چالش های پیش روی دولت آینده در حوزه فضای مجازی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، سال‌ها است که مردم از اینترنت استفاده می‌کنند و با شکل گیری شبکه‌های اجتماعی استفاده از اینترنت نیز گسترش بیشتری پیدا کرد. امروزه افراد در هر سنی عضو شبکه‌های اجتماعی هستند و فعالیت‌های بسیاری نیز در آن دارند. پلتفرم‌هایی که اغلبشان خارجی هستند و نظارت مستقیمی بر عملکرد آن‌ها از طرف دولت کشور ما وجود ندارد و به صورت آزادانه در اختیار همگان قرار دارند.

عدم وجود قوانین و برنامه‌های جامع و مدون برای دسترسی مردم به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، موردی است که کمبود آن به شدت در کشور احساس می‌شود. در شرایط کرونایی که آموزش‌ها مجازی شده و کودکان و نوجوانان به بهانه درس خواندن ساعات زیادی را در اینترنت می‌گذرانند، دسترسی به این فضا باید شکل کنترل شده تری به خود بگیرد تا از بروز مشکلاتی که بعضا غیر قابل جبران هستند، پیشگیری شود.

از قدیم الایام گفته اند که پیشگیری از درمان بهتر است، در شرایط حاضر که شبکه‌های اجتماعی خارجی آزادانه در دسترس مردم هستند باید فکری برای سامان دادن به آن گرفته شود. رهبر معظم انقلاب فضای مجازی ایران را ول خواندند، ایشان بار‌ها در سخنرانی‌ها و دیدار هایشان با مسئولان نظام خواستار توسعه شبکه ملی اطلاعات شدند و بر بحث تولید محتوا در فضای مجازی تاکید کردند.

 

خط قرمزی که در غرب هست و در ایران نیست

کشور‌های غربی که خود سازنده این پلتفرم‌ها هستند برای استفاده شهروندانشان خط قرمز‌هایی را مشخص کرده اند و قوانینی از جمله عدم دسترسی کودکان زیر ۱۸ سال به برخی از شبکه‌های اجتماعی را دارند. در کشور، اما جای خالی این قوانین به شدت احساس می‌شود. کشور‌های دیگر حتی حق شکایت از این شبکه‌ها یا ایجاد قوانینی برای آن‌ها به منظور محدود کردن محتوا‌های تولید شده که برای کاربرانشان نشان داده شود دارند.

به طور مثال چندی پیش کشور ترکیه، قانونی را وضع کرد که شبکه‌های اجتماعی باید نماینده‌ای رسمی در این کشور داشته باشند که اگر مشکلی پیش آمد سریعا بتوانند آن را برطرف کنند و در غیر این صورت با جریمه‌هایی رو به رو می‌شوند. این کشور در سال گذشته میلادی، فیسبوک، توئیتر، اینستاگرام و تیک تاک را ۴۰ میلیون لیر به دلیل عدم تعیین نماینده جریمه کرد. جالب اینجاست که این شرکت‌ها هم برای از دست ندادن کاربران ترک یا کشور‌های دیگر به قوانین این کشور‌ها تن می‌دهند و آن‌ها را می‌پذیرند.

اما این موضوع درباره کشور ما صدق نمی‌کند. این پلتفرم‌ها نه تنها قوانین ما را نمی‌پذیرند که تصاویر شهدا یا هشتگ‌های مختص ایرانیان برای شهدا را نیز حذف می‌کنند، ولی در مقابل محتوا‌های جنسی، خشونت آمیز و سیاه نمایی هیچ عکس العملی ندارند و این محتوا‌ها به وفور در شبکه‌های اجتماعی و در دسترس کاربران ایرانی خصوصا کودکان و نوجوانان قرار دارد.

 

شبکه ملی اطلاعات به سر منزل مقصود می رسد؟

بحث فضای مجازی فقط محدود به جستجو در سایت‌ها و گشتن در شبکه‌های اجتماعی نیست و بحث‌های جدی تری همچون شبکه ملی اطلاعات، دولت الکترونیک و حاکمیت سایبری وجود دارد که باید درخصوص آن‌ها برنامه‌ای درست شکل بگیرد تا بتوان آن‌ها را کنترل کرد. موضوع دیگری که وجود دارد بحث گرانی‌های اینترنت و عدم دسترسی به آن در برخی نقاط از کشور است، در دولت دوازدهم این مشکل تا جایی حل شد، ولی هنوز هم جای کار وجود دارد و باید درباره به ثمر رساندن آن تلاش کرد. بهره مندی از اینترنت ارزان و پر سرعت و ایمن حق همه مردم ایران در هر نقطه از کشور است.

رهبر معظم انقلاب در حکم تاسیس شورای‌عالی فضای مجازی در اسفندماه سال ۱۳۹۰، به این کلید واژه اشاره فرمودند و مطالبه‌شان نیز بحث راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات بود. شبکه ملی اطلاعات در این ۱۰ سال پیچ و خم‌های بسیاری را تجربه کرد و از گردنه‌های سختی عبور کرد، اما هنوز هم به سرانجام و غایتی که مدنظر مقام معظم رهبری است نرسیده که اگر رسیده بود ایشان به ولنگاری و نبود محتوای درست در فضای مجازی در بیاناتشان اشاره نمی‌کردند. ایشان در سخنرانی ابتدایی سال ۱۴۰۰ در این باره فرمودند: "ما فضای مجازی را ول کرده‌ایم! این افتخار ندارد؛ این به هیچ وجه افتخار ندارد. " این ول بودن را می‌توان با گشت کوتاهی در اینستاگرام به وضوح مشاهده کرد، لایو‌های ترویج دهنده مسائل جنسی، صفحات تبلیغ قمار و حتی نوزاد فروشی و اجاره رحم.

اینترنت ماهواره ای به ایران می‌رسد؟

از چالش‌های اساسی تری که پیش روی رئیس جمهور آینده کشور قرار دارد، اینترنت ماهواره‌ای است. این اینترنت به تازگی توسط شرکت فضایی آمریکایی معرفی شده و در برخی از کشور‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اینترنت با هدف دسترسی همه مردم جهان در هر منطقه‌ای با سرعت بالا به دنیا معرفی شد، اما ابهامات و نگرانی‌هایی درباره استفاده از آن نیز وجود دارد. یکی از کارشناسان فضای مجازی معتقد است که این اینترنت اگر وارد ایران شود قوانین و دستورالعمل‌ها را می‌پذیرد تا بتواند به کار خود ادامه دهد، اما ممکن است این اینترنت به طور غیرقانونی وارد کشور شود که اگر این اتفاق رخ دهد امنیت مردم و اطلاعات مهم کشور با خطراتی رو به رو خواهد شد.

رفع فیلترینگ یا اضافه شدن پلفترم های دیگر به لیست سیاه فیلتر؟

هربار که در کشور اتفاق عجیبی رخ داد، دولتمردان تنها علاج حل مشکل را در قطعی اینترنت و فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی دانستند. شبکه‌هایی که در کنار تمام معایبی که دارند، اما برای عده‌ای از مردم منبع درآمد هستند. پیامرسان‌ها یکی یکی به لیست سیاه فیلترینگ اضافه می‌شوند و در مقابل پیامرسانی بومی هم اگر هست پاسخگوی نیاز جامعه و مردم ایران نیست.

بحث فیلترینگ در کشور یکی دیگر از مباحثی است که هربار نزدیک انتخابات برای کسب آرای مردم مطرح و مدتی بعد به دست فراموشی سپرده می‌شود. در حال حاضر چندین شبکه اجتماعی در کشور فیلتر هستند، ولی خود دولتمردان و مسئولین بلند پایه کشور در همین پلتفرم‌ها عضوند و از این طریق با مردم صحبت می‌کنند و حتی اخبار وزارت یا سازمان متبوعه خود را قبل از اعلام در اخبار رسمی در این پلتفرم‌های خارجی به اشتراک می‌گذارند. یکی از این پلتفرم‌های فیلتر شده توئیتر است که بیشتر مسئولان در این شبکه اجتماعی حساب‌های شخصی دارند و به هر موضوعی واکنش نشان می‌دهند.

 

حضور نامزدها در شبکه‌های اجتماعی

نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری از بستر فضای مجازی برای تبلیغات استفاده می‌کنند و در همین شبکه‌های فیلتر شده توئیت و بیانیه منتشر می‌کنند، در روم‌های ایجاد شده در کلاب هاوس شرکت کرده و وعده‌های خودشان را از این بستر به گوش مردم ایران می‌رسانند، البته نه همه مردم بلکه فقط کسانی که به فیلترشکن‌های قوی دسترسی دارند و حق ورود و اجازه صحبت در این روم‌ها را دارند. اکثر کاربران و فعالان این شبکه‌ها خواستار رفع فیلترینگ هستند و می‌گویند اگر مسئولین دسترسی به این شبکه‌ها دارند مردم عادی هم باید بدون فیلترشکن و آزادانه در توئیتر حضور داشته باشند و بتوانند نظرات خودشان را بیان کنند، اما چیزی که در جواب می‌شنوند فقط وعده و وعید برای رفع فیلترینگ است نه چیزی بیشتر.

سند صیانت از کودکان

یکی دیگر از موضوعاتی که در فضای مجازی باید به آن توجه کرد بحث صیانت از کودکان در این فضا است که با تلاش دولت در روزهای پایانی به تصویب رسید و امید است که نتایج رضایت بخشی داشته باشد و دولت آینده نیز برای به سرانجام رسیدن آن همت به خرج دهد تا بتوان از آینده سازان ایران اسلامی در برابر شبیخون فرهنگی دشمنان حفاظت کرد.

وعده‌هایی شیرین که مردم منتظر تحقق آن‌ها هستند

کمتر از ۱۰ روز به سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری مانده و چالش‌های بسیاری در حوزه فضای مجازی پیش روی هرکدام از نامزد‌ها و کابینه آنان قرار دارد. چالش‌هایی مانند بومی سازی پیامرسان‌ها، توسعه و به سرانجام رساندن شبکه ملی اطلاعات، اینترنت ماهواره‌ای و بحث جنجال برانگیز فیلترینگ. 

چند روز قبل مناظره دوم انتخابات ریاست جمهوری که درباره مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بین ۷ نامزد برگزار شد. کلیدواژه‌هایی که در این مناظره بیش از بقیه به گوش می‌خورد شامل رفع فیلترینگ و دسترسی آزادانه مردم به فضای مجازی بود. هریک از نامزد‌ها درباره این موضاعات نظر مختلفی داشتند و دیدگاه هایشان را بیان کردند.

سعید جلیلی فیترینگ توئیتر را بدون توجیه خواند و گفت:" برخی محدودیت‌ها در فضای مجازی وجود دارد که خود من توجیه زیادی برای آن ندارم. مثلاً اینستاگرام باز است، اما توئیتر فیلتر است. این‌ها کار ویژه‌شان یکی است و باید از آن فرصت هم استفاده کرد. فضای مجازی یک فرصت است و جوانان امروز ما فرصتی را در اختیار دارند که ۳۰ سال قبل نبود؛ برای اینکه هم خود را اثبات کنند و هم مسائل خلاف فرهنگ و ارزش‌های خود را سلب کنند. دولت باید برای فضای مجازی برنامه داشته باشد نه اینکه همین‌طور رها باشد، ولی متأسفانه گاهی تا می‌گوئیم نباید فضای مجازی رها باشد، برخی‌ها فکر می‌کنند بگیرد و ببندد و این حرف‌ها. برعکس باید دولت برنامه در راستای استفاده حداکثری از فرصت‌هایش داشته باشد. "

حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم رئیسی هم با تاکید بر اینکه خودش فعالیت بسیاری در فضای مجازی دارد گفت که بسیاری از مسائل از این طریق به من منتقل می‌شود، فضای مجازی ابزار نظارت ملت بر دولت و دولتمردان است. تمام مردم حق استفاده از اینترنت و فضای مجازی را دارند، اما به دلیل اینکه زیرساخت‌ها با مشکلات زیادی روبه‌رو است این امکان در حال حاضر برای همه مردم وجود ندارد.

علیرضا زاکانی از فرصت بی نظیر فضای مجازی گفت و خاطرنشان کرد که امروز فضای مجازی به خاطر بی مبالاتی ما به تخلیه‌گاه جوانان تبدیل شده چراکه ارزش این فضا را نمی‌دانیم و فرصت‌هایش را در نمی‌یابیم، بنابراین فقط در معرض تهدیدات آن قرار می‌گیریم، از این رو به دنبال این هستم که با توسعه جدی موضوع، در جهت منافع ملی، به مصالح انقلاب کمک کنم. ارتقای حکمرانی فضای مجازی یکی از برنامه‌های من است.

محسن رضایی هم گفت باید فضای مجازی مدیریت شود و آن را در دسترس همه مردم قرار دهیم و عبدالناصر همتی هم فقط خواستار رفع فیلترینگ توئیتر شد و تنها کسی که در بین نامزد‌ها پاسخی برای برنامه دولت آینده درباره شبکه ملی اطلاعات نداشت محسن مهرعلیزاده بود.

اینترنت ایمن، آزاد و ارزان خواسته مردم

استفاده از اینترنت آزاد و ایمن یکی از دغدغه‌های مردم ایران در کنار دغدغه‌های معیشتی و اجتماعی است که باید برنامه جامع و کاملی برای آن وجود داشته باشد. کشور در برهه‌ای حساس قرار دارد و همه نگاه‌ها به همین مناظرات و برنامه‌های نامزد‌ها و نتیجه این انتخابات دوخته شده است. مردم در ۲۸ خرداد به پای صندوق‌ها می‌آیند تا فردی را انتخاب کنند که به این نیاز که در این روز‌های کرونایی به یکی از اصلی‌ترین ضرورت هایشان در زندگی تبدیل شده بتواند پاسخ دهد و از آن‌ها و فرزندانشان در برابر خطرات این فضا محافظت کند. باید دید که رئیس جمهور منتخب مردم که ۲۸ خرداد از بین آرای به صندوق ریخته شده انتخاب می‌شود و کابینه منتخب او که با رای نمایندگان ملت در مجلس رای اعتماد می‌گیرند، می‌توانند به وعده رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی، توسعه شبکه ملی اطلاعات و پیامرسان‌های بومی و اینترنت ارزان و آزاد عمل کنند یا خیر.

انتهای پیام/