دریاچه نمک قم به عنوان یکی از کانون های تولید ریزگرد در کشور به دلیل بی مهری ها و بی توجهی به حق آبه های این دریاچه در حال بحرانی شدن است که نه تنها تنوع زیست محیطی را متاثر کرده و از تعداد پرندگان در منطقه کاسته، بلکه منابع طبیعی و اراضی کشاورزی را به نابودی کشانده است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، پدیده گردوغبار به عنوان یکی از چالش های زیست محیطی ایران در روزهای اخیر بسیاری از مناطق کشور را درگیر کرده است. طبق اعلام سازمان هواشناسی منشأ این گردوغبار کشور عراق و عربستان بوده و تا مرداد ادامه خواهد داشت. همچنین استان های آذربایجان غربی، کرمانشاه، مرکزی، البرز، زنجان، قم، تهران، ایلام، خوزستان، کرمانشاه و قزوین از استان های درگیر این پدیده در این روزها خواهند بود.

60درصد ریزگردها منشا داخلی دارد
البته به طور کلی علاوه بر منشأ خارجی داشتن پدیده ریزگرد در کشور، این پدیده منشأ داخلی نیز دارد که به اعتقاد برخی کارشناسان 60 درصد منشأ ریزگرد در کشور داخلی است. به گفته مسئولان برآوردها نشان می‌دهد به طور کلی  بالغ بر57 درصد از جمعیت کشور تحت پوشش اثرات گرد و غبار قرار داشته و طی آینده­‌ای نه چندان دور75 درصد از جمعیت کشور در سایر استان­‌ها درگیر این چالش خواهند بود.



خسارت ۳هزار میلیارد تومانی سالانه ریزگردها به اقتصاد کشور
به گفته رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ریزگردها و هجوم شن‌های روان سالانه سه هزار میلیارد تومان به سکونتگاه‌ها، زیرساخت‌ها و زمین‌های کشاورزی کشور خسارت وارد می‌کنند.

عربستان و عراق، کانون اصلی ریزگردها با منشأ خارجی
به گفته مسئولان، عربستان و عراق کانون اصلی ریزگردها با منشأ خارجی در کشور هستند؛ در این باره علی سلاجقه رئیس سازمان محیط زیست با اشاره به اینکه در بحث آب زمانی که سال 90 وزرای محیط زیست کشورهای مختلف به ایران دعوت شدند، وزیر محیط زیست عربستان در این اجلاس شرکت نکرد، می گوید: ما کانون‌های داخلی و خارجی آلودگی هوا و ریزگرد را شناسایی کردیم و 270 میلیون هکتار از منشاء این ذرات را می‌شناسیم. بیشترین مقدار ریزگرد که از خارج مرزهای ما وارد ایران می‌شود، از شبه جزیره عربستان است که با ما همکاری نمی‌کند. روش‌هایی مانند مالچ پاشی، پوشش گیاهی، کاشت درخت و ... وجود دارد که باید برای هر کانون راه کار مخصوص به آن اجرا شود.
علاوه بر عربستان، ترکیه نیز از کشورهایی است که نقش مهمی در بروز پدیده ریزگرد در کشور دارد؛ در این باره  رئیس سازمان محیط زیست معتقد است: پروژه گاپ ترکیه وضعیت آب ما را خطرناک تر از همیشه کرده، عراق نیز به این موضوع ورود نمی‌کند و ما تاوان این طرح‌ها را می‌دهیم، باید پذیرفت که ترکیه در حال مدیریت مساله آب منطقه است و برای حل این مشکلات باید دیپلماسی خارجی تقویت شود.

در داخل کشور ۳۵ کانون اصلی گرد و غبار شناسایی شده است
همچنین علی سلاجقه، رئیس سازمان محیط زیست گفت: در داخل کشور ۳۵ کانون اصلی گرد و غبار شناسایی شده است و با توجه به کاهش بارندگی‌ها این کانون‌ها افزایش پیدا می‌کنند، روزگاری تالاب‌ها خودشان جلوی ریزگردها را میگرفتند، اما با توجه به کم شدن حق آبه آنها، تالاب‌ها خودشان تبدیل به کانون ریزگرد‌ها شده اند، خیلی از استان‌ها مانند یزد، کرمان، سیستان، و ... تجربه ریزگرد هارا در سال‌های گذشته داشتند، اما با تغییر اقلیم این شرایط تشدید شد.



تکرار تراژدی دریاچه ارومیه در دریاچه نمک قم
دریاچه نمک قم یکی از این کانون های تولید ریزگرد در کشور می باشد که در قلب ایران، در مجاورت پارک ملی کویر و بین سه استان قم، اصفهان و سمنان قرار دارد. در یک دهه گذشته به دلیل احداث سدهای متعدد و دریغ شدن حقابه از این دریاچه، تبدیل به یکی از کانون های ریزگرد شده است.
 پس باید گفت که در سال های اخیر  تامین نشدن حقابه تالاب های استان قم و افزایش برداشت ها از منابع آب زیرزمینی در کنار عوامل طبیعی از جمله کاهش شدید بارندگی ها و افزایش دمای هوا، باعث بحران های زیست محیطی در این منطقه شده که علاوه بر استان قم، استان های همجوار را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
 سفره های زیرزمینی این منطقه نیز در سال های اخیر با گسترش شدید کشاورزی و شهرک های صنعتی، رو به خشکی است؛ اگر شرایط دریاچه نمک به همین صورت ادامه یابد، کارشناسان پیش بینی می کنند که این دریاچه به نفس نفس بیفتد.

فعالیت کانون‌های گرد و غبار اطراف قم در 6 ماه اول سال
سیدرضا موسوی مشکینی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قم در گفتگو با خبرنگاران منشا آلودگی هوا و گرد و غبار در چند روز اخیر در غرب و قسمت مرکزی کشور بخصوص استان قم را از کشورهای همسایه اعلام کرد و گفت: علت آلودگی هوا همیشه منشا داخلی ندارد وعلت‌های داخل کشور مثل طوفان، عدم بارندگی، حجم زیاد گرد و غبار و حرکت لایه‌های هوا مزید برعلت می‌شود تا وجود گرد و غبار در هوا ۵ الی ۶ روز طول بکشد و دیر فرونشست کند.
وی درباره راهکارها واقدامات جهت مهار این آلودگی‌ها، گفت: با شناسایی کانون‌های فعال گرد و غبار در استان و اعلام آن به دستگاه‌های ذی‌ربط مثل سازمان منابع طبیعی و جهاد و انجام عملیات نهال‌کاری در بیابان‌ها می‌توان تا حدی از این معضل پیشگیری کرد.
موسوی مشکینی افزود: در شش ماه اول سال با وزش باد از سمت شرق به غرب، فعالیت کانون‌های گرد و غبار در شرق شدت گرفته و علاوه بر آن وزش باد و خشک‌سالی باعث تشدید آن و ایجاد گرد و غبار می‌شود.

طبق بررسی ها، گردوغبار آثار سوء و پیامدهای منفی گوناگونی را به دنبال دارد که از جمله می توان به کاهش رشد و بازدهی محصولات کشاورزی، تشدید خسارات ناشی از بروز آفات و بیماری های گیاهی، افزایش تصادفات جاده ای به علت کاهش قدرت دید، لغو پروازها و خسارات مالی ناشی از آن، افزایش هزینه درمان، افزایش سرانه هزینه خانوار، افزایش مصرف آب برای شستشو، تعطیلی واحدهای صنعتی، خدماتی، آموزشی، آلودگی منابع آب، اختلال در سیستم های برق رسانی، افزایش فرسایش بناها و کاهش عمر مفید آنها و مشکلات روحی و روانی انسان بر اثر کاهش قدرت دید اشاره کرد.



البته باید به این مسئله هم اشاره کرد که دریاچه نمک قم در کنار تبدیل شدن به کانون ریزگرد،  توجیه اقتصادی خوبی دارد از این رو برای سرمایه گذاران جذابیت های اقتصادی بالایی خواهد داشت. علاوه بر بخش املاح معدنی، جاذبه های گردشگری نیز از جمله ظرفیت های دریاچه نمک به شمار می رود. این دلایل نشان از آن دارد که باید به این دریاچه رسیدگی شود.

تشکیل کارگروه برای حل مشکل دریاچه نمک
این در حالی است که در آخرین سفر آیت الله رئیسی، رئیس جمهور به قم در خصوص مشکلات ریزگرد در استان بحث شد که وی ابراز داشت: لازم است تا برای حل مشکل دریاچه نمک کارگروهی توسط دستگاه های ذیربط برای کنترل ریزگردها تشکیل شود.

به هر حال بحرانی که در دریاچه نمک ایجاد شده به دلیل بی مهری ها و بی توجهی به حق آبه های این دریاچه ایجاد شده است و نه تنها تنوع زیست محیطی را متاثر کرده و از تعداد پرندگان در منطقه کاسته، بلکه منابع طبیعی و اراضی کشاورزی را به نابودی کشانده است. که امیدواریم فکر به حال اوضاع وخیم این منطقه از سوی مسئولان استانی و کشوری صورت بگیرد تا در آینده تبدیل به معضلی جدید برای استان و کشور نشود.


انتهای پیام/160