از نظر زلزله‌خیزی کشور ایران تقریباً در مقاطع ۵ تا ۷ سال یک بار شاهد وقوع زلزله با بزرگی ۶ تا ۷ درجه در مقیاس ریشتر و گاهی بیشتر است و براساس مطالعات زمین‌شناختی حدود ۹۷ درصد از شهر‌ها و روستا‌های کشور ما در معرض خطرات ناشی از وقوع زلزله هستند.

 

گفتنی است در ۲۱ آبان سال ۹۶ زمین لرزه ۷.۳ ریشتری در ۱۱ کیلومتری بخش ازگله و ۳۲ کیلومتری شهر سرپل‌ذهاب رخ داد که ۶۲۰ کشته و ۱۲ هزار و ۳۸۶ مصدوم داشت. این زلزله به ۱۰ شهرستان و یک هزار و ۹۳۲ روستای استان کرمانشاه خسارت وارد کرد و براساس ارزیابی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ۱۰۳ هزار واحد مسکونی شهری و روستایی آسیب کلی و جزئی دید.

 

البته در زلزله ۶.۴ ریشتری یکشنبه چهارم آذر ۹۷ هم ۷۷۱ نفر مصدوم و بیش از چهار هزار واحد مسکونی خسارت دیده، به این آمار‌ها اضافه شد.

 

مناطق زلزله‌زده شهری استان کرمانشاه در مجموع ۱۲هزار و ۵۰۰ واحد تخریبی زلزله آبان سال۹۶ وجود دارد که از این تعداد ۶ هزار و ۵۰۰ واحدمسکونی آن مربوط به سرپل ذهاب است.

 

همچنین در ابتدای امسال هم بسیاری از شهر‌های ایران به ویژه روستا‌ها درگیر سیل بودند که این خود زمینه ساز تخریب و از بین رفتن بسیاری از واحد‌های مسکونی در روستا‌ها به ویژه واحد‌های که در حاشیه رودخانه‌ها ساخته شده بودند شد.

در اثر وقوع سیل در استان کرمانشاه در مجموع ۲ هزار و ۱۸۵ واحد مسکونی در استان آسیب دید که از این میزان ۱۵۳ واحد شهری و بقیه روستایی بودند و از ۱۵۳ واحد مسکونی شهری، ۷۳ واحد در بستر رودخانه قرار داشتند

بسیاری از واحد‌های مسکونی بر اثر سیل به صورت ۱۰۰ درصد دچار خسارت شده بودند که آمار‌ها نشان می‌دهد ساخت بخش عمده‌ای از ۶۶ هزار واحد مسکونی که ۸ هزار و ۴۵۳ واحد از آن‌ها در شهر و ۵۸ هزار واحد از آن‌ها در روستا بودند؛ آغاز شده است.

سیاری از استان‌ها ساخت ۳۶ هزار و ۴۶ واحد مسکونی را آغاز شده که ۲۰ هزار واحد از آن‌ها در مرحله اسکلت و سقف‌زنی قرار دارند. ۵۴ هزار واحد مسکونی روستایی و ۱۱ هزار واحد مسکونی شهری در مناطق سیل زده دچار خسارت‌های صد در صد شده‌اند که پرونده نوسازی و بازسازی آن‌ها تا پایان امسال بسته می‌شود.

آق قلا در استان گلستان از جمله مناطقی بود که بیشترین خسارت را به خود دید و به زیر آب رفت. اما با تلاش‌های بی‌وقفه نیرو‌های امدادی و جهادی عده بی‌شماری از هم‌وطنان سیل‌زده به زندگی خود بازگشتند و برخی که خانه و کاشانه خود را از دست داده بودند در اردوگاه‌ها و کمپ‌های موقتی سیل‌زدگان ساکن شدند، برخی هم با کمک مردم و خیرین، همچنان در حال ساخت و ساز و یا بازسازی منازل خود هستند.

به گفته بسیاری از کارشناسان افزایش قیمت تمام شده ساخت مسکن برای بسیاری از ساکنان روستا‌ها به صرفه نیست و آورده خود این افراد هم نمی‌تواند جوابگو باشد این موضوع باعث شد که با پیگیری‌های خود بنیاد مسکن تسهیلات مقاوم سازی از ۲۵ میلیون تومان به ۴۰ میلیون تومان افزایش یابد.

سهرابی مدیر کل مسکن روستایی بنیاد مسکن  با بیان اینکه بر اساس طرح مقاوم سازی واحد‌های مسکن روستایی از سال ۱۳۸۴ بنیاد مسکن طرح مقاوم سازی واحد‌های مسکن روستایی را در دستور کار خود قرار داد و سالیانه مقاوم سازی ۲۰۰ هزار واحد مسکونی را در قالب بهسازی آغاز کرد.

مدیر کل مسکن روستایی بنیاد مسکن با بیان اینکه تا کنون ۱ میلیون و ۷۱۰ هزار واحد در روستا‌ها مقاوم سازی شده است، گفت: همچنین یک میلیون و ۹۰۰ هزار واحد مسکن روستایی عقد قرارداد شده تا با دریافت تسهیلات نوسازی واحد‌های خود را آغاز کنند.

او با بیان اینکه در کنار بهسازی و نوسازی واحد‌های مسکونی ما شاهد وقوع حوادث ناگواری از جمله سیل و زلزله در سال‌های گذشته بودیم، گفت: از سال ۱۳۸۴ شاهد چند حادثه در شهر‌های مختلف از جمله آذربایجان و کرمانشاه و سیل در استان‌های گلستان و لرستانی بودیم که بنیاد مسکن ۳۵۰ هزار واحد مسکونی را در روستا همزمان با مقاوم سازی برنامه‌های خود بازسازی کرد.

سهرابی توضیح داد: ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در مجموع از سال ۱۳۸۴ در روستا‌ها مقاوم سازی و بازسازی شده است.

مدیر کل مسکن روستایی بنیاد مسکن با اشاره به اینکه ۱۸۰ هزار واحد مسکونی پیش از سال ۸۴ توسط بنیاد مسمکن مقاوم سازی شده است، گفت: بنیاد مسکن طرح مقاوم سازی واحد‌های روستایی را از سال ۸۴ آغاز کرد، اما پیش از آن هم چندین هزار واحد مکسونی را مقاوم سازی کرد که در مجموع می‌توان گفت تعداد واحد‌های مقاوم سازی شده با احتساب واحد‌های پیش سال ۸۴، ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار واحد را مقاوم سازی کرد.

او تصریح کرد: خوشبختانه بسیاری از واحد‌های مسکن روستایی که توسط بنیاد مسکن و همچنین خود مردم مقاوم سازی شده بودند در برابر حادثه‌ها هیچ آسیبی ندیدند که این خود می‌تواند زمینه ساز تشویق روستاییان برای نوسازی و مقاوم سازی واحد‌های خود باشد.

سهرابی با اشاره به اینکه طبق سر شماری انجام شده در سال ۱۳۹۵، بالغ بر ۵ میلیون و ۳۷۰ هزار واحد مسکونی در روستا‌ها وجود داشته که بنیاد مسکن ۴۳ درصد از این واحد‌ها را مقاوم سازی کرده است.

مدیر کل مسکن روستایی بنیاد مسکن بیان کرد: سالانه باید ۲۰۰ هزار واحد مسکونی را در روستا‌ها مقاوم سازی کنیم، اما متاسفانه در سال ۹۲ که اواخر دولت دهم بود و همچنین در سال ۹۴ تسهیلات نوسازی و مقاوم سازی واحد‌های مسکن روستایی تصویب نشد که بسیاری از مسئولان دولتی دلیل آن را وجود شرایط اقتصادی نا مناسب در کشور اعلام کرده‌اند.

او با اشاره به اینکه از اواخر امسال تسهیلات مقاوم سازی واحد‌های مسکن روستایی از ۲۵ میلیون تومان به ۴۰ میلیون تومان افزایش یافته است، گفت: برای یک واحد مسکن روستایی ۴۰ میلیون تومان تسهیلات با نرخ سود ۵ درصد و بازپرداخت ۱۵ ساله تعلق می‌گیرد که این خود می‌تواند زمینه ساز تشویق روستاییان برای نوسازی واحد‌های مسکن خود باشد.

سهرابی با بیان اینکه آمار‌ها و ارزیابی‌ها نشان داد که واحد‌هایی که مقاوم سازی و نوسازی می‌شوند در برابر حوادث بسیار مقاوم هستند، گفت: متاسفانه در سال‌های آغازین اجرای این طرح بسیاری از روستاییان تمایل نداشتند که واحد‌های خود را مقاوم سازی کنند، اما به دلیل وقوع حوادث رخ داده در طی سال‌های گذشته بسیاری از روستاییان در این طرح شرکت کرده، اما امیدواریم استقبال روستاییان با توجه به گسل خیز بودن کشور ایران بیشتر شود.

همچنین علی بیت الهی رئیس مرکز زلزله نگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی  با بیان اینکه بررسی‌های صورت گرفته از مناطق زلزله خیز در طی سال‌های گذشته نشان می‌دهد که واحد‌هایی که مقاوم سازی شده به ویژه در مناطق روستایی در برابر زلزله کمترین خسارت را دیده‌اند.

رئیس مرکز زلزله نگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه متاسفانه در بسیاری از واحد‌های مسکن شهری ضوابط و مقررات نظام مهندسی رعایت نمی‌شود، گفت: در بسیاری از واحد‌های مسکونی شاهد این موضوع بودیم که بتن‌ها فاصله چند متری با ستون خانه‌ها داشتند و یک شکاف بسیار بزرگ در واحد‌های مسکونی ایجاد شده بود که این باعث رعب و وحشت مردم شد.

او یاد آور شد: درصورتی که ساکنان واحد‌های مسکونی در روستا‌ها اقدام به نوسازی واحد‌های خود کنند میزان خسارت‌ها از جمله جانی و مالی بسیار کاهش می‌یابد.

بیت الهی با بیان اینکه اگر زلزله‌ای که در آذربایجان شرقی رخ داده در نزدیکی کلانشهر تبریز رخ می‌داد میزان خسارت‌ها چندین برابر می‌شد.

رئیس مرکز زلزله نگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه ایران یک کشور زلزله خیز است باید بسیاری از مناطق به ویژه در روستا‌ها واحد‌های خود را مقاوم سازی کنند.

او با بیان اینکه در زلزله چند روز گذشته متاسفانه بسیاری از واحد‌های مسکونی به صورت کاهگلی و چوبی بودند که این خود باعث شد که میزان تخریب واحد‌ها بسیار افزایش یابد.

در ادامه فرشید پور حاجت دبیر انجمن انبوه سازان کشور  با اشاره به اینکه شرایط ساخت واحد‌های روستایی بسیار متفاوت‌تر از شرایط ساخت و ساز در درون شهر‌ها است، گفت: منابع دولت برای نوسازی و مقاوم سازی واحد‌های مسکن روستای کافی نیست و همین موضوع باعث شده که نتوانند به هدف مورد نیاز خود دست یابند.

او کمبود نقدینگی در دولت ر ایکی از عامل‌های اصلی برای روند کند مقاوم سازی در واحد‌های مسکن روستایی دانست و گفت: بنیاد مسکن در طول سال‌های گذشته اقدامات بسیار گسترده‌ای برای مقاوم سازی و نوسازی واحد‌های مسکن روستایی کرده است، اما متاسفانه به دلیل منابع مالی که به این حوزه تزریق نمی‌شود از برنامه‌ها عقب مانده است.

دبیر انجمن انبوه سازان کشور با اشاره به اینکه در اجرای مقاوم سازی واحد‌های مسکن روستایی بسیاری از دستگاه‌های به ویژه کمیته امداد، بنیاد مستضعفان و وزارت راه و شهرسازی دخیل هستند گفت: همکاری این دستگاه‌ها خود می‌تواند روند نو سازی و مقاوم سازی را در این بخش افزایش دهد.

پور حاجت اظهار کرد: مقاوم سازی و نوسازی واحد‌های مسکن روستایی خود می‌تواند نقش موثری در کاهش آسیب پذیری واحد‌ها داشته باشد.

نوسازی واحد‌های مسکن روستایی یکی از مهم‌ترین اولویت‌های دولت است چراکه طبق آمار‌ها و ارزیابی‌های صورت گرفته بیشتریت خسارتی که در حوادث طبیعی وارد می‌شود مربوط به واحد‌های مسکن روستایی مقاوم سازی نشده است که این خود می‌تواند زمینه ساز افزایش تلفات جانی و مالی برای مردم مناطق شود؛ بنابراین خود مردم با توجه به افزایش وقوع حوداث طبیعی باید برای مقاوم سازی و نوسازی واحد‌های خود گام برداند.