امروز با جایگزینی محصولات و تغییر الگوی کشت در کشور باعث افزایش بهره وری در مصرف آب و ذخیره آب برای تولید محصولاتی که دارای ارزش اقتصادی بالاتری هستند و مصارف ضروری شد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، با وجود تصویب مصوبه الگوی کشت از سال ۸۸ و تذکرات متعدد به مسئولان وزارت جهاد کشاورزی، اما این مصوبه به بهانه های مختلف اجرا نشد و هر یک از وزرا با در دست گرفتن سکان وزارتخانه تنها وعده وعیدهای مختلفی دادند.
طی سال های اخیر، نبود برنامه کشت جامع و مدون باعث نابسامانی‌های جدی در حوزه کشت محصولات کشاورزی کشور شده است ‌که این امر علاوه بر هدر رفت و امحای محصولات کشاورزی، منافع ملی اقتصاد را در برگرفته است.

کمبود آب بحران اساسی پیش روی بخش کشاورزی
در این خصوص عنایت اله بیابانی قائم مقام خانه کشاورز در گفتگو با خبرنگاران با بیان اینکه اجرای الگوی کشت به مرور شدنی است، اظهار کرد: با توجه به تنوع محصولات کشاورزی، مصوبه الگوی کشت باید به مرور اجرا شود‌.
وی افزود: بنابر تجربه سنوات گذشته، کشت پاییزه محصولات کشاورزی باید بر مبنای بازار داخل و صادرات تنظیم شود.
بیابانی ادامه داد: با توجه به سرانه مصرف محصولات کشاورزی در کشور، مازاد محصولات باید روانه صنایع تبدیلی و تکمیلی شود‌ چرا که امکان نگه داری محصولات تازه خوری وجود ندارد. به عنوان مثال مازاد تولید گوجه فرنگی باید در کارخانه صنایع تبدیلی و تکمیلی به رب گوجه تبدیل شود تا با صادرات مازاد تولید، ارزآوری قابل توجهی وارد کشور شود.
قائم‌مقام خانه کشاورز با تاکید بر کشت برخی محصولات بر مبنای نیاز کشور بیان کرد: اگر چغندر قند به اندازه ظرفیت کارخانه ها تولید شود و کشت در استان هایی صورت گیرد که هزینه حمل شاملش نشود، این امر در کاهش قیمت و رقابت در بازارهای جهانی تاثیر بسزایی دارد.
وی با تاکید بر این مسئله که الگوی کشت بر مبنای نیاز واقعی مصرف آب باید صورت گیرد، بیان کرد: طی ۲ سال اخیر یکی از بحران های اساسی کشور آب بود و در شرایط فعلی الگوی کشت بر مبنای نیاز واقعی مصرف آب باید صورت گیرد تا بتواند هزینه بین المللی آب و کارگر و تنظیم بازار را محاسبه کند.
قائم‌مقام خانه کشاورز ادامه داد: اگر در مصوبه الگوی کشت برنامه منظم و منسجمی در زمینه تولید داخل و صادرات محصولات کشاورزی صورت گیرد، دیگر در تنظیم بازار محصولات کشاورزی در بازار داخل و صادراتی مشکلی نداریم.



بی نظمی و آشفتگی بازار محصولات کشاورزی نتیجه بی توجهی به اجرای مصوبه الگوی کشت است
بسیاری از‌مسئولان‌ بر این‌ باورند که عامل بی نظمی و آشفتگی بازار محصولات کشاورزی بی توجهی به اجرای مصوبه الگوی کشت است که وزیر جهاد کشاورزی با در دست گرفتن سکان کشاورزی به منظور پایان بخشیدن به مشکلات تنظیم بازار و رسیدن کشاورزان به درآمد واقعی، قول هایی مبنی بر اجرای مصوبه الگوی کشت در سال زراعی جدید را داده است.  وزیر جهاد کشاورزی در این مسیر ابتدا خرید تضمینی گندم با قیمت مناسب را اجرایی کرد و در حال حاضر هم اجرای قانون تعرفه صادرات محصولات آب‌بر را مطرح کرده است.
در این خصوص ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی گفت: طبق قانون تعرفه صادرات محصولات آب بر بویژه محصولات جالیزی از امسال اجرا می شود تا دیگر صادرات جذابیتی نداشته باشد چرا که نگاه کلی ما این است که محصولات آب بر با کشت فراسرزمینی تولید و وارد کشور شود و در داخل تمرکز بر کشت محصولات راهبردی و کم آب بر است.
به گفته ساداتی نژاد، مصوبه الگوی کشت در سال ۸۸ به تصویب رسید که طی این سال ها به دلایل مختلف اجرا نشد، اما در دولت سیزدهم، وزارت جهاد برنامه هایی همچون کشت قراردادی و الگوی کشت را دنبال می کند.
وزیر جهاد کشاورزی گفت: از ابتدای سال افزایش قیمت خرید تضمینی گندم پیام بزرگی برای تولیدکننده ایرانی خواهد داشت که نتایج آن را در کشت زراعی سال آینده می بینیم، به همین‌منظور پیش بینی می شود که تولید غلات در سال آینده ۳۰ درصد افزایش یابد.

صادرات آب با صادرات محصولات آب بر
صادرات محصولات آب بر به معنای صادرات آب است که همان آب مجازی نامیده می شود. آب مجازی به مقدار آبی گفته می‌شود که برای تولید یک محصول در مراحل مختلف استفاده شده است. هرچند این میزان آب به چشم ما به عنوان مصرف‌کننده نمی‌آید و در محصول نهایی وجود فیزیکی ندارد، اما به هر حال برای تولید آن محصول، مصرف شده است.



لازمه توجه ویژه به تجارت آب مجازی/جبران کمبود آب با واردات مجازی آب
از همین رو  مهدی نظرزاده معاون بهره برداری و توسعه فاضلاب در گفتگو با خبرنگار قم فردا با اشاره به آب مجازی اظهار داشت: آب مجازی یعنی مقدار آبی که برای تولید یک محصول به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم مصرف می شود، به عنوان مثال آب مجازی برای تولید یک کیلو گوشت گاو 15متر مکعب(یعنی 15هزار لیتر آب) است.
وی ادامه داد: در دنیا مسئله آب مجازی اهمیت بسیار دارد و تجارت آب مجازی که شامل واردات و صادرات آب مجازی است مورد توجه ویژه قرار دارد؛ به عنوان مثال میزان آبی که در داخل کشور برای تولید آهن مصرف می شود با صادرات این آهن باید گفت که صادرات آب مجازی در حال رخ دادن است و از طرفی هم وقتی محصول، میوه و یا گوشت وارد می شود در واقع در حال واردات آب مجازی به کشورهستیم.
این کارشناس آب عنوان کرد: بسیاری از دولت ها به دلیل حساسیتی که روی آب وجود دارد بسیاری از کمبود های منابع آبی را از طریق این مسئله جبران می کنند.
وی خاطرنشان کرد: حذف یاحداقل کردن تلفات آبی، موثروکارآمدتر کردن مصارف سودمند آبی و حفاظت از منابع آب از اهداف مدیریت مصرف است همچنین در این راستا باید اقداماتی همچون فرهنگ سازی در نوع مصرف و استفاده از تکنولوژی های جدید و به روز صورت بگیرد.



جایگزینی تولید غلات با محصولات آب بر راهی برای جلوگیری از صادرات آب مجازی
همچنین رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: با توجه به جنگ روسیه و اوکراین و تحریم های ظالمانه سال های اخیر که اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار داده، امنیت غذا و ایمنی غذا یکی از اهداف مهم دولتمردان است.
به گفته او، بنابر آمار در چند ماه نخست سال گذشته رتبه نخست را در تولید هندوانه داشتیم، درحالیکه واردکننده محصولات کم آب بر همچون گندم و جو هستیم.
نورانی می گوید: مسئولان با اتخاذ برنامه ریزی و سیاست مناسب در ارتباط با آب باید چاره اندیشی کنند چرا که به رغم‌محصولات آب بر و صادرات آب مجازی، ارزی ناشی از قیمت پایین محصولات وارد کشور نشده است.
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: طبق گفته وزیر جهاد کشاورزی قرار است تعرفه گمرکی محصولات آب بر به قدری افزایش یابد که دیگر صادرات صرفه اقتصادی نداشته باشد.

بهینه‌سازی در کاهش صادرات و افزایش واردات آب مجازی
پس باید گفت زمانی که کشوری به صادرات و واردات کالا و محصول با کشور‌های دیگر می‌پردازد، در واقع در حال مبادله آب از نوع مجازی آن است. حال اگر این مقدار محاسبه‌شده و در سیاست‌های وارداتی و صادراتی لحاظ شود، می‌تواند برای بسیاری از کشور‌هایی که در شرایط بحرانی منابع آبی هستند کارساز باشد.
منظور از بهینه‌سازی، کاهش صادرات و افزایش واردات آب مجازی است. هرچند باید به این نکته توجه شود که تکیه منحصربه‌فرد بر چنین امری در یک کشور سبب خواهد شد که تنها محصولات معدودی که به آب مصرفی کمتری نیاز دارند کشت شود که این مسئله می‌تواند کشور را با چالش‌هایی هم مواجه کند، لذا ضروری است ضمن پرداختن به الگو‌های مبتنی بر کاهش محتوای آب مجازی، به سیاست‌های دیگری نیز در این راستا توجه شود.



در هر حال آشنایی با آب مجازی و محاسبه میزان آن می‌تواند باعث جایگزینی محصولات، تغییر الگوی کشت و افزایش بهره‌وری در مصرف آب شود. به این ترتیب آب برای مصارف ضروری داخلی و تولید محصولاتی که دارای ارزش اقتصادی بالاتری هستند، ذخیره می‌شود.

انتهای پیام/160