عنوان نشستِ سوم همایش ملّی بعثت انقلاب اسلامی«انقلاب اسلامی؛ شخصیتها و تکاپوهای فکری و فرهنگی» بود. در این نشست ۵ نفر از محققان به شرح ذیل به ارائه مقاله خود پرداختند و حجت الاسلام سعید فخرزاده مسئول واحد تاریخ شفاهی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی دبیری نشست را بر عهده داشت.
حسن شمس آبادی: امام خمینی وظایف و تکالیف نظام اسلامی در قبال مردم را بیشتر از تعهدات متقابل آنها میدانست
در ابتدای این نشست حسن شمس آبادی دانشجوی دکتری تاریخ انقلاب اسلامی مقاله مشترک خود با حمید بصیرت منش را تحت عنوان «تحلیل گفتمان دیدگاه امام خمینی درباره نقش مردم در نظام اسلامی (با تکیه بر بیانات مقام معظم رهبری)» ارائه داد و گفت: امام خمینی از رهبران تأثیرگذار در تاریخ معاصر جهان است و دیدگاه‌های ایشان در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دارای اهمیت اساسی است.
یکی از عرصههایی که ایشان در طی انقلاب اسلامی همواره آن را مورد تأکید قرار داده و آن را تبیین کرد نقش و جایگاه مردم در نظام اسلامی و حقوق و تکالیف متقابل مردم و حکومت در قبال یکدیگر بود.
بررسی و تحلیل دیدگاه‌های امام خمینی در این حوزه‌ها نشان می‌دهد که نوع نگاه ایشان به مسائل حکومتی با سایر رهبران جهان تفاوت هایی دارد. در سطح تبیینی مسأله رابطه نظام اسلامی و مردم و حقوق و تکالیف این دو نسبت به یکدیگر در اندیشه امام خمینی به صورت دو جانبه و متقابل مطرح شده است.
این نویسنده کتاب‌های تاریخی گفت: در این مقاله با استفاده از بیانات مقام معظم رهبری که در سالگردهای ارتحال امام از سال۱۳۶۹-۱۳۹۶ به مدت۲۷ سال ایراد شده و با استفاده از نظریه روش تحلیل گفتمان در سه محور اساسی« نقش و جایگاه مردم در نظام اسلامی»، «وظایف و روابط مردم در قبال نظام» و « وظایف و روابط نظام اسلامی در قبال مردم» مسأله محور بندی شده است.
نتایج به دست آمده پژوهش نشان از آن دارد که امام خمینی تعدد وظایف و تکالیف نظام اسلامی در قبال مردم را بیشتر از تعهدات متقابل آنها دانسته است. در این راستا و بنا بر شاخصهای بدست آمده مردم تصمیمگیران اصلی نظام، صاحبان واقعی کشور و عزت دهنده آن هستند. البته در مقابل بایستی با نظام همراه و در عرصههای سیاسی به ویژه انتخابات حضور فعالانه داشته باشند. نظام اسلامی هم در مقابل باید به تودههای مردمی تکیه کند، مسئولین و دولتمردان را از بین آنها برگزیند، اندیشههای مخالف را محترم و عدالت را رعایت کند. اینگونه است که نظام اسلامی و مردمان آن در رسیدن به اهداف مادی و معنوی که برای آن در نظر گرفته شده نایل خواهد شد.
رحیم نیکبخت: مشی مبارزاتی آیت الله خامنهای بر فعالیت فرهنگی و تبلیغی استوار بود
پس از حسن شمس آبادی، رحیم نیکبخت دانشجوی دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی به ارائه مقاله مشترک خود با روح الله سلگی دانش آموخته دکترای اندیشه سیاسی تحت عنوان «تکاپوهای فرهنگی در انقلاب اسلامی؛ بررسی موردی: فعالیت آیت الله سیدعلی خامنهای» پرداخت.
این تاریخپژوه گفت: انقلاب اسلامی ایران ضمن آنکه یک انقلاب سیاسی بود و موفق شد نظام شاهنشاهی را سرنگون سازد، با این‌حال ماهیت اصلی آن فرهنگی است. هویت فرهنگی انقلاب، از ماهیت اسلامی آن نشأت‌گرفته است. ازاین‌رو، رویه امام خمینی و شاگردان برجسته وی در دوران نهضت بر کار فرهنگی استوار بود.
از مهم‌ترین فعالیت‌های امام خمینی، قبل از تبعید در سال ۱۳۴۳ ایراد سخنرانی‌های افشاگرانه و صدور اعلامیه بوده است. در ایام تبعید ایشان علاوه بر ایراد سخنرانی به تدریس درس ولایت‌فقیه یا حکومت اسلامی همت گماشت.
مشی مبارزاتی شاگردان امام خمینی در ایام تبعید بر فعالیت فرهنگی و تبلیغی استوار بود. برپایی جلسات سخنرانی، برپایی جلسات تفسیر قرآن، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه، تألیف و ترجمه کتاب، تألیف کتاب داستان بر اساس حوادث تاریخ اسلام، تشکیل گروه سرود، اجرای نمایشنامه و... ازجمله فعالیت‌های فرهنگی صورت گرفته در این ایام است.
این نویسنده کتاب های تاریخی در ادامه گفت: آیت‌الله سید علی خامنهای ازجمله شاگردان برجسته امام خمینی محسوب می شود، که در مشهد فعالیت‌های گسترده فرهنگی انجام داد. ایشان علی‌رغم پیگردها و دستگیری‌های مکرر در هر فرصتی که به دست می‌آوردند، به برپایی جلسات تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه و تاریخ اسلام و تاریخ تشیع همت می‌گماشتند و از این رهگذر شاگردان زیادی تربیت کردند.
وی ادامه داد: همچنین از دیگر فعالیت‌های فرهنگی آیت‌الله خامنهای ترجمه و تألیف کتاب‌های مناسبِ فضای فکری و فرهنگی کشور بود. بخشی از پیگردهای ایشان توسط ساواک، به خاطر چاپ و نشر کتاب بود. آینده در قلمرو اسلام نخستین کتابی است که توسط آیت الله خامنهای تألیف و ترجمه شد. در این کتاب علاوه بر متن عربی، مقدمه و حواشی و پاورقی هایی بر کتاب زده نوشته بودند که موجب حساسیت دستگاه امنیتی شد. این کتاب هنوز توزیع نشده توسط ساواک جمع آوری و مؤلف و دست اندرکاران آن مورد پیگرد قرار گرفتند. بخشی از بازجوییها از ایشان در مورد این کتاب بود.
در یکی از اسناد مندرج در پرونده آیت الله خامنه ای در همین رابطه میخوانیم :
«شهربانی کل کشور
به موجب نامه شماره۱۴۶۶۷/۳۲۴ مورخ ۱۱/۴/۴۵ سازمان اطلاعات و امنیت کشور کتاب "آینده در قلمرو اسلام" نوشته سید علی خامنهای که در چاپخانه خراسان)مشهد) به چاپ رسیده و حاوی مطالب خلاف مصلحت می‌باشد چون چاپ و انتشار کتاب مذکور برخلاف مقررات و بدون تحصیل مجوز قانونی صورت گرفته خواهشمند است مقرر فرمایید به نحو مقتضی فعلاً از توزیع آن جلوگیری نموده نتیجه را ضمن ارسال دو نسخه از کتاب به این وزارت اطلاع دهند تا پس از بررسی مندرجات آن نظر نهایی اعلام گردد.
از طرف وزیر فرهنگ و هنر»
نیکبخت افزود: علی رغم پیگیریهای ساواک این تنها مورد از فعالیت فرهنگی آیت الله خامنهای نبود. ایشان به ترجمه و تألیف کتاب «مسلمانان در نهضت آزادی هندوستان» در سال ۱۳۴۷پرداختند و همچنین کتاب «صلح الحسن(ع)» آیت الله شیخ راضی آل یاسین را به فارسی ترجمه کردند که نخستین بار در سال ۱۳۴۸ منتشر گردید. همچنین علاوه بر فعالیت های قلمی بخش عمدهی مساعی ایشان تشکیل جلسات تفسیر قرآن ونهج البلاغه در مساجد و حسینیه‌ها بود. در مسجد کرامت و مسجد امام حسن(ع) جلسات تفسیر ایشان با حضور تعداد زیادی از دانشجویان، جوانان و دانش آموزان برپا میشد.
رضا بیگدلو: به باور شهید مطهری اگر انقلاب اسلامی در مسیر برقراری عدالت اجتماعی به پیش نرود، مطمئنا به نتیجه نخواهد رسید
سپس رضا بیگدلو استادیار تاریخ پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی مقاله خود تحت عنوان «جایگاه اندیشه عدالتجویی در منظومه فکری معماران انقلاب اسلامی (مطالعه موردی اندیشه شهید مطهری)» را ارائه داد. این تاریخپژوه گفت: اندیشه عدالت یکی از ارکان اساسی انقلاب اسلامی محسوب می‌شود و عدالتجویی از مهم‌ترین اهداف و شعارهای انقلاب اسلامی و رهبران آن در قبل و بعد از انقلاب بود، بدین خاطر مفهوم عدالت‌خواهی و عدالتجویی را در اندیشه و عمل بسیاری از نظریه‌پردازان و بنیان‌گذاران انقلاب میتوان پی‌جویی کرد.
همچنین مطالبه عدالت را میتوان در شعار و خواست‌های دیروز و امروز مردم انقلابی ایران به‌وضوح مشاهده کرد. امام خمینی بنیان‌گذار انقلاب اسلامی انگیزه تشکیل حکومت اسلامی توسط پیامبر اکرم(ص) را بسط عدالت اجتماعی دانسته و آن را به‌عنوان فلسفه اجتماعی انقلاب مطرح ساخت.
مقام معظم رهبری اخیراً در مورد وضعیت عدالت در جامعه اظهار نارضایتی کردند و وضع فعلی را راضی‌کننده ندانستند، چراکه نظام اسلامی به دنبال اجرای حداکثری عدالت و تحقق کامل عدالت به مفهوم یک ارزش مطلق و همگانی است.
ایشان در پیام به کنگره دانشجویی در تبریز پیگیری مصرانه عدالت از سوی جوانان و دانشجویان را خواستار شدند. شهید مرتضی مطهری به‌عنوان یکی از معماران انقلاب و اندیشمندی اسلامی و احیاگری دینی که محور و مایه تفکر اصیلش دین و اصول عقلی بود، تأملات جدی در باب عدالت داشت و به‌طورکلی مفهوم عدالت از جایگاه والایی در منظومه فکری ایشان برخوردار بود، بدین خاطر حجم زیادی از نوشته‌های آن اندیشمند شهید به موضوعاتی در باب عدالت و یا مفاهیم مرتبط با آن اختصاص یافته است.
واکاوی اندیشه شهید مطهری در باب عدالت ازآن‌رو حائز اهمیت است که دیدگاه ایشان در باب اهمیت عدالت‌خواهی در انقلاب اسلامی، می‌تواند به‌عنوان معیار و مقیاسی برای ارزیابی وضعیت امروز جامعه باشد. علل انحراف از مسیر عدالت، پیامدهای بی‌عدالتی و راه‌های اجرای عدالت از محورهایی است که شهید مطهری به آنها پرداخته و برای وضعیت امروز جامعه میتوان از دیدگاه‌های ایشان بهره فراوانی برد. از مهم‌ترین محورهای نسبت انقلاب و عدالت در دیدگاه شهید مطهری این محورهاست: عدالت از اهداف عمده انقلاب و فلسفه اجتماعی آن، نظم‌دهنده و سامان‌بخش به جامعه، عدالت‌گستری تکلیف حکومت و حقوق مردم، عدالت به‌مثابه ابزار و معیار سعادت و سلامت جامعه، عدالت معیار جامعه سالم و عامل تداوم انقلاب و آزادی همگام عدالت. علل انحراف از عدالت را نیز به شرح زیر میتوان برشمرد: عدم اجرای عدالت توسط کارگزاران، تفسیر نادرست از عدالت، وضع قوانین و مقررات غیرعادلانه و عدم آگاهی مردم به حقوق خود. از دید شهید مطهری از اهداف انقلاب، جامه عمل پوشاندن به عدالت از منظر اسلامی است و اگر انقلاب اسلامی در مسیر برقراری عدالت اجتماعی به پیش نرود، مطمئنا به نتیجه نخواهد رسید.
علی‌نقی آل محمد:سید صادق آل محمد اهری نماد کامل انقلاب اسلامی در منطقه ارسباران بود
آخرین سخنران نشستِ سوم حجت الاسلام علی‌نقی آل محمد بود که مقاله خود تحت عنوان «هدایتگر مردم ارسباران در حرکتهای پیش از انقلاب» را بیان کرد. این پژوهشگر تاریخ محلی گفت: اهالی منطقه ارسباران دوران تکوین انقلاب و شناخت مبانی آن را با هدایت و رهبری آیت الله سید صادق آل محمد اهری نماینده امام خمینی و اولین امام جمعه اهر، با آگاهی کامل گذرانده و با توصیف و تعریف ایشان به آن اطلاع یافتند. سهم ایشان در ایجاد فضای انقلابی منطقه ارسباران قابل توجه است به نحوی که میتوان ایشان را نماد کامل انقلاب در منطقه ارسباران دانست.
در پایان همایش حجت الاسلام سعید فخرزاده، سید مصطفی تقوی مقدم و حمید بصیرت منش به جمعبندی مباحث مطرح شده در همایش پرداختند.
انتهای پیام/
| لینک مطلب: | http://javaneparsi.ir/News/item/3782 |