آرتروز، این مهمان ناخوانده و خاموش مفاصل، نهتنها باعث درد و محدودیت حرکتی میشود، بلکه میتواند تبعاتی گسترده بر سلامت کلی بدن داشته باشد، این بیماری فراتر از یک مشکل مفصلی ساده است و غفلت از مدیریت آن، کیفیت زندگی را بهشدت تحتتأثیر قرار میدهد.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» آرتروز یا استئوآرتریت، شایعترین بیماری مزمن مفاصل در سراسر جهان است که میلیونها نفر را درگیر کرده است. بر خلاف تصور رایج که آرتروز را تنها بخشی طبیعی از فرایند پیری میدانند، این بیماری یک عارضه پیچیده و پیشرونده است که غضروفهای محافظ انتهای استخوانها را از بین برده و منجر به درد، تورم و کاهش دامنه حرکتی مفصل میشود.
تأثیرات آرتروز تنها به مفاصل محدود نمیشود؛ این بیماری میتواند بهصورت مستقیم و غیرمستقیم، سلامت کل بدن را تحتالشعاع قرار دهد، از ایجاد التهاب سیستماتیک گرفته تا تأثیرات منفی بر سلامت روان، آرتروز یک چالش چندبعدی است که نیاز به آگاهی، پیشگیری و مدیریتی فعال دارد.
زندگی با درد دائمی و محدودیتهای فیزیکی، بار روانی سنگینی به همراه دارد. بسیاری از بیماران در معرض ابتلا به اختلالات اضطرابی و افسردگی قرار میگیرند.
احساس ناتوانی، وابستگی به دیگران برای انجام کارهای ساده و کنارهگیری از فعالیتهای اجتماعی میتواند منجر به انزوا و کاهش شدید کیفیت زندگی شود بنابراین، مدیریت آرتروز باید شامل پشتیبانی سلامت روان نیز باشد.
مریم طهماسبی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» با اشاره به مهمترین عوارض مستقیم آرتروز بر خود مفاصل اظهار داشت: مهمترین عارضه مستقیم، تخریب پیشرونده غضروف است؛ غضروف بافتی صاف و انعطافپذیر است که انتهای استخوانها را میپوشاند و مانند یک ضربهگیر عمل میکند.
وی در ادامه افزود: با از بین رفتن آن، استخوانها رویهم ساییده میشوند که نتیجه آن درد شدید، سفتی مفصل بهویژه پس از بیدارشدن از خواب، ایجاد خارهای استخوانی، کاهش فاصله مفصلی و در نهایت تغییر شکل و ناهنجاری در مفصل است، این فرایند میتواند منجر به بیحرکتی نسبی یا کامل مفصل درگیر شود.
متخصص روماتولوژی با اشاره به تأثیر آرتروز بر دیگر سیستمهای بدن بیان داشت: اگرچه آرتروز یک بیماری التهابی با شدت کمتر از انواع دیگر آرتریت مانند روماتیسم مفصلی محسوب میشود، اما میتواند منجر به یک التهاب سیستمیک خفیف اما مزمن در بدن شود.
وی در ادامه گفت: این التهاب میتواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی - عروقی، پوکیاستخوان (به دلیل کاهش تحرک) و حتی اختلالات متابولیک را افزایش دهد همچنین، درد مزمن ناشی از آرتروز میتواند بر کیفیت خواب تأثیر منفی بگذارد و باعث اختلالات خواب شود.
علاوه بر عوارض مستقیم بر مفاصل، آرتروز میتواند بهصورت دومینووار، مشکلات ثانویه متعددی را ایجاد کند. کاهش فعالیت فیزیکی ناشی از درد مفاصل، یکی از بزرگترین چالشهاست. این بیتحرکی به مرور زمان منجر به ضعف و آتروفی عضلات اطراف مفصل میشود.
عضلات قفسه سینه، ران و باسن نقش حیاتی در حمایت از مفاصل و جذب شوکهای وارده دارند؛ با ضعیفشدن آنها، فشار بیشتری بر مفاصل آسیبدیده وارد شده و چرخه معیوب درد و بیتحرکی تشدید میشود.
از سوی دیگر، مصرف طولانیمدت مسکنهای غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن که برای مدیریت درد آرتروز تجویز میشوند، میتواند عوارض جانبی خود را داشته باشد.
این داروها در صورت استفاده مداوم میتوانند باعث تحریک معده، زخمهای گوارشی، مشکلات کلیوی و افزایش فشارخون شوند؛ این موضوع اهمیت استفاده تحتنظر پزشک و بهرهگیری از روشهای غیردارویی برای کنترل درد را پررنگتر میکند.
نیما حبیبی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» با اشاره به فواید ورزشکردن در رفع آرتروز اظهار داشت: ورزشکردن برای درمان آرتروز نهتنها مفید است، بلکه ضروری است؛ ورزش یکی از ارکان اصلی درمان آرتروز محسوب میشود، کلید اصلی، انتخاب نوع صحیح ورزش است.
وی در ادامه افزود: ورزشهای مناسب میتوانند دامنه حرکتی مفصل را حفظ کنند، عضلات اطراف مفصل را تقویت نمایند، انعطافپذیری را افزایش دهند و با کمک به کاهش وزن، فشار را از روی مفاصل بردارند.
فیزیوتراپیست و متخصص حرکات اصلاحی با اشاره به تمرینات مناسب برای بیماران بیان داشت: به طور کلی سه نوع تمرین برای این بیماران بسیار سودمند است که شامل تمرینات دامنه حرکتی، تمرینات تقویتی و تمرینات هوازی با فشار کم هستند که این ورزشها باعث بهبود سلامت قلبی - عروقی، کنترل وزن و افزایش توان بدنی بدون اعمال فشار شدید بر مفاصل میشوند.
وی در ادامه گفت: تمرینات دامنه حرکتی مانند حرکات کششی ملایم که باعث کاهش خشکی و حفظ قابلیت انعطاف مفصل میشوند، تمرینات تقویتی شامل تمرینات با وزنههای بسیار سبک، باندهای کشی یا حتی استفاده از وزن بدن که عضلات اطراف مفصل را قوی میکنند؛ مانند تقویت عضله چهارسر ران برای آرتروز زانو و تمرینات هوازی با فشار کم مانند شناکردن، پیادهروی در استخر و دوچرخه ثابت هستند.
نگاه به آرتروز بهعنوان یک بیماری محدود به مفاصل، نگاهی ناقص و گمراهکننده است. این بیماری یک وضعیت سیستمیک است که بر جسم، روان و سبک زندگی فرد تأثیر میگذارد، با این وجود، آرتروز یک سرنوشت اجتنابناپذیر و غیرقابل مدیریت نیست.
امروزه با پیشرفتهای علم پزشکی و فیزیوتراپی، ابزارهای متعددی برای مقابله با این بیماری در دسترس است؛ از درمانهای دارویی و غیردارویی گرفته تا ورزشهای تخصصی، تغییر سبک زندگی و در موارد پیشرفته، جراحیهای موفق جایگزینی مفصل، همگی راهکارهایی هستند که میتوانند چرخه معیوب درد و ناتوانی را شکسته و کنترل بیماری را به دست بیمار بسپارند.
مهمترین عامل، پذیرش فعالانه بیماری و احساس مسئولیت در قبال سلامت خود است.
مراجعه بهموقع به پزشک، پیروی از یک برنامه درمانی جامع و خوشبین بودن به آینده میتواند حتی با وجود آرتروز، یک زندگی پویا، فعال و رضایتبخش را برای افراد به ارمغان آورد.
آینده درمان آرتروز به سمت روشهای شخصیسازیشده و بیولوژیک در حرکت است و نویدبخش کنترل هرچه بهتر این بیماری در سالهای آینده است.