عضو هیأت‌علمی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران:
حقوق‌دانان بین‌المللی پاسخ ایران به رژیم صهیونیستی را مشروع می‌دانند
عضو هیأت‌علمی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران گفت: حقوق‌دانان مطرح بین‌المللی معتقدند وقتی نظام امنیت جمعی سازمان ملل کارآمد نیست و در مقابل تجاوز و زورگویی کشوری پاسخ نمی‌دهد کشوری که مورد تجاوز قرار گرفته حق حرکت تلافی‌جویانه را دارد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» مهدی حدادی در نشست حقوقی با موضوع«بررسی ابعاد حقوقی حمله اسرائیل به کنسولگری ایران و پاسخ جمهوری اسلامی ایران» اظهار داشت: عملیات دفاعی ایران در پاسخ به حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق یک حرکت مقتدرانه در پاسخ به رژیمی بود که پایبند هیچ قانونی نیست.
عضو هیإت‌علمی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران تصریح کرد: وزارت امور خارجه ایران طی بیانیه‌ای، نماینده دائم ایران در سازمان ملل در نشست شورای امنیت و وزیر امور خارجه در نشست شورای امنیت بر دفاع مشروع، حق ذاتی و قانونی ایران در حمله به سرزمین‌های اشغالی به علت تجاوز به کنسولگری ایران در دمشق تکیه کردند.
وی عنوان داشت: عمل ایران در عملیات «وعده صادق» یک کار کاملاً مشروع و بر اساس حقوق بین‌الملل در برابر عمل نامشروع رژیم صهیونیستی بود.
تردید برخی‌ها به دفاع مشروع در عملیات وعده صادق
حدادی اضافه کرد: برخی‌ها در اینکه آیا حمله به کنسولگری ایران تجاوز بوده و یا پاسخ ایران دفاع مشروع بوده تردیدهایی را به وجود می‌آورند و می‌گویند باتوجه‌به اینکه حمله ایران دو هفته بعد از تجاوز رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق بود گفته شود این حرکت دفاع نبوده؛ بلکه حرکت تلافی‌جویانه بوده است.
عضو هیأت‌علمی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران ادامه داد: در اقدام اسرائیل نسبت به حمله به کنسولگری ایران در دمشق و به‌شهادت‌رساندن سرداران ما آنچه مسلم است این است که طبق بند ۴ ماده ۲ در نظام بین‌الملل، دولت‌ها حق ندارند در مناسبات بین‌المللی خود از زور استفاده کنند حتی اگر اسرائیل معتقد باشد حضور سرداران ما در سوریه به ضرر او است حق ندارد حمله مسلحانه انجام دهد.
وی خاطرنشان کرد: در حمله به کنسولگری ایران در دمشق توسط رژیم صهیونیستی به توسل به‌زور واقع شده است و کسی نمی‌تواند آن را کتمان کند پس یک فعل متخلفانه بین‌المللی رخ‌داده است و مسئولیت آن متوجه اسرائیل خواهد بود و حتی اگر برخی‌ها آنان را ذیل ماده ۵۱ منشور ندانند توسل به‌زور بودن و اقدام مسلحانه علیه کنسولگری و اشخاص دولتی و نظامی آن مسلم است.
حدادی تأکید کرد: حالا که چنین تجاوزی صورت‌گرفته اقدام کشور متقابل که مورد این زور و اقدام مسلحانه قرار گرفته چه می‌تواند باشد که قانونی هم باشد! نظام حقوق بین‌الملل به لحاظ ماهیت و خصوصیتی که دارد که یک نظام عمودی بلکه یک نظام افقی است و یک نظام ناشی از همکاری است و به‌احتمال یک قدرت برتر وجود ندارد در این نظام به دولت‌ها حق داده شده که برای احقاق حقوق خود اقدام کنند.
عضو هیأت‌علمی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران بیان داشت: یکی از این احقاق حقوق دفاع مشروع است که اگر کشوری مورد تجاوز قرار گرفت از خودش دفاع کند، ممکن است تجاوزی به خاک کشوری صورت نگیرد؛ اما نقص‌های دیگری علیه آن کشور صورت بگیرد در اینجا آیا دولت‌ها می‌توانند به دولت متخلف در جهت احقاق حق واکنش نشان دهند؟ پاسخ حقوق بین‌الملل در اینجا بله است؛ یعنی کشورها می‌توانند به کشور متخلف واکنش نشان دهند.
اقدام تلافی‌جویانه در برابر کشور متخلف
وی گفت: تا قبل از جنگ جهانی دوم و تشکیل سازمان ملل چیزی به نام اقدام تلافی‌جویانه ورد پذیرش دولت‌ها بود و آن را اجرا هم می‌کردند وقتی در برابر یک دولت متخلف که پایبند قواعد بین‌الملل نیست قرار گرفتید می‌توانید؛ مانند او به تعهدات خود عمل نکنید همان کاری را انجام دهید که آن کشور متخلف انجام می‌دهد، پس در نظام بین‌الملل اقدام تلافی‌جویانه برای وادارکردن دولت‌های متخلف وجود دارد.
حدادی عنوان داشت: تا قبل از به‌وجودآمدن نظام نوین بین‌الملل دولت‌ها دو کار می‌توانستند انجام دهند یک بُعد آن غیرنظامی بود و یک بُعد آن این بود که دولت‌ها می‌توانستند اقدام مسلحانه انجام دهند دفاع مشروع سر جای خودش بود اینجا دولت‌ها قبول کرده بودند گاهی اوقات در برابر دولت متخلف می‌توان از زور هم استفاده کرد درگذشته دولت‌ها حتی برای گرفتن بدهی‌های خود از دولت‌های ضعیف از این روش استفاده می‌کردند.
عضو هیأت‌علمی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران تصریح کرد: در نظام کنونی و به‌وجودآمدن سازمان بین‌الملل قاعده منع توسل و تهدید به‌زور در روابط بین‌المللی علیه تمامیت سرزمینی و استقلال و حاکمیت و یا هر شکل دیگری که خلاف اهداف باشد و پدیده دیگری که حل اختلافات بین‌المللی است بعد از جنگ جهانی دوم مورد پذیرش کشورها قرار گرفت.
وی اظهار داشت: امروزه اقدامات تلافی‌جویانه که درگذشته مجاز بود به دو شکل درآمده است حالتی که توأم به توسل به‌زور نیست اقدام متقابل محسوب می‌شود؛ اما آنچه درگذشته تحت عنوان تلافی‌جویانه مسلحانه رایج بود و مجاز بود بعد از جنگ جهانی دوم و پذیرش اصل منع توسل به‌زور و حل‌وفصل دوستان در قالب مخاصمات مسلحانه قرار گرفت.
حدادی عنوان داشت: اگر در این جنگ کشوری قواعد جنگ را رعایت نکرد از جمله به بیمارستان‌ها و غیرنظامیان حمله کرد کشور متقابل می‌تواند از اقدامات مسلحانه برای پیشگیری استفاده کند؛ لذا بسیاری از افراد معتقدند بر اساس قطعنامه‌های مجمع‌عمومی مانند همین قطعنامه منع تجاوز و آرایی که از دیوان داریم دولت‌ها غیر از حالت مخاصمه بین خودشان نمی‌توانند اقدام تلافی‌جویانه مسلحانه داشته باشند.
دیدگاه جدید حقوق‌دانان مطرح بین‌الملل در مورد اقدام تلافی‌جویانه
عضو هیأت‌علمی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران اضافه کرد: اما یک دیدگاه جدید بین برخی از حقوق‌دانان مطرح بین‌المللی شکل‌گرفته اقدام تلافی‌جویانه مسلحانه در مقابل دولتی که به‌صورت غیرقانونی از زور استفاده می‌کند در چنین حالتی اقدام تلافی‌جویانه مسلحانه امکان‌پذیر است.
حدادی: وقتی نظام امنیت جمعی در سازمان ملل کارآمد نیست و شورای امنیت نمی‌تواند واکنش نشان نمی‌دهد؛ مانند همین قضیه که ایران به سازمان ملل شکایت کرد و درخواست پاسخ این سازمان نسبت به تجاوز رژیم صهیونیستی را داشت؛ اما سازمان ملل کاری انجام نداد وقتی با چنین نظام ناکارآمد مواجه هستم ای حقوق‌دانان مطرح بین‌المللی معتقد هستند این دولت مقابل شما که از زور استفاده می‌کند شما هم اقدام تلافی‌جویانه انجام دهید؛ زیرا این روش از گذشته جواب داده است.
انتهای پیام/۱۷۰
عضو هیإت‌علمی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران تصریح کرد: وزارت امور خارجه ایران طی بیانیه‌ای، نماینده دائم ایران در سازمان ملل در نشست شورای امنیت و وزیر امور خارجه در نشست شورای امنیت بر دفاع مشروع، حق ذاتی و قانونی ایران در حمله به سرزمین‌های اشغالی به علت تجاوز به کنسولگری ایران در دمشق تکیه کردند.
وی عنوان داشت: عمل ایران در عملیات «وعده صادق» یک کار کاملاً مشروع و بر اساس حقوق بین‌الملل در برابر عمل نامشروع رژیم صهیونیستی بود.
تردید برخی‌ها به دفاع مشروع در عملیات وعده صادق
حدادی اضافه کرد: برخی‌ها در اینکه آیا حمله به کنسولگری ایران تجاوز بوده و یا پاسخ ایران دفاع مشروع بوده تردیدهایی را به وجود می‌آورند و می‌گویند باتوجه‌به اینکه حمله ایران دو هفته بعد از تجاوز رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق بود گفته شود این حرکت دفاع نبوده؛ بلکه حرکت تلافی‌جویانه بوده است.
عضو هیأت‌علمی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران ادامه داد: در اقدام اسرائیل نسبت به حمله به کنسولگری ایران در دمشق و به‌شهادت‌رساندن سرداران ما آنچه مسلم است این است که طبق بند ۴ ماده ۲ در نظام بین‌الملل، دولت‌ها حق ندارند در مناسبات بین‌المللی خود از زور استفاده کنند حتی اگر اسرائیل معتقد باشد حضور سرداران ما در سوریه به ضرر او است حق ندارد حمله مسلحانه انجام دهد.
وی خاطرنشان کرد: در حمله به کنسولگری ایران در دمشق توسط رژیم صهیونیستی به توسل به‌زور واقع شده است و کسی نمی‌تواند آن را کتمان کند پس یک فعل متخلفانه بین‌المللی رخ‌داده است و مسئولیت آن متوجه اسرائیل خواهد بود و حتی اگر برخی‌ها آنان را ذیل ماده ۵۱ منشور ندانند توسل به‌زور بودن و اقدام مسلحانه علیه کنسولگری و اشخاص دولتی و نظامی آن مسلم است.
حدادی تأکید کرد: حالا که چنین تجاوزی صورت‌گرفته اقدام کشور متقابل که مورد این زور و اقدام مسلحانه قرار گرفته چه می‌تواند باشد که قانونی هم باشد! نظام حقوق بین‌الملل به لحاظ ماهیت و خصوصیتی که دارد که یک نظام عمودی بلکه یک نظام افقی است و یک نظام ناشی از همکاری است و به‌احتمال یک قدرت برتر وجود ندارد در این نظام به دولت‌ها حق داده شده که برای احقاق حقوق خود اقدام کنند.
عضو هیأت‌علمی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران بیان داشت: یکی از این احقاق حقوق دفاع مشروع است که اگر کشوری مورد تجاوز قرار گرفت از خودش دفاع کند، ممکن است تجاوزی به خاک کشوری صورت نگیرد؛ اما نقص‌های دیگری علیه آن کشور صورت بگیرد در اینجا آیا دولت‌ها می‌توانند به دولت متخلف در جهت احقاق حق واکنش نشان دهند؟ پاسخ حقوق بین‌الملل در اینجا بله است؛ یعنی کشورها می‌توانند به کشور متخلف واکنش نشان دهند.
اقدام تلافی‌جویانه در برابر کشور متخلف
وی گفت: تا قبل از جنگ جهانی دوم و تشکیل سازمان ملل چیزی به نام اقدام تلافی‌جویانه ورد پذیرش دولت‌ها بود و آن را اجرا هم می‌کردند وقتی در برابر یک دولت متخلف که پایبند قواعد بین‌الملل نیست قرار گرفتید می‌توانید؛ مانند او به تعهدات خود عمل نکنید همان کاری را انجام دهید که آن کشور متخلف انجام می‌دهد، پس در نظام بین‌الملل اقدام تلافی‌جویانه برای وادارکردن دولت‌های متخلف وجود دارد.
حدادی عنوان داشت: تا قبل از به‌وجودآمدن نظام نوین بین‌الملل دولت‌ها دو کار می‌توانستند انجام دهند یک بُعد آن غیرنظامی بود و یک بُعد آن این بود که دولت‌ها می‌توانستند اقدام مسلحانه انجام دهند دفاع مشروع سر جای خودش بود اینجا دولت‌ها قبول کرده بودند گاهی اوقات در برابر دولت متخلف می‌توان از زور هم استفاده کرد درگذشته دولت‌ها حتی برای گرفتن بدهی‌های خود از دولت‌های ضعیف از این روش استفاده می‌کردند.
عضو هیأت‌علمی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران تصریح کرد: در نظام کنونی و به‌وجودآمدن سازمان بین‌الملل قاعده منع توسل و تهدید به‌زور در روابط بین‌المللی علیه تمامیت سرزمینی و استقلال و حاکمیت و یا هر شکل دیگری که خلاف اهداف باشد و پدیده دیگری که حل اختلافات بین‌المللی است بعد از جنگ جهانی دوم مورد پذیرش کشورها قرار گرفت.
وی اظهار داشت: امروزه اقدامات تلافی‌جویانه که درگذشته مجاز بود به دو شکل درآمده است حالتی که توأم به توسل به‌زور نیست اقدام متقابل محسوب می‌شود؛ اما آنچه درگذشته تحت عنوان تلافی‌جویانه مسلحانه رایج بود و مجاز بود بعد از جنگ جهانی دوم و پذیرش اصل منع توسل به‌زور و حل‌وفصل دوستان در قالب مخاصمات مسلحانه قرار گرفت.
حدادی عنوان داشت: اگر در این جنگ کشوری قواعد جنگ را رعایت نکرد از جمله به بیمارستان‌ها و غیرنظامیان حمله کرد کشور متقابل می‌تواند از اقدامات مسلحانه برای پیشگیری استفاده کند؛ لذا بسیاری از افراد معتقدند بر اساس قطعنامه‌های مجمع‌عمومی مانند همین قطعنامه منع تجاوز و آرایی که از دیوان داریم دولت‌ها غیر از حالت مخاصمه بین خودشان نمی‌توانند اقدام تلافی‌جویانه مسلحانه داشته باشند.
دیدگاه جدید حقوق‌دانان مطرح بین‌الملل در مورد اقدام تلافی‌جویانه
عضو هیأت‌علمی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران اضافه کرد: اما یک دیدگاه جدید بین برخی از حقوق‌دانان مطرح بین‌المللی شکل‌گرفته اقدام تلافی‌جویانه مسلحانه در مقابل دولتی که به‌صورت غیرقانونی از زور استفاده می‌کند در چنین حالتی اقدام تلافی‌جویانه مسلحانه امکان‌پذیر است.
حدادی: وقتی نظام امنیت جمعی در سازمان ملل کارآمد نیست و شورای امنیت نمی‌تواند واکنش نشان نمی‌دهد؛ مانند همین قضیه که ایران به سازمان ملل شکایت کرد و درخواست پاسخ این سازمان نسبت به تجاوز رژیم صهیونیستی را داشت؛ اما سازمان ملل کاری انجام نداد وقتی با چنین نظام ناکارآمد مواجه هستم ای حقوق‌دانان مطرح بین‌المللی معتقد هستند این دولت مقابل شما که از زور استفاده می‌کند شما هم اقدام تلافی‌جویانه انجام دهید؛ زیرا این روش از گذشته جواب داده است.
انتهای پیام/۱۷۰
نظرات شما