بند رودخانه شور آب را به یک جایی می‌برد که هیچ‌چیز نخواهد رویید؛ اما همچون سیستان در بالادست خشکسالی پدید می‌آورد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» به نقل از خبرگزاری صداوسیما، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم در برنامه تلویزیونی پرونده ویژه گفت: مباحثی در خصوص پروژه بند رودخانه شور مطرح شده که تمرکز آن فقط بر روی تالاب است درحالی‌که باید اکوسیستم منطقه را ملاک عمل قرارداد که تالاب، جنگل، مرتع و حتی انسان‌هایی که در آنجا زندگی می‌کنند نیز جزئی از این اکوسیستم هستند و نمی‌توان این موضوعات را از هم تفکیک کرد و معتقدیم؛ هر تصمیمی که برای منطقه گرفته می‌شود، باید جامع و با درنظرگرفتن همه شرایط باشد.
وی افزود: رودخانه شور از استان زنجان منشأ می‌گیرد و از چندین استان از جمله البرز، قزوین و تهران عبور کرده و در نهایت انتهای حوزه آبریز آن در استان قم است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم ابراز کرد: گفته شده که منابع طبیعی با احداث بند رودخانه شور مسیر جدیدی برای این دریاچه ترسیم کرده است، درحالی‌که مسیر جدیدی طراحی نشده و همان مسیر طبیعی و تاریخی وجود دارد و برای تالاب اتفاقات دیگری افتاده که حجم ورودی به آن کاهش پیدا کرده است.
وی بیان کرد: در بالادست به دلیل تغییر شرایط اقلیمی بارندگی‌ها کم شده و برخی از موانع انسانی ایجاد شده نیز سبب شده تا مسیر تاریخی و طبیعی دریاچه شور تغییر یابد.
شعاعی اضافه کرد: عکس‌های هوایی دهه ۷۰ از منطقه دقیقاً نشان می‌دهد که مسیر دریاچه شور در کانال‌های ایجاد شده جاری می‌شده که به علل مختلف امروز مانع از آن شده و تصاویر ماهواره‌ای نیز نشان می‌دهد که آب پرحجمی در این مسیر جاری بوده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم با بیان اینکه بزرگ‌ترین معضلی که استان قم با مواجه بوده موضوع گردوغبار است افزود: این امر به‌شدت کیفیت آب‌وهوای مردم قم را تهدید می‌کند و سبب می‌شود کانون‌های گردوغبار تشدید شود.
وی با اشاره به علل احداث پروژه بند رودخانه شور گفت: یکی از علل اجرای این طرح، درخواست‌های مردمی بوده و ما باید انسان‌ها را جزئی از اکوسیستم در نظر بگیریم و همه پروژه‌هایی که قرار است اجرا شود باید پیوست‌های منابع طبیعی و انسانی را در نظر داشته باشد که در غیر این صورت پروژه‌ها موفق نخواهند بود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم ادامه داد: این منطقه جز مناطق کم‌برخوردار کشور بوده که از صندوق توسعه ملی اعتباری برای اجرای پروژه بند رودخانه شور اختصاص‌یافته که هدف اصلی پروژه نیز مهار و کنترل کانون‌های گردوغبار بود و تلاش شده در کنار آن مردم نیز از اجرای طرح منتفع شوند و با پوشش‌های گیاهی ایجاد شده، مردم منطقه که غالباً دامداری دارند از این امکان برخوردار شوند و معیشت آنان بهبود یابد.
شعاعی افزود: موضوعی دیگری که در خصوص این پروژه مطرح شده آن است که کل آب رودخانه شور به سمت این طرح منتقل می‌شود که این‌گونه نیست و در دوره بازگشت ۲۵ساله از ۱۳۷ مترمکعب آب پایه‌ای که به سمت تالاب مره می‌رود تنها ۱۰ و ۲ دهم درصد است که وارد بند ایجاد شده می‌رود و البته همین میزان نیز به دلیل عدم بارندگی‌ها محقق نمی‌شود.
غیرقانونی بودن پروژه بند رودخانه شور درست نیست
وی تصریح کرد: اینکه گفته می‌شود احداث بند رودخانه شور غیرقانونی بوده درست نیست و پروژه‌ای که غیرقانونی است نمی‌تواند اجرا شود درحالی‌که تمام دستگاه‌های استانی موافقت اولیه خود را در این زمینه اعلام کردند هر چند که ممکن است برخی از مشکلات اجرایی در طرح وجود داشته باشد.
وی ابراز کرد: مواردی که برای پروژه بند رودخانه شور پیش‌بینی و هدف‌گذاری شده قابل‌تحقق است افزود: هر چند که مطالعات این پروژه آمده که این طرح در راستای بیابان‌زدایی و احیای ۷۰ هزار هکتار از اراضی منطقه اجرا می‌شود، اما با شرایط حاضر اگر ۳ هزار هکتار هم احیا شود به اهداف خود رسیده‌ایم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم بیان کرد: با اعتبارات ریالی هزینه شده در این پروژه اگر می‌خواستیم به‌صورت دستی نهال‌کاری کنیم هزینه‌های سنگینی را می‌طلبید و هدف اصلی این طرح تقویت پوشش گیاهی منطقه برای جلوگیری از تبدیل‌شدن آن به کانون گردوغبار بوده است.
شعاعی با بیان اینکه از سال ۴۷ بیابان‌زدایی در قم شروع شده است افزود: تاکنون با همه اقدامات صورت‌گرفته تنها ۱۵ هزار هکتار بیابان‌زدایی در قم اجرایی شده که با تحقق همین ۳ هزار هکتار کار بزرگی شده و اگر برای بیابان‌زدایی نهال‌کاری می‌کردیم میزان خسارت به منطقه و هزینه‌های اجرا قطعاً بیشتر از اینها بوده است.
هنوز برای ارزیابی کارآمدی این طرح زود است
وی اضافه کرد: بیان این مطلب که در این منطقه با اجرای این طرح پوشش گیاهی نخواهیم داشت درست نیست و البته در اجرای طرح‌ها در منابع طبیعی حداقل باید فرصت ۱۰ یا ۵ساله در اختیار داشت و امروز کمتر از یک سال این طرح اجرایی شده است و باید زمان بیشتری برای حصول نتایج مطلوب داشته باشیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم ادامه داد: روییدن نیزار‌ها را به‌عنوان نقطه منفی در این پروژه می‌پذیریم و در حال پیگیری هستیم که با جذب اعتباراتی لایه رویی اطراف پروژه صورت گیرد؛ چرا که از ابتدای اجرای طرح که سه سال پیش بوده لایه روبی نشده است.
شعاعی تصریح کرد: هنوز هیچ مطالعه‌ای از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط نداریم که اعلام کنند آب‌پایه تالاب مره چقدر است، اما برآورد مشاور ما می‌گوید حداکثر آب‌پایه ۲ و نه دهم مترمکعب است، اما طراحی را به‌گونه‌ای داشتیم که دو لوله تعبیه شده در این پروژه برای عبور آب تا ۵ مترمکعب امکان‌پذیر است.
شعاعی ادامه داد: در دو سال گذشته در منطقه دشت مسیله تصادف‌های زنجیره‌ای منجر به فوت رخ می‌دهد که علت آن کانالی بود که ایجاد ریزگرد می‌کرد و برای حل این مشکل مساحت ۴۰۰ هکتار از اراضی منطقه را بدون اعتبار دولتی نهال‌کاری کردیم.
وی بیان کرد: به‌صورت طبیعی آب رودخانه شور در منطقه جاری بوده و به‌خاطر برخی از موانع ایجاد شده این مسیر حرکت آب منحرف شده است و بند بر روی رودخانه شور به این دلیل احداث شده که آب به منطقه موردنظر نمی‌رفت و برای احیای پوشش گیاهی، این طرح اجرایی شده است.
با ساخت سد بر روی رودخانه شور در قزوین تالاب مره خشک می‌شود
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم گفت: منظور از سیل نیز سیل‌های عادی نیست و به برخی از آب‌های مازاد آب‌های معمولی نیز سیلاب گفته می‌شود و هیچ جای پروژه گفته نشده که سیل‌بند زدیم؛ بلکه پروژه برای پخش سیلاب بوده است.
شعاعی با بیان اینکه هر آبی که مازاد بر آب‌پایه باشد سیلاب گفته می‌شود و تعریف ما از سیلاب این‌گونه است افزود: موضوع جلوگیری از سیل از مأموریت‌های وزارت نیرو است و به‌هیچ‌عنوان این پروژه غیرکارشناسی نبوده و باید برای جلوگیری از دست‌کاری‌ها در مسیر این طرح کنترل لازم صورت گیرد.
وی بیان کرد: متأسفانه شنیده می‌شود در استان قزوین سدی در حال احداث است که با احداث آن دیگر آبی به تالاب مره نخواهد رسید و از نمایندگان قم در مجلس شورای اسلامی درخواست داریم که این موضوع را مورد پیگیری قرار دهند.
محمدحسین بازگیر مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم نیز در برنامه پرونده ویژه گفت: با اجرای پروژه بند رودخانه شور آب را به یک جایی می‌بریم که هیچ‌چیز در آن نخواهد رویید، همان اتفاقی را که در هیرمند با ایجاد بند کمال خان افغانستان در بالادست سیستان شرایط خشکسالی را برای منطقه پدید آورده است.
هیچ‌کدام از اهداف طرح بند رودخانه شور محقق نشده است
وی ادامه داد: آب با ایجاد این بند به سمتی می‌رود که شنزار است و هدف پروژه از انحراف آب غیر از حوضچه‌های که برای استفاده از دام‌ها ایجاد کرده محقق نشده که البته همین دام می‌توانست از رودخانه سیر آب شود.
بازگیر ابراز کرد: حمایت از جریان طبیعی رودخانه‌ها وظیفه وزارت نیرو است و تالاب‌ها در پایین قسمت کاسه حوضه آبخیز قرار دارند که رساندن آب به تالاب به معنای آن است که همه دستگاه‌ها در بالادست درست برخورد می‌کنند و در همه جای دنیا وقتی این اتفاق رخ می‌دهد به معنای مدیریت درست است که این امر پایداری سرزمین را رقم می‌زند و در غیر این صورت مدیریت دچار مشکل است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم ادامه داد: در آیین‌نامه اجرایی حفاظت و حمایت‌های تالاب‌ها آمده؛ تأمین آب تالاب‌ها بر عهده وزارت نیرو است و این موضوع بعد از شرب در اولویت دوم است.
وی تصریح کرد: ما به هیچ بهانه‌ای با هیچ اولویت دیگری حق نداریم آب را از تالاب دریغ کنیم و توسعه‌ای دیگر را دنبال کنیم و بعد از شرب، تأمین آب تالاب‌ها در اولویت است چرا که تالاب‌ها ته حوضچه است که اگر تالاب برقرار باشد؛ یعنی شریان‌های سرزمین در جای خود قرار دارند و قطع نشده‌اند.
رسوبات پشت سد باعث کم‌شدن حقابه تالاب مره شده است
بازگیر با بیان اینکه دو کانال انحرافی در بند ایجاد شده نسبت به بدنه اصلی بند رقم کمتری آب می‌برد افزود: در تصویر‌ها مشخص است که بند پر شده و رسوبات ایجاد شده و سطح را بالا برده است و حجم زیادی نیزار پشت‌بند ایجاد شده و دلیل آن این است که آب مانداب شده که آب خاکستری است و سالم نیست و دچار آلودگی است و خودش موجب می‌شود که اکوسیستم تغییر کند.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم اضافه کرد: هم اکنون نیزار در محل پروژه بند ایجاد شده و نیزار‌ها سطح بند را پرکرده است و همین امر سبب می‌شود که با یک‌تخته معمولی، آب منحرف شود و باید مدام مراقب این امر بود و نشان می‌دهد این پروژه اقدام مثبتی را دنبال نمی‌کند.
وی با بیان اینکه کل آبی که به این بند می‌آید آب‌پایه است و طی این سال‌ها سیلاب نداشتیم افزود: قرار است با اجرای این طرح ما آب را به جایی برسانیم که آنجا را آباد کنیم و این در راستای احیای مراتع است که این هدف تحقق‌نیافته است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم گفت: گاهی خطرات سیلاب وجود دارد که بندزده می‌شود تا سیل مدیریت شود که این امر در جایی است که خطر برای سکونت و تأسیسات داشته باشد که در این منطقه چنین شرایطی نداریم.
بازگیر تأکید کرد: این در حالی است که بزرگ‌ترین سیل‌بند طبیعی در منطقه وجود داشته که همان تالاب مره بوده است و در همه جای دنیا این‌گونه است که رودخانه در بستر تالاب آرام می‌گیرد.
معتقدم بند رودخانه شور باید تخریب شود
وی اضافه کرد: گردوغبار موضوع مهمی برای استان قم است و هر چه که به این امر ارتباط دارد از جمله پروژه بند بر روی رودخانه شور باید دنبال شود و مدیریت درستی در آن اعمال شود و دستگاه‌های مختلف باید در این زمینه نقش‌آفرین باشند و چالش گردوغبار قم باید مرتفع شود.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم با بیان اینکه معتقدم که تخریب این بند باید انجام شود افزود: علاوه بر این بند در اطراف بزرگراه قم گرمسار که از وسط تالاب رد شده است برای کنترل و مدیریت آب، در دو طرف کانال کشیده شده که این امر مورد پیگیری قرار گرفت که اثر مخربی بر روی تالاب داشته و نقش زهکشی دارد که بسیاری از تالاب‌های کشور به هر دلیل و توجیهی قربانی همین کانال‌ها شده اند.
بازگیر افزود: از سویی دیگر با تبخیر آب کانال در بزرگراه سبب وقوع گردوغبار و طوفان در زمان شدت وزیدن باد خواهیم شد که این امر سبب بروز تصادفات زنجیره‌ای خواهید شد.
در پروژه بند رودخانه شور تک‌بعدی به موضوع نگاه شده است
حجت‌الاسلام قاسم روانبخش رئیس مجمع نمایندگان قم در مجلس شورای اسلامی در ارتباط تلفنی با برنامه پرونده ویژه گفت: متأسفانه در قم اول کار انجام می‌شود و بعد مطالعه می‌شود که فرودگاه و مونوریل از آنان بوده است و موضوع این بند در رودخانه شور نیز از جمله این اقدامات است.
وی عنوان کرد: مسئولان ارشد استان قم باید بر اساس مطالعات و بررسی‌های علمی، پیامد‌های مخرب این پروژه و فواید آن را مورد بررسی قرار دهند و در این پروژه تک‌بعدی به موضوع نگاه شده است که بنا بر درخواست روستاییان که تقاضا داشتند آب به منطقه آنان منتقل شود سبب شد که تالاب مره در معرض خشکی قرار گیرد.
حجت‌الاسلام روانبخش افزود: به نظر می‌رسد که باید نهایت تلاش‌ها و تصمیم گیری‌ها معطوف بر عدم برهم‌خوردن اکوسیستم منطقه باشد.
رئیس مجمع نمایندگان قم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه موضوع مقابله با ریزگردها در مجلس و دولت مطرح است که این خطر قم را تهدید می‌کند افزود: پس از جلساتی که در این زمینه داشته‌ایم، قرار شد دستگاه‌های مختلف برای گردوغبار قم برنامه عملیاتی بنویسند و مدیرکل محیط‌زیست استان قم مأموریت یافتند.
وی ادامه داد: این موضوع بند شور باید در همان کمیته مطرح و برای آن راه‌حل مشخصی تعریف شود که در این سال‌ها بدون مطالعه این اقدام صورت‌گرفته است.
حجت‌الاسلام روانبخش افزود: در هفته آینده نتیجه کمیته مربوط به ریزگرد‌های در مجلس ارائه خواهد شد که یکی از موارد آن می‌تواند همین پروژه بند بر روی رودخانه شور باشد که این امر سبب خواهد شد خشکسالی را تشدید کند.
انتهای خبر /
وی افزود: رودخانه شور از استان زنجان منشأ می‌گیرد و از چندین استان از جمله البرز، قزوین و تهران عبور کرده و در نهایت انتهای حوزه آبریز آن در استان قم است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم ابراز کرد: گفته شده که منابع طبیعی با احداث بند رودخانه شور مسیر جدیدی برای این دریاچه ترسیم کرده است، درحالی‌که مسیر جدیدی طراحی نشده و همان مسیر طبیعی و تاریخی وجود دارد و برای تالاب اتفاقات دیگری افتاده که حجم ورودی به آن کاهش پیدا کرده است.
وی بیان کرد: در بالادست به دلیل تغییر شرایط اقلیمی بارندگی‌ها کم شده و برخی از موانع انسانی ایجاد شده نیز سبب شده تا مسیر تاریخی و طبیعی دریاچه شور تغییر یابد.
شعاعی اضافه کرد: عکس‌های هوایی دهه ۷۰ از منطقه دقیقاً نشان می‌دهد که مسیر دریاچه شور در کانال‌های ایجاد شده جاری می‌شده که به علل مختلف امروز مانع از آن شده و تصاویر ماهواره‌ای نیز نشان می‌دهد که آب پرحجمی در این مسیر جاری بوده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم با بیان اینکه بزرگ‌ترین معضلی که استان قم با مواجه بوده موضوع گردوغبار است افزود: این امر به‌شدت کیفیت آب‌وهوای مردم قم را تهدید می‌کند و سبب می‌شود کانون‌های گردوغبار تشدید شود.
وی با اشاره به علل احداث پروژه بند رودخانه شور گفت: یکی از علل اجرای این طرح، درخواست‌های مردمی بوده و ما باید انسان‌ها را جزئی از اکوسیستم در نظر بگیریم و همه پروژه‌هایی که قرار است اجرا شود باید پیوست‌های منابع طبیعی و انسانی را در نظر داشته باشد که در غیر این صورت پروژه‌ها موفق نخواهند بود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم ادامه داد: این منطقه جز مناطق کم‌برخوردار کشور بوده که از صندوق توسعه ملی اعتباری برای اجرای پروژه بند رودخانه شور اختصاص‌یافته که هدف اصلی پروژه نیز مهار و کنترل کانون‌های گردوغبار بود و تلاش شده در کنار آن مردم نیز از اجرای طرح منتفع شوند و با پوشش‌های گیاهی ایجاد شده، مردم منطقه که غالباً دامداری دارند از این امکان برخوردار شوند و معیشت آنان بهبود یابد.
شعاعی افزود: موضوعی دیگری که در خصوص این پروژه مطرح شده آن است که کل آب رودخانه شور به سمت این طرح منتقل می‌شود که این‌گونه نیست و در دوره بازگشت ۲۵ساله از ۱۳۷ مترمکعب آب پایه‌ای که به سمت تالاب مره می‌رود تنها ۱۰ و ۲ دهم درصد است که وارد بند ایجاد شده می‌رود و البته همین میزان نیز به دلیل عدم بارندگی‌ها محقق نمی‌شود.
غیرقانونی بودن پروژه بند رودخانه شور درست نیست
وی تصریح کرد: اینکه گفته می‌شود احداث بند رودخانه شور غیرقانونی بوده درست نیست و پروژه‌ای که غیرقانونی است نمی‌تواند اجرا شود درحالی‌که تمام دستگاه‌های استانی موافقت اولیه خود را در این زمینه اعلام کردند هر چند که ممکن است برخی از مشکلات اجرایی در طرح وجود داشته باشد.
وی ابراز کرد: مواردی که برای پروژه بند رودخانه شور پیش‌بینی و هدف‌گذاری شده قابل‌تحقق است افزود: هر چند که مطالعات این پروژه آمده که این طرح در راستای بیابان‌زدایی و احیای ۷۰ هزار هکتار از اراضی منطقه اجرا می‌شود، اما با شرایط حاضر اگر ۳ هزار هکتار هم احیا شود به اهداف خود رسیده‌ایم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم بیان کرد: با اعتبارات ریالی هزینه شده در این پروژه اگر می‌خواستیم به‌صورت دستی نهال‌کاری کنیم هزینه‌های سنگینی را می‌طلبید و هدف اصلی این طرح تقویت پوشش گیاهی منطقه برای جلوگیری از تبدیل‌شدن آن به کانون گردوغبار بوده است.
شعاعی با بیان اینکه از سال ۴۷ بیابان‌زدایی در قم شروع شده است افزود: تاکنون با همه اقدامات صورت‌گرفته تنها ۱۵ هزار هکتار بیابان‌زدایی در قم اجرایی شده که با تحقق همین ۳ هزار هکتار کار بزرگی شده و اگر برای بیابان‌زدایی نهال‌کاری می‌کردیم میزان خسارت به منطقه و هزینه‌های اجرا قطعاً بیشتر از اینها بوده است.
هنوز برای ارزیابی کارآمدی این طرح زود است
وی اضافه کرد: بیان این مطلب که در این منطقه با اجرای این طرح پوشش گیاهی نخواهیم داشت درست نیست و البته در اجرای طرح‌ها در منابع طبیعی حداقل باید فرصت ۱۰ یا ۵ساله در اختیار داشت و امروز کمتر از یک سال این طرح اجرایی شده است و باید زمان بیشتری برای حصول نتایج مطلوب داشته باشیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم ادامه داد: روییدن نیزار‌ها را به‌عنوان نقطه منفی در این پروژه می‌پذیریم و در حال پیگیری هستیم که با جذب اعتباراتی لایه رویی اطراف پروژه صورت گیرد؛ چرا که از ابتدای اجرای طرح که سه سال پیش بوده لایه روبی نشده است.
شعاعی تصریح کرد: هنوز هیچ مطالعه‌ای از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط نداریم که اعلام کنند آب‌پایه تالاب مره چقدر است، اما برآورد مشاور ما می‌گوید حداکثر آب‌پایه ۲ و نه دهم مترمکعب است، اما طراحی را به‌گونه‌ای داشتیم که دو لوله تعبیه شده در این پروژه برای عبور آب تا ۵ مترمکعب امکان‌پذیر است.
شعاعی ادامه داد: در دو سال گذشته در منطقه دشت مسیله تصادف‌های زنجیره‌ای منجر به فوت رخ می‌دهد که علت آن کانالی بود که ایجاد ریزگرد می‌کرد و برای حل این مشکل مساحت ۴۰۰ هکتار از اراضی منطقه را بدون اعتبار دولتی نهال‌کاری کردیم.
وی بیان کرد: به‌صورت طبیعی آب رودخانه شور در منطقه جاری بوده و به‌خاطر برخی از موانع ایجاد شده این مسیر حرکت آب منحرف شده است و بند بر روی رودخانه شور به این دلیل احداث شده که آب به منطقه موردنظر نمی‌رفت و برای احیای پوشش گیاهی، این طرح اجرایی شده است.
با ساخت سد بر روی رودخانه شور در قزوین تالاب مره خشک می‌شود
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم گفت: منظور از سیل نیز سیل‌های عادی نیست و به برخی از آب‌های مازاد آب‌های معمولی نیز سیلاب گفته می‌شود و هیچ جای پروژه گفته نشده که سیل‌بند زدیم؛ بلکه پروژه برای پخش سیلاب بوده است.
شعاعی با بیان اینکه هر آبی که مازاد بر آب‌پایه باشد سیلاب گفته می‌شود و تعریف ما از سیلاب این‌گونه است افزود: موضوع جلوگیری از سیل از مأموریت‌های وزارت نیرو است و به‌هیچ‌عنوان این پروژه غیرکارشناسی نبوده و باید برای جلوگیری از دست‌کاری‌ها در مسیر این طرح کنترل لازم صورت گیرد.
وی بیان کرد: متأسفانه شنیده می‌شود در استان قزوین سدی در حال احداث است که با احداث آن دیگر آبی به تالاب مره نخواهد رسید و از نمایندگان قم در مجلس شورای اسلامی درخواست داریم که این موضوع را مورد پیگیری قرار دهند.
محمدحسین بازگیر مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم نیز در برنامه پرونده ویژه گفت: با اجرای پروژه بند رودخانه شور آب را به یک جایی می‌بریم که هیچ‌چیز در آن نخواهد رویید، همان اتفاقی را که در هیرمند با ایجاد بند کمال خان افغانستان در بالادست سیستان شرایط خشکسالی را برای منطقه پدید آورده است.
هیچ‌کدام از اهداف طرح بند رودخانه شور محقق نشده است
وی ادامه داد: آب با ایجاد این بند به سمتی می‌رود که شنزار است و هدف پروژه از انحراف آب غیر از حوضچه‌های که برای استفاده از دام‌ها ایجاد کرده محقق نشده که البته همین دام می‌توانست از رودخانه سیر آب شود.
بازگیر ابراز کرد: حمایت از جریان طبیعی رودخانه‌ها وظیفه وزارت نیرو است و تالاب‌ها در پایین قسمت کاسه حوضه آبخیز قرار دارند که رساندن آب به تالاب به معنای آن است که همه دستگاه‌ها در بالادست درست برخورد می‌کنند و در همه جای دنیا وقتی این اتفاق رخ می‌دهد به معنای مدیریت درست است که این امر پایداری سرزمین را رقم می‌زند و در غیر این صورت مدیریت دچار مشکل است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم ادامه داد: در آیین‌نامه اجرایی حفاظت و حمایت‌های تالاب‌ها آمده؛ تأمین آب تالاب‌ها بر عهده وزارت نیرو است و این موضوع بعد از شرب در اولویت دوم است.
وی تصریح کرد: ما به هیچ بهانه‌ای با هیچ اولویت دیگری حق نداریم آب را از تالاب دریغ کنیم و توسعه‌ای دیگر را دنبال کنیم و بعد از شرب، تأمین آب تالاب‌ها در اولویت است چرا که تالاب‌ها ته حوضچه است که اگر تالاب برقرار باشد؛ یعنی شریان‌های سرزمین در جای خود قرار دارند و قطع نشده‌اند.
رسوبات پشت سد باعث کم‌شدن حقابه تالاب مره شده است
بازگیر با بیان اینکه دو کانال انحرافی در بند ایجاد شده نسبت به بدنه اصلی بند رقم کمتری آب می‌برد افزود: در تصویر‌ها مشخص است که بند پر شده و رسوبات ایجاد شده و سطح را بالا برده است و حجم زیادی نیزار پشت‌بند ایجاد شده و دلیل آن این است که آب مانداب شده که آب خاکستری است و سالم نیست و دچار آلودگی است و خودش موجب می‌شود که اکوسیستم تغییر کند.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم اضافه کرد: هم اکنون نیزار در محل پروژه بند ایجاد شده و نیزار‌ها سطح بند را پرکرده است و همین امر سبب می‌شود که با یک‌تخته معمولی، آب منحرف شود و باید مدام مراقب این امر بود و نشان می‌دهد این پروژه اقدام مثبتی را دنبال نمی‌کند.
وی با بیان اینکه کل آبی که به این بند می‌آید آب‌پایه است و طی این سال‌ها سیلاب نداشتیم افزود: قرار است با اجرای این طرح ما آب را به جایی برسانیم که آنجا را آباد کنیم و این در راستای احیای مراتع است که این هدف تحقق‌نیافته است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم گفت: گاهی خطرات سیلاب وجود دارد که بندزده می‌شود تا سیل مدیریت شود که این امر در جایی است که خطر برای سکونت و تأسیسات داشته باشد که در این منطقه چنین شرایطی نداریم.
بازگیر تأکید کرد: این در حالی است که بزرگ‌ترین سیل‌بند طبیعی در منطقه وجود داشته که همان تالاب مره بوده است و در همه جای دنیا این‌گونه است که رودخانه در بستر تالاب آرام می‌گیرد.
معتقدم بند رودخانه شور باید تخریب شود
وی اضافه کرد: گردوغبار موضوع مهمی برای استان قم است و هر چه که به این امر ارتباط دارد از جمله پروژه بند بر روی رودخانه شور باید دنبال شود و مدیریت درستی در آن اعمال شود و دستگاه‌های مختلف باید در این زمینه نقش‌آفرین باشند و چالش گردوغبار قم باید مرتفع شود.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم با بیان اینکه معتقدم که تخریب این بند باید انجام شود افزود: علاوه بر این بند در اطراف بزرگراه قم گرمسار که از وسط تالاب رد شده است برای کنترل و مدیریت آب، در دو طرف کانال کشیده شده که این امر مورد پیگیری قرار گرفت که اثر مخربی بر روی تالاب داشته و نقش زهکشی دارد که بسیاری از تالاب‌های کشور به هر دلیل و توجیهی قربانی همین کانال‌ها شده اند.
بازگیر افزود: از سویی دیگر با تبخیر آب کانال در بزرگراه سبب وقوع گردوغبار و طوفان در زمان شدت وزیدن باد خواهیم شد که این امر سبب بروز تصادفات زنجیره‌ای خواهید شد.
در پروژه بند رودخانه شور تک‌بعدی به موضوع نگاه شده است
حجت‌الاسلام قاسم روانبخش رئیس مجمع نمایندگان قم در مجلس شورای اسلامی در ارتباط تلفنی با برنامه پرونده ویژه گفت: متأسفانه در قم اول کار انجام می‌شود و بعد مطالعه می‌شود که فرودگاه و مونوریل از آنان بوده است و موضوع این بند در رودخانه شور نیز از جمله این اقدامات است.
وی عنوان کرد: مسئولان ارشد استان قم باید بر اساس مطالعات و بررسی‌های علمی، پیامد‌های مخرب این پروژه و فواید آن را مورد بررسی قرار دهند و در این پروژه تک‌بعدی به موضوع نگاه شده است که بنا بر درخواست روستاییان که تقاضا داشتند آب به منطقه آنان منتقل شود سبب شد که تالاب مره در معرض خشکی قرار گیرد.
حجت‌الاسلام روانبخش افزود: به نظر می‌رسد که باید نهایت تلاش‌ها و تصمیم گیری‌ها معطوف بر عدم برهم‌خوردن اکوسیستم منطقه باشد.
رئیس مجمع نمایندگان قم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه موضوع مقابله با ریزگردها در مجلس و دولت مطرح است که این خطر قم را تهدید می‌کند افزود: پس از جلساتی که در این زمینه داشته‌ایم، قرار شد دستگاه‌های مختلف برای گردوغبار قم برنامه عملیاتی بنویسند و مدیرکل محیط‌زیست استان قم مأموریت یافتند.
وی ادامه داد: این موضوع بند شور باید در همان کمیته مطرح و برای آن راه‌حل مشخصی تعریف شود که در این سال‌ها بدون مطالعه این اقدام صورت‌گرفته است.
حجت‌الاسلام روانبخش افزود: در هفته آینده نتیجه کمیته مربوط به ریزگرد‌های در مجلس ارائه خواهد شد که یکی از موارد آن می‌تواند همین پروژه بند بر روی رودخانه شور باشد که این امر سبب خواهد شد خشکسالی را تشدید کند.
انتهای خبر /
نظرات شما