حضرت عباس(ع) در ولایت‌پذیری بی‌همتا بود

ازدواج حضرت علی (ع) با ام‌البنین (س) ۱۰ سال پس از شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) انجام شد و پس از آن ام البنین سرپرستی فرزندان حضرت فاطمه (س) را بر عهده گرفت و ایشان را بیشتر از فرزندان خود دوست می‌داشت.

حضرت ام البنین (س) هرگز اجازه نمی‌داد که او را فاطمه صدا کنند و می‌گفت: اگر مرا فاطمه صدا کنید فرزندان حضرت فاطمه زهرا (س) با شنیدن این نام، به یاد غم‌های مادرشان می‌افتند و ناراحت می‌شوند.

حاصل ازدواج این بانوی بزرگ اسلام با امیرالمؤمنین (ع) چهار پسر به نام‌های عباس، عون، جعفر و عثمان بود که به همین دلیل ایشان را ام البنین نامیدند؛ حضرت ابالفضل العباس (ع) بزرگترین فرزند ام البنین بود و هر چهار برادر در روز عاشورا به شهادت رسیدند.

به عقیده علمای شیعه و اندیشمندان اسلامی حضرت ابوالفضل العباس (ع) پس از رسول اکرم (ص) و معصومین (ع)، یکی از عالمترین، فقیه‌ترین، عارف ترین، فرزانه‌ترین و شجاع‌ترین افرادی است که تاریخ اسلام بلکه تاریخ جهان، به خود دیده است.

حضرت عباس (ع) که به دلیل زیبایی در چهره را «قمر بنی هاشم» می‌نامند در تمامی زمینه‌ها مانند جهاد، استقامت و باور دینی بهترین الگو برای جوانان امروز است و در حوزه اخلاق فردی، خانوادگی و اجتماعی نیز یکی از اسوه‌های حسنه است.

حضرت ابالفضل (ع) در کلان امام صادق (ع)

امام صادق (ع) در توصیف صفات حضرت ابوالفضل العباس (ع) می‌فرمایند: «خدا رحمت کند عموی ما عباس را، او از بصیرت و ژرف بینی بسیار نافذ و از ایمان بسیار استوار برخوردار بود. به همراه اباعبدالله به جهاد پرداخت و در نهایت هم به فیض شهادت نائل آمد.»

همچنین ششمین امام شیعیان با اشاره به نهایت وفاداری علمدار کربلا در جایی دیگر فرموده‌اند: «شهادت می‌‏‌دهم که در برابر جانشین رسول خدا (ص) همواره تسلیم بودی… همیشه به جهت خدا وفادار ماندی و لحظه‌ای از خیرخواهی برای او کوتاهی نکردی…».

در زیارت نامه‌ای که امام صادق (ع) آن را به اصحاب خود تعلیم می‌‏دادند می‌‏فرمایند: «شهادت می‌‏دهم که تو، ای عباس، نسبت به جانشینی رسول خدا (امام حسین علیه السلام) در مقام تسلیم و تصدیق نهایت تلاش را به انجام رساندی و تا وقتی زنده بودی وفادار ماندی و خیرخواهی را در حق او به تمامی به جای آوردی». تقریباً در تمام زیارت‏نامه‏‌هایی که از ائمه اطهار علیه‏ السلام در حق حضرت قمر بنی‌هاشم وارد شده است، شهادت به وفاداری بی‌نظیر آن حضرت تصریح شده است: «اَشْهدُ لَکَ… بِالوَفاء و النَّصیحة لَخَلَفِ النّبی صلی‏ الله ‏علیه ‏و‏آله‏ وسلم».

برجسته‌ترین ویژگی حضرت عباس (ع) ولایت مداری است

آیت الله العظمی مکارم شیرازی در نوشتاری با بیان اینکه ولایت دو سو دارد، اظهار داشته است: در یک سوی ولایت ولیّ و امام و رهبر است که به هدایت خلق می‌پردازد و مسائل و مطالب گفتنی را به مردم می‌گوید و مسلمان‌ها را در مقابل خطرات و توطئه‌ها هشیار و بیدار می‌کند و نظم را بر جامعه حاکم می‌کند و حقوق ستمدیدگان را احقاق می‌کند و حدود الهی را اجرا می‌نماید و امر به معروف و نهی از منکر می‌کند.

وی در ادامه بیان داشته است: در سوی دیگر مردم هستند که باید سعی کنند گفتار و کردار و عقاید و افکارشان منطبق بر نظریّات و اندیشه‌های آن بزرگواران باشد و قدم جای قدم آنها بگذارند وگرنه نمی‌توان با تخلّف از دستورات آن بزرگواران و ارتکاب انواع خلاف‌ها و گناهان، بازهم مدّعی ولایت آن عزیزان شد، زیرا مفهوم ولایت پذیری این نیست که انسان با دستورات آن بزرگواران گزینشی برخورد کند؛ بلکه ولایت حقیقی آن است که در همه چیز و در هر حال، هم چون حضرت عباس علیه السلام سر بر فرمان آن بزرگواران باشد و آنها که تنها در گفتار، یا پاره‌ای از رفتارهای فردی و اجتماعی تابع اهل بیت هستند موالیان حقیقی نیستند؛ مدّعیانی هستند در لباس موالی!.

این مفسر قرآن کریم تصریح کرده است: در این میان حضرت عباس علیه السلام در کانون وحی پرورش یافت و در ولایت پذیری بی همتا بود، لذا مسئله شهادت حضرت ابالفضل علیه السلام تنها مسئله نهادن جان بر سر اهداف آن حضرت نیست، مهم‌تر از آن سطح بالای معرفت آن حضرت نسبت به مقام امام علیه السلام و آمادگی بی قید و شرطشان برای انجام فرمان آن حضرت و درک صحیح معنای ولایت است که در لابه لای کلمات و رفتار حضرت عباس علیه السلام موج می‌زند.

حضرت عباس (ع) اسوه غیرت دینی بود

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی  اظهار داشت: حضرت عباس (ع) با وجود اینکه در همه ابعاد الگویی شایسته برای همگان در زمینه ولایتمداری و وفای به عهد هستند ولی از زندگی ایشان تا قبل از حادثه کربلا اطلاعات چندانی در دسترس نیست و بیشتر آگاهی ما در مورد حضرت ابوالفضل (ع) به ماجرای کربلا و عاشورا برمی‌گردد.

حجت‌الاسلام محمد غفوری با بیان اینکه حضرت عباس (ع) فردی شجاع و غیور در دفاع از ولایت بود، پیروی از امام زمان را یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های حضرت قمر بنی‌هاشم دانست و گفت: چشمان این سردار رشید اسلام همواره به سخنان امام حسین (ع) دوخته بود.

وی حضرت عباس (ع) را اسوه ولایتمداری و غیرت دینی دانست و تأکید کرد: ما باید غیرت دینی حضرت عباس (ع) را الگوی خویش قرار دهیم و همیشه عقیده و ایمان را بر منافع شخصی خویش مقدم بدانیم.

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: هنگامی که امام حسین (ع) به حضرت قمر بنی‌هاشم (ع) امر کردند که آب برای اهل‌بیت (ع) و سپاهیان فراهم کند ایشان با تبعیت محض از امام خود پا در رکاب گذاشتند و جانشان را فدا کردند.

وفای به عهد از ویژگی‌های شاخص حضرت عباس (ع) بود

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه نیز با تأکید بر اینکه انسان باید همواره وفای به عهد را سر لوحه کارهای خود قرار دهد، تصریح کرد: امام سجاد (ع) دین را شامل سه کلمه «گفتن حق»، «امانت داری» و «عمل کردن به عهد خدا» می‌دانند که در صورت رعایت این سه اصل خداوند از انسان راضی خواهد بود.

حجت الاسلام ناصر رفیعی با تأکید بر اینکه بخش‌های گوناگون زندگی حضرت عباس (ع) همه شجاعانه و غیورانه است، با اشاره به جمله تاریخی آن حضرت در کنار رود فرات اشاره کرد و گفت: «یا نَفْسُ مِنْ بَعْدِ الْحُسَیْنِ هُونِی، وَبَعْدَهُ لا کُنْتِ أَنْ تَکُونِی‏، هذا حُسَیْنٌ وارِدُ الْمَنُونِ / وَتَشْرَبینَ بارِدَ الْمَعینِ، هَیْهاتُ ما هذا فِعالُ دینِی» ای نفس! بعد از حسین، زندگی تو ارزش ندارد و نباید بعد از او باقی بمانی، این حسین است که لب تشنه و در خطر مرگ قرار دارد، می‌خواهی آب گوارا و خنک بیاشامی، سوگند به خدا دین من اجازه چنین کاری را نمی‌دهد.

وی با اشاره به درسی که حضرت عباس (ع) به ما می‌دهد، گفت: ایشان به ما درس اطاعت از ولی زمان را می‌دهد که مقصود ما از امام زمان همان امام معصوم (ع) است ولی در دوران غیبت که دسترسی به آنها نداریم ائمه معصوم (ع) نقش حفظ دین را به ولی فقیه سپردند که توجه به آن بسیار مهم است.

این استاد حوزه و دانشگاه تأکید کرد: از ویژگی‌های شاخص حضرت عباس (ع) وفای به عهد و اطاعت محض از ولی امر در زمان خود است که از خدا می‌خواهیم در ما هم چنین خصوصیتی تجلی یابد.

وی با بیان اینکه وفای به عهد مبنای تمام زندگی بشر و اصل دین است و انسان را به پیامبر (ص) نزدیک می‌کند، گفت: اوج وفاداری حضرت عباس (ع) به امام و برادر را می‌توان در رفتار ایشان در کربلا و روز عاشورا دید.