دفاع مقدس و فرماندهانی که در آن حضور داشتند و صحنه نبرد را به نفع کشورمان رهبری می‌کردند، صحنه ظهور و بروز استعداد‌ها و توانایی‌های برخی از آنهایی است که اگر این شرایط بروز نمی‌کرد شاید بسیاری از آنها حتی شناخته نمی‌شدند.

این فرماندهان در مواقع حساس با تفکر، تیزهوشی و خلاقیت‌های خود در طراحی عملیات‌های موثر دفاع مقدس دشمن بعثی را مقهور خود کردند و ضربه کاری بر پیکره صدام حسین و متحدانش وارد آوردند.

سردار سرلشکر پاسدار شهید حسن باقری

معاونت ستاد عملیات جنوب، موسس واحد اطلاعات و عملیات سپاه و طراح کلیدی عملیات‌هایی همچون ثامن الائمه، طریق القدس، فتح المبین، رمضان و والفجر مقدماتی. باید گفت که تاریخ دفاع مقدس با نبوغ بی نظیر شهید حسن باقری شکل گرفت.

امیر سپهبد شهید علی صیاد شیرازی و سردار سرلشکر پاسدار محسن رضایی

همراهی دو فرمانده ارتش و سپاه و طرح جدیدی که برای عملیات مشترک و هماهنگ دو نیرو پایه‌گذاری شد، به بزرگ‌ترین پیروزی‌های زمان جنگ منجر شد. تاسیس قرارگاه کربلا بدون شک مهم‌ترین ابتکار فرماندهی دفاع مقدس به شمار می‌رود.

شهید مصطفی چمران

شهید مصطفی جمران، بنیانگذار ستاد جنگ‌های نامنظم و طراح عملیات‌های شکست محاصره سوسنگرد و آزادسازی دهلاویه بود. طراحی اقدامات مهندسی و دفاعی فراوان در روز‌های اولیه جنگ نیز از دیگر ابتکارات شهید چمران به شمار می‌رود.

سردار سرلشکر پاسدار غلامعلی رشید

سرلشکر رشید به عنوان فرمانده قرارگاه فتح از کلیدی‌ترین نیرو‌های اطلاعات عملیات در تاریخ دفاع مقدس به شمار می‌رود. عملیات‌های خیبر، کربلای ۵ و ده‌ها عملیات موثر دیگر با طرح‌ها و ایده‌های عملیاتی او اجرایی شد.

امیر سرلشکر شهید منصور ستاری

شهید ستاری فرمانده اسبق نیروی هوایی ارتش مبدع طرح دفاع متحرک در پدافند هوایی در دوران دفاع مقدس بود. او توانست با یکپارچه کردن سیستم راداری کشور و تبدیل سیستم موشکی هاوک به یک سیستم متحرک آسمان فاو را جهنم هواپیما‌های بعثی کند.

همین اقدامات باعث شد تا وی نقشی موثر در پیروزی شگفت انگیز ایران در آن سال‌ها داشته باشد.

سردار سرلشکر پاسدار سید یحیی رحیم صفوی

سردار سرلشکر پاسدار سید یحیی رحیم صفوی، مسئول ستاد عملیات جنوب، فرماندهی نیروی زمینی سپاه و جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران از مهم‌ترین مسئولیت‌های او در دوران دفاع مقدس است. نام سرلشکر رحیم صفوی در طراحی و هدایت تمام عملیات‌های جنوب و غرب کشور دیده می‌شود به خصوص عملیات‌های مهم در سال‌های پایانی جنگ.

امیر سرلشکر خلبان شهید جواد فکوری 

شهید فکوری فرمانده خوش فکر نیروی هوایی ارتش در نخستین سال‌های دفاع مقدس بود. وی طراح عملیات بزرگ کمان ۹۹ بزرگ‌ترین حمله هوایی تاریخ دفاع مقدس است که دقیقا ۱۰ ساعت پس از حمله دشمن اجرا شد.

او همچنین طراح عملیات بزرگ حمله به اچ ۳ نیز بود که پیچیده‌ترین عملیات هوایی تاریخ جنگ تحمیلی به شمار می‌رود.