آمارهایی از مهاجرت نخبگان ایرانی به آن سوی مرزها

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، این روز‌ها صاحبان کار و مشاغل گلایه‌های زیادی از مهارت و تجربه‌های افراد فارغ التحصیل از دانشگاه‌ها دارند. به عقیده این افراد، دانشجویان در زمان تحصیل به اندازه کافی دروس عملی را آموزش نمی‌بینند و به همین علت بعد از جذب در بازار کار با مشکلات بی شماری از جمله نارضایتی صاحبان مشاغل خود مواجه می‌شوند.

طبق تحلیل‌ها و گزارش‌های زیادی که از سوی محققان، کارشناسان و متخصصان به دست صاحبکان کار رسیده است، بیشتر فارغ التحصیلان بیکار به علت مدرک گرایی از بازار کار عقب افتاده اند و این عامل، هسته مرکزی آن‌ها را تشکیل می‌دهد.

طی چند سال اخیر تعداد دانشگاه ها، مراکز و موسسات عالی و علمی کشور رشد نجومی پیدا کرده و صندلی بسیاری از دانشگاه ها خالی بوده و ورود به  مراز آموزش عالی بسیار ساده شده است البته برخی از افراد ممکن است تنها برای دانشگاه‌های سراسری مطالعه کنند و قید دانشگاه‌های غیردولتی را بزنند، به همین علت سالیان دراز پشت درهای کنکور سراسری می‌ایستند تا آرزوی قلبی خود را برای ورود به دانشگاه برآورده کنند.

سهم زنان شاغل فارغ التحصیل از مردان بیشتر است

طبق تحلیل‌های کارشناسان، ۴۰ سال پیش تعداد دانشجویان تحصیل کرده در ایران تنها ۱۷۰ هزار نفر بود، اما امروزه این آمار به مرز ۵ میلیون نفر هم رسیده است. آمارها نشان می‌دهد که سهم جمعیت شاغل فارغ التحصیلان در سال ۹۷ حدود ۲۳.۹ درصد بوده و این آمار در میان بانوان به نسبت مردان بسیار بالاتر است.

اگر از یک فارغ‌ التحصیل درباره ارتباط مدرک و بیکاری سوال بپرسید، به نقطه نظرات متفاوتی از او خواهید رسید اما در آخر ممکن است متوجه شوید که سلایق او با فعالیت‌های کاری مورد نظرش کاملا متفاوت بوده یا بر خلاف آن هاست، به همین علت شاید نتوانند به خوبی از پس مهارت‌های شغلی خود بر بیایند و با شکست‌های متعددی در زمینه کاری مواجه شوند.

۳۸ درصد دانشجویان مهاجرت کننده علاقه ای به بازگشت ندارند 

بهرام صلواتی، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان  اظهار کرد: بر اساس نتایج پیمایش محدود و سنجش میل به مهاجرت در میان دانشجویان و فارغ التحصیلان ایرانی، ۱۶ درصد از کسانی که میل به مهاجرت دارند می‌خواهند دوباره برای زندگی به ایران بازگردند، در حالیکه ۳۸ درصد از آنان تمایلی برای بازگشت به کشور ندارند. از طرف دیگر حدود نیمی از افرادی که می‌خواهند مهاجرت کنند هنوز تصمیم قطعی برای ماندن در خارج از کشور یا بازگشت به وطنشان نگرفته اند.

صلواتی ادامه داد: خوشبختانه ۶۰ درصد از دانشجویان و فارغ التحصیلان ایرانی، علاقه زیادی به ایفای نقش در جهت اصلاح و پیشرفت امور کشور دارند؛ در حالی که ۲۲ درصد از آن‌ها تمایل خود به ایفای نقش در جهت اصلاح کشور را  خیلی کم عنوان کرده اند.

او افزود: بر اساس نظر سنجی، طیف وسیعی از افراد (حدود ۴۰ درصد)، بدون آگاهی از شرایط مهاجرت و اطلاعات دقیق از وضعیت کشور مقصد، اقدام به مهاجرت می‌کنند.

مدیر رصد خانه مهاجرت ایران بیان کرد: تعداد دانشجویان ایرانی بازگشته از اسفند ۱۳۹۴ تا فروردین ۱۳۹۹ به یک هزار و ۵۶۰ نفر رسیده است؛ به عبارت دیگر، از زمان آغاز رسمی طرح همکاری با متخصصان ایرانی، به طور متوسط روزانه بیش از یک متخصص ایرانی به کشور بازگشته است.

صلواتی درباره روند ورود دانشجویان به آمریکا گفت: تعداد ویزای F ۱ و J ۱ صادر شده در آمریکا برای دانشجویان و محققان ایرانی در طی سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹، کاهشی قابل ملاحظه داشته است به طوری که تعداد ویزای F ۱ صادر شده طی سال‌های مذکور با کاهشی تقریبا ۵۷ درصدی و تعداد ویزای J ۱ با کاهشی حدود ۶۸ درصدی همراه بوده است.

مدیر رصد خانه مهاجرت ایران ادامه داد: سیاست‌های سختگیرانه مهاجرتی رئیس جمهور آمریکا و قانون عدم ورود اتباع کشور‌های عمدتا مسلمان اگر چه شامل دانشجویان نمی‌شود، اما بر پذیرش و اخذ ویزا و ورود دانشجویان ایرانی تاثیرگذار بوده است؛ در سال‌های آینده، احتمالا کشور‌هایی مانند کانادا و آلمان جایگزین آمریکا می‌شوند.

وضعیت بد بازار کار در جامعه ایرانی

وضعیت بازار کار در جامعه به شکلی است که برخی فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها در شغل‌ها از قبیل دست فروشی، پیش خدمتی و ... فعالیت می‌کنند؛ در واقع طبق گزارش‌های رسانه‌ای این افراد برای کسب درآمد و رهایی از مشکلات اقتصادی کشور به هر شغلی روی می‌آورند و این موضوع یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های جامعه بشری برای فارغ التحصیلان است.

تعداد تمام دانشجویان ایرانی در ۴ دهه گذشته ۲۲ برابر افزایش پیدا کرده است و زمانی که رقم بالای بیکاری فارغ‌التحصیلان را بررسی می‌کنیم به این نتیجه دست می‌یابیم که رابطه مستقیمی بین افزایش تحصیلات و بیکاری وجود دارد.

حتی گاهی اوقات فارغ‌التحصیلان دانشگاهی مهارت و تخصص کافی برای جذب یا اشتغال در محیط کار را ندارند که  نرخ بالای بیکاری جوانان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی چیزی جز نتیجه اتخاذ سیاست‌های کلان نخواهد بود.

عدم دسترسی به نیازسنجی درست برای جذب فارغ التحصیلان، بی‌کیفیت بودن آموزش‌ها و نبود فرصت‌های شغلی، نتیجه اقدامات غلط مدیران است و نباید بیکاری این افراد را به گردن خودشان بیندازیم در غیر اینصورت چیزی جز فرافکنی نخواهد بود.

متاسفانه در ایران قرارداد‌های شغلی به نحوی شده است تا فارغ التحصیلان تنها روی چند ماه یا چند سال محدود از زندگی خود برای کسب درآمد تمرکز داشته باشند و هیچ فکری در خصوص  ارتقای شغلی نکنند و همین عامل به طرز وحشتناکی با آینده و روحیه جوانان بازی خواهد کرد.

برخی از فارغ التحصیلان با یک تیر چند هدف می‌زنند، در واقع آنان علاوه بر کسب درآمد، آرزو‌های خود را هم دنبال می‌کنند و مطابق رشته تحصیلی شان به فعالیت مشغول می‌شوند، برخی هم به علت نبود بازار شغلی مناسب، تمام برنامه ریزی‌های خود را معطوف به مهاجرت می‌کنند تا با سکونت در کشور‌های پیشرفته، بتوانند مطابق رشته تحصیلی خود جذب بازار کار شوند و درآمد مناسبی به نسبت فعالیت در بازار کار ایران کسب کنند.

فعالیت این دسته از فارغ التحصیلان در کشور‌های خارجی باعث ضربه به اقتصاد کشور  خواهد شد. براین اساس لازم است تا مسئولان با برنامه ریزی‌های درست به فکر چاره‌ای برای رفع مشکلات ناشی از بیکاری فارغ التحصیلان باشند تا هم در اقتصاد کشور و هم فعالیت نیرو‌های انسانی نتایج مثبتی را شاهد باشیم.

امروزه بیشتر دانش آموزان جذب رشته‌های پردرآمد از قبیل حقوق، حسابداری، پزشکی، مدیریت و ... می‌شوند و منبع درآمد زیاد یا فشار متعدد خانواده‌ها مهمترین دلیل برای این انتخاب هاست، در حالی که لازم است تا دانشجویان قبل از انتخاب، حتما توانایی های خود را برای قبولی در آن دروس محک بزنند و در پایان بر اساس مهارت و کارایی های خود به تحصیل در این قبیل از رشته های سخت دانشگاهی بپردازند تا در آینده با مشکل بیکاری در اجتماع مواجه نشوند.  

انتهای پیام/