این اصلاً عجیب نیست که به ما سفارش شده است در شب قدر فراوان امام‌زمان خویش را یاد کنیم، چرا که شب قدر شب حجت خداست

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا»  شب بیست و سوم ماه رمضان، به جهت روایتی از کتاب شریف من لایحضره الفقیه شیخ صدوق از امام باقر (ع) یا امام صادق (ع) به شب جُهَنِی شهرت یافته است.

زراره نقل کرده است: از آن امام درباره شب‌هایی از ماه رمضان که غسل در آنها مستحب است، سؤال کردم، امام فرمود: شب نوزدهم، شب بیست و یکم و شب بیست و سوّم. سپس فرمود: شب بیست و سوّم شب جُهَنی است و حکایتش چنین است که فردی به نام جهنی (عبدالله بن اُنَیْس انصاری) به رسول خدا (ص) گفت منزل من از مدینه دور است، شبی را به من دستور بده تا به مدینه بیایم، پیامبر (ص) شب بیست و سوّم را به او معرفی کرد.

 پس از این گفتگو و مشاهده رفتار عبدالله انیس انصاری در شب بیست و سوم، این شب «شب جهنی» نامیده شد و لیلة الجهنی نامی برای شب قدر گردید، به‌گونه‌ای که اصحاب امامان از زمان شب جهنی می‌پرسیده‌اند، به گفته محمدتقی مجلسی به اعتبار روایاتی مانند شب جهنی، شیخ صدوق و بیشتر علمای شیعه شب ۲۳ را شب قدر می‌دانند

 

آیا اهل‌بیت علیهم‌السلام هم نمی‌دانستند، شب قدر دقیقاً کدام شب است؟

 

برای ما به‌یقین روشن است که حضرات معصومین، زمان دقیق شب قدر را به‌خوبی می‌دانستند، چرا که هر ساله در شب قدر ملائک به امام‌زمان آن سال، نازل می‌شوند و تأیید اعمال و تقدیر انسان‌ها به امضای امام می‌رسد...

در کتاب تفسیر قمی آمده است، یکی از اصحاب امام باقر (ع) از حضرت پرسید: آیا شما می‌دانید شب قدر دقیقاً چه شبی است؟ حضرت فرمودند: وَ کَیْفَ لَا نَعْرِفُ لَیْلَةَ الْقَدْرِ وَ الْمَلَائِکَةُ یَطُوفُونَ‌ بِنَا فِیهَا؟ چه‌گونه ما شب قدر را نشناسیم در حالی که فرشته‌ها در آن شب به گرد ما طواف می‌کنند.

اما از جهت اهمیت فراوان این شب، اهل‌بیت آن را به‌وضوح  روشن نفرمودند تا در هاله‌ای از ابهام بماند و مردم خودشان را برای درک بهتر آن آماده کنند...

امام صادق علیه‌السلام به فردی که اصرار داشت شب قدر را برای او مشخص کند، فرمودند: مگر چه می‌شود که برای درک شبی به این فضیلت که از هزار شب بهتر است، چند شب را به احیا و عبادت بگذرانی.

 

 

اعمال شب ۲۳ ماه مبارک رمضان

 

در خصوص اعمال شب قدر، دو نوع عمل به صورتی کلی نقل شده است.

اول اعمال مشترک شب قدر است

مانند: غسل قبل از غروب آفتاب، شب‌زنده‌داری، زیارت عاشورا،

دعای جوشن کبیر، ۲ رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد ۷ مرتبه سوره توحید خوانده می‌شود و در پایان نماز ۷۰ مرتبه استغفرالله، صلوات فرستادن، خواند صد رکعت نماز، طلب آمرزش و دعا برای حوائج دنیا و آخرت و... که به‌صورت مفصل در کتاب مفاتیح‌الجنان آمده است.

 

دوم اعمال مخصوص شب ۲۳ ماه مبارک رمضان
 

مانند: خواندن سوره‌های عنکبوت، روم و دخان، خوانده هزار مرتبه سوره قدر و ادعیه‌ای که در کتاب مفاتیح‌الجنان ذکر شده است.

روایت شده که در شب بیست ‌و سوم از ماه رمضان دعا سلامتی امام‌زمان عجل‌الله تعالی فرجه را به‌دفعات در حال سجود و قیام‌وقعود بخوانید، و بر هر حالى که هستید در تمام ماه، و در طول حیاتت تا جایى که ممکن باشد، و هر زمانى که به یادتان آید.

 

فلسفه اعمال شب‌های قدر

 

شاید بتوان مهم‌ترین فلسفه اعمال و آداب ذکر شده در کتب ادعیه برای شب‌های قدر را ارتباط با عالم معنا دانست.

روح انسان از خداوند است، وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی  و این روح زمانی آرام می‌گیرد و به مرتبه کمال و سعادت می‌رسد که به مبدأ حقیقی خویش پیوند بخورد...

اعتراف به گناهان در پیشگاه خدای توبه‌پذیر و طلب حوائج از مرکز سخاوت و کرامت با قرائت قرآن و اقامه نماز و بیان اذکار و خواندن ادعیه، همه‌وهمه، می‌خواهند برای ساعتی ما را از تعلقات دنیوی و نفسانی رها کنند و به خالق خویش متصل نمایند...

چرا که ما همه از اوییم و به‌سوی او باز می‌گردیم، انا لله و انا الیه راجعون

 

ارتباط شب قدر با امام‌زمان (عج)

 

یکی از اعمالی که در شب ۲۳ ماه مبارک رمضان به آن تأکید شده است، دعای فراوان و در همه حالات برای سلامتی وجود قطب عالم امکان،   ولی و حجت خداوند، بقیة الله الاعظم حضرت حجت بن الحسن المهدی ارواحنافداه است...

و این اصلاً عجیب نیست که به ما سفارش شده است در شب قدر فراوان امام‌زمان خویش را یاد کنیم، چرا که شب قدر شب حجت خداست و همه فیوضات و برکات از جانب اوست که بر هر یک از بندگان خداوند که لیاقتش را داشته باشد نازل می‌شود...

تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ

در آن [شب] فرشتگان باروح به فرمان پروردگارشان براى هر کارى [که مقرر شده است] فرود آیند.

همه مفسران شیعه با استفاده از روایات، اتفاق‌نظر دارند که ملائک و روح که احتمالاً روح‌الامین بزرگ ملائکه یا جبرئیل است بر امام‌زمان نازل می‌شوند...

امام خمینی رحمه‌الله علیه در کتاب آداب الصلاة خود در این باره می‌فرماید: چون لیلةالقدر، لیله توجه تام ولیّ کامل و ظهور سلطنت ملکوتی اوست، به‌توسط نفس شریف ولی کامل و امام عصر هر عصر و قطب هر زمان که امروز حضرت بقیةالله فی‌الارضین، سیدنا و مولانا و امامنا حجة بن الحسن العسکری ارواحنا فداه، است، تغییرات و تبدیلات در عالم واقع می‌شود، پس هر یک از جزئیات طبیعت را خواهد بطئی حرکت کند و هریک را خواهد سریع حرکت کند و هر رزقی را خواهد توسعه دهد، و هر یک را خواهد تضییق کند، و این اراده، اراده حق است و ظل و شعاع اراده ازلیّه و تابع فرامین الهیّه است.

پس در شب قدر اگر گناهی آمرزیده می‌شود به استعفار حضرت است

و اگر دعای مستجاب می‌شود به درخواست حضرت است

و اگر قضا و قدری رقم می‌خورد به امضا و تایید حضرت است

و اگر نعمت و برکتی نازل می‌شود به یُمن وجود حضرت است

پس در این شب هرکس که به امام خویش توسل کرد و قلب خود را به روح پر فتوح ولی‌خدا پیوند زد، شب قدر را به حقیقت درک میکند و به مراد دل می‌رسد

و هر آن‌کس که از ولایت الهی امام عصرش به دور افتاد، نه نماز و نه قرائت قرآن و نه ذکر و نه مناجاتش هیچ فایده‌ای نصیب او نمیکند، چرا که روح قرآن و نماز و عبادت، امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است و بس...
 

حجت الاسلام محمد صادق ناطقی استاد حوزه و دانشگاه

 

انتهای پیام/