گزارش قم فردا از تهدیدهای فضای مجازی برای کودکان؛
کودکان و نوجوانان رها در فضای مجازی بی در و پیکر/چالش مهم فضای مجازی برای دولت آینده
فعالیت و کاربران فضای مجازی با شیوع کرونا در کشور شکل دیگری به خود گرفت و سن و محدودیت ها در این عرصه بیش از پیش کنار گذاشته شد تا فعالیت ها راحتر شود اما تهدید های بسیاری بر سر راه کودکان ونوجوانان در این عرصه قرار دارد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، فعالیت کاربران فضای مجازی با شیوع بیماری کرونا شکل دیگری به خود گرفت و علاوه بر افزودن شدن به تعداد مخاطبان شبکه‌های اجتماعی، سن استفاده کنندگان از آن نیز یکی از موارد مهم محسوب می‌شود.
حضور کودکان و نوجوانان در بستر برنامه‌های اینترنتی آنلاین به بهانه تحصیل و درس خواندن، آنها را با مشکلات و چالش‌های زیادی روبرو کرده است و کمترین نظارت و تلاشی از طرف مسئولان و متولیان حوزه فضای مجازی مشاهده نمی‌شود.
تنها والدین و معلمان هستند که آن هم در صورت داشتن روابط دوستانه و در غالب احترام می‌توانند کودک یا نوجوان را نسبت به برخی از آسیب هایی که در فضای مجازی آنها را مورد تهدید قرار می‌دهد کمی آگاه کنند که البته والدین نیز به دلیل مشغله‌های کاری و دغدغه رفع مشکلات معیشتی فرصت چندانی برای پیگیری این موضوع ندارند.
تهدید سلامت اجتماعی و فرهنگی خانواده‌ها در فضای مجازی رها
از همین رو حجت الاسلام محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور در گفت‌وگوی ویژه خبری در رسانه ملی یکم تیر ماه سال جاری گفت: در خصوص فضای مجازی حرف زیاد است اما متأسفانه تا در این زمینه صحبت می‌کنیم برخی گارد می‌گیرند و حرف‌هایی می‌زنند که اصلاً منظور ما نیست و بحث فیلترینگ را مطرح می‌کنند که اصلاً منظور صحبت ما نیست! بزرگترین مشکل ما این است که فضای مجازی رها است و مجرمین مختلف از این موضوع سواستفاده می‌کنند.
به گفته دادستان کل کشور از جمله بزرگترین مشکلات و چالش‌هایی که افراد در جامعه امروز با آن روبرو هستند رها بودن و بدون مسئول ماندن فضای مجازی است که در نهایت سلامت اجتماعی و فرهنگی خانواده‌ها را هدف قرار داده است.
گلایه رهبر انقلاب از نبود حکمرانی جمهوری اسلامی در فضای مجازی
اما مدیریت و کنترل فضای مجازی و آماده کردن خوراک و مطلب داخلی برای این فضا از سال های قبل بسیار مورد تاکید رهبر معطم انقلاب بوده است و بارها و بارها بر راه اندازی شبکه ملی اطلاعات تاکید کرده اند. از همین رو رسول جلیلی عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی در خصوص انتقادات مقام معظم رهبری به مدیریت فضای مجازی و راهکارهای جلوگیری از ول بودن این فضا اظهار داشت: فضای مجازی ما توسعه یافته است و ما در توسعه فضای مجازی طبق نیاز جامعه و در حد متوسط دنیا اقدام کردیم. به نحوی که از نظر توسعه فناوری و به ویژه فناوری ارتباطات زیرساختی، ما در سطح قابل قبولی نسبت به سایر کشورها قرار داریم.
وی گفت: اما آنچه که مورد گلایه حضرت آقا است به نبود حکمرانی جمهوری اسلامی در فضای مجازی و آسیب پذیری حکمرانی جمهوری اسلامی از طریق این فضا باز می‌گردد.
عضو شورای عالی فضای مجازی بیان داشت: هرج و مرج و خلاف در فضای مجازی همان آثار ول بودن این فضا است که بنیان خانواده، مدرسه و هنجارهای اجتماعی را در هم می شکند و می‌تواند به خلاف امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منجر شود.
آموزش آنلاین و استفاده برخی از معلمان در مدارس مختلف کشور از برنامه‌های شبکه اجتماعی مثل واتساپ و تلگرام و ...، پای دو گروه کنجکاو و ماجراجوی کودکان و نوجوانان را زودتر از موعدی که سن مطلوب تلقی می‌شود را به فضای بی در و پیکر مجازی به دور از نظارت و کنترل مسئولان کشور در این حوزه باز کرده است.
والدین هم در شرایط سخت امروز که تمام زمان خود را برای تامین معیشت خانواده صرف می کنند شاید کمتر بتوانند در کنار فرزند خود در زمان حضور در فضای مجازی حاضر باشند.
ناآگاهی والدین از خطرات فضای مجازی اصلی ترین آسیب در حوزه خانواده است
از همین رو ریحانه رمضانی، روان‌شناس و مشاور خانواده در گفتگو با خبرنگار ما، با اشاره به اتفاقات اخیر و حساسیت‌های به وجود آمده در خصوص ورود بدون آگاهی نوجوانان به فضای مجازی اظهار داشت: فضای مجازی و رسانه ها اثر زیادی روی نوجوانان دارد و نوجوان‌ها متأسفانه دنبال این هستند که هویت یکپارچه خودشان را در جای دیگری پیدا کنند.
وی ادامه داد: علاوه بر این بیشترین قشر آسیب‌پذیر در خانواده نوجوان‌ها هستند چرا که بلوغ جنسی آنها قبل از بلوغ فکری‌شان به کمال می‌رسد.
رمضانی در خصوص راهکارهای مقابله با آسیب‌های فضای مجازی نیز بیان داشت: آموزش به‌روز و آگاهانه برای تربیت فرزندان اقدام مهم و مؤثری می‌باشد که می‌تواند نقش مهم و کلیدی در این زمینه ایفا کند.
وی ادامه داد: مشکل خانواده‌های ما این است که دنبال آرمان‌ها در فضای حقیقی نمی گردد علاوه بر این آموزشی به فرزندان نمی‌دهیم.
روان‌شناس و مشاور خانواده تأکید کرد: برخی از خانواده‌ها از روی این ناآگاهی فرزندان خودشان را به فضای مجازی می‌سپارند که بیشترین خطرات را برای آنها به دنبال دارد.
دست روی دست گذاشتن مسئولان در یک جنگ تمام عیار!
همچنین در این خصوص امان الله قرائی مقدم جامعه شناس در گفتگو با خبرنگاران گفت: آسیب‌هایی که فضای مجازی امروزه و طی سالیان اخیر متوجه خانواده‌های ایرانی و به ویژه دو گروه نوجوان و جوان کرده است، بر هیچکس پوشیده نمانده و هر یک از خانواده‌ها تا کنون با نگرش و باور مختص خود به نوعی با چالش‌های متعددی در این خصوص روبرو شده‌اند.
وی همچنین اظهار کرد: مجازی برگزار شدن کلاس درس مدارس به دلیل شیوع و گسترش بیماری کرونا هم یکی از مهمترین علل باز شدن پای کودکانی که در سن کم و مقطع ابتدایی تحصیل می‌کنند، محسوب می‌شود و متاسفانه کمترین نظارتی از طرف هیچ یک از مسئولان برای مهار این آسیب وجود ندارد.
این جامعه شناس تاکید کرد: سالهای سال از درگیری کشور ما در یک جنگ و تهاجم فرهنگی گسترده و کاملا هدفمند و برنامه ریزی شده می‌گذرد و جای تعجب دارد که مسئولان مربوطه هیچ اقدام موثری را در راستای آگاه سازی نسل نوجوان و جوان کشور انجام نداده است.
قرائی مقدم در ادامه خاطرنشان کرد: تنها راهی که به ذهن مسئولان در مدیریت فضای مجازی می‌رسد فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی است که در حال حاضر برای بسیاری از افراد تنها راه کسب درآمد محسوب می‌شود و بخشی از رخوت و کسادی بازار کار حضوری در بخش‌های مختلف را جبران می‌کند و چنین راه حلی هرگز نتیجه خوبی به دنبال نداشته است و تجربه فیلترینگ تلگرام این ناکارآمدی و عدم تاثیر را به اثبات رسانده است.
وی با اشاره به محدودیت‌های موجود سایر کشورهای پیشرفته در اروپا و آمریکا برای فعالیت کاربران فضای مجازی و سایتهای اینترنتی گفت: قوانین حوزه فضای مجازی در کشور ما ناقص هستند و این خلأ دست متخلفان و مجرمان برای ارتکاب جرائم اخلاقی و گسترش آسیب‌های اجتماعی در بستر چنین فضاهایی را بیشتر باز می‌گذارد.
باید سواد استفاده از فضای مجازی ارتقا یابد
در هر صورت امروز به هردلیلی این دوقشر جامعه یعنی کودکان و نوجوانان به دلایل مختلف در این عرصه حاضر هستند و تهدیدهای مختلفی سر راه آنها قرار دارد که می توانیم با آموزش سواد رسانه ای به خانواده ها و یا عملیاتی کردن بستر شبکه ملی اطلاعات و یا میدان دادن بیشتر به شبکه های اجتماعی داخلی با این مشکلات مقابله کنیم .
از همین رو دکتر مرتضی اسماعیلی طبا دبیر انجمن سواد رسانه‌ای استان قم نیز در گفتگو با خبرنگار ما راه‌اندازی سامانه‌های آنلاین و غیرحضوری و آموزش الکترونیک را دو فایده بیماری کرونا برشمرد و ابراز داشت: این بیماری موجب شد که دولت بر روی زیرساخت‌های دولت الکترونیک سرمایه‌گذاری بیشتری کند و درواقع حساب جداگانه‌ای باز کند چراکه در این ایام این فضای مجازی و آنلاین است که مشکل‌ها را برطرف می‌کند.
دبیر انجمن سواد رسانه‌ای استان قم ادامه داد: همان‌طور که برای زندگی با کرونا پروتکل نوشته شد باید برای استفاده از فضای مجازی هم پروتکل نوشته شود چراکه ما نمی‌توانیم جلوی همه این کانال‌ها و فضای مجازی را بگیریم.
وی ادامه داد: باید سواد استفاده از فضای مجازی ارتقا یابد و در این زمینه تاکنون کوتاهی‌های بسیاری صورت گرفته است که باید جبران شود.
اسماعیلی طبا ادامه داد: ۷۰ میلیون کاربر اینترنت در ایران فعالیت می‌کنند و کاربران بسیاری در تلگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی فعال هستند و دوسوم پهنای باند اینترنت کشور در اختیار این موارد است. امروز هر چیزی که نیاز مخاطبان را برآورده کند، مخاطبان به آن سمت می‌روند.
وی ساماندهی فضای مجازی را مهم برشمرد و افزود: فضای مجازی سه نیاز آموزشی، اطلاع‌رسانی و سرگرمی مخاطبان را برآورده می‌کند اما درعین‌حال باید روش‌های استفاده‌ای مطلوب از آنها را نیز یاد گرفت. درواقع باید گفت آموزش مجازی فرصتی است که نباید تبدیل به تهدید شود.
انتهای پیام/160
حضور کودکان و نوجوانان در بستر برنامه‌های اینترنتی آنلاین به بهانه تحصیل و درس خواندن، آنها را با مشکلات و چالش‌های زیادی روبرو کرده است و کمترین نظارت و تلاشی از طرف مسئولان و متولیان حوزه فضای مجازی مشاهده نمی‌شود.
تنها والدین و معلمان هستند که آن هم در صورت داشتن روابط دوستانه و در غالب احترام می‌توانند کودک یا نوجوان را نسبت به برخی از آسیب هایی که در فضای مجازی آنها را مورد تهدید قرار می‌دهد کمی آگاه کنند که البته والدین نیز به دلیل مشغله‌های کاری و دغدغه رفع مشکلات معیشتی فرصت چندانی برای پیگیری این موضوع ندارند.
تهدید سلامت اجتماعی و فرهنگی خانواده‌ها در فضای مجازی رها
از همین رو حجت الاسلام محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور در گفت‌وگوی ویژه خبری در رسانه ملی یکم تیر ماه سال جاری گفت: در خصوص فضای مجازی حرف زیاد است اما متأسفانه تا در این زمینه صحبت می‌کنیم برخی گارد می‌گیرند و حرف‌هایی می‌زنند که اصلاً منظور ما نیست و بحث فیلترینگ را مطرح می‌کنند که اصلاً منظور صحبت ما نیست! بزرگترین مشکل ما این است که فضای مجازی رها است و مجرمین مختلف از این موضوع سواستفاده می‌کنند.
به گفته دادستان کل کشور از جمله بزرگترین مشکلات و چالش‌هایی که افراد در جامعه امروز با آن روبرو هستند رها بودن و بدون مسئول ماندن فضای مجازی است که در نهایت سلامت اجتماعی و فرهنگی خانواده‌ها را هدف قرار داده است.
گلایه رهبر انقلاب از نبود حکمرانی جمهوری اسلامی در فضای مجازی
اما مدیریت و کنترل فضای مجازی و آماده کردن خوراک و مطلب داخلی برای این فضا از سال های قبل بسیار مورد تاکید رهبر معطم انقلاب بوده است و بارها و بارها بر راه اندازی شبکه ملی اطلاعات تاکید کرده اند. از همین رو رسول جلیلی عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی در خصوص انتقادات مقام معظم رهبری به مدیریت فضای مجازی و راهکارهای جلوگیری از ول بودن این فضا اظهار داشت: فضای مجازی ما توسعه یافته است و ما در توسعه فضای مجازی طبق نیاز جامعه و در حد متوسط دنیا اقدام کردیم. به نحوی که از نظر توسعه فناوری و به ویژه فناوری ارتباطات زیرساختی، ما در سطح قابل قبولی نسبت به سایر کشورها قرار داریم.
وی گفت: اما آنچه که مورد گلایه حضرت آقا است به نبود حکمرانی جمهوری اسلامی در فضای مجازی و آسیب پذیری حکمرانی جمهوری اسلامی از طریق این فضا باز می‌گردد.
عضو شورای عالی فضای مجازی بیان داشت: هرج و مرج و خلاف در فضای مجازی همان آثار ول بودن این فضا است که بنیان خانواده، مدرسه و هنجارهای اجتماعی را در هم می شکند و می‌تواند به خلاف امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منجر شود.
آموزش آنلاین و استفاده برخی از معلمان در مدارس مختلف کشور از برنامه‌های شبکه اجتماعی مثل واتساپ و تلگرام و ...، پای دو گروه کنجکاو و ماجراجوی کودکان و نوجوانان را زودتر از موعدی که سن مطلوب تلقی می‌شود را به فضای بی در و پیکر مجازی به دور از نظارت و کنترل مسئولان کشور در این حوزه باز کرده است.
والدین هم در شرایط سخت امروز که تمام زمان خود را برای تامین معیشت خانواده صرف می کنند شاید کمتر بتوانند در کنار فرزند خود در زمان حضور در فضای مجازی حاضر باشند.
ناآگاهی والدین از خطرات فضای مجازی اصلی ترین آسیب در حوزه خانواده است
از همین رو ریحانه رمضانی، روان‌شناس و مشاور خانواده در گفتگو با خبرنگار ما، با اشاره به اتفاقات اخیر و حساسیت‌های به وجود آمده در خصوص ورود بدون آگاهی نوجوانان به فضای مجازی اظهار داشت: فضای مجازی و رسانه ها اثر زیادی روی نوجوانان دارد و نوجوان‌ها متأسفانه دنبال این هستند که هویت یکپارچه خودشان را در جای دیگری پیدا کنند.
وی ادامه داد: علاوه بر این بیشترین قشر آسیب‌پذیر در خانواده نوجوان‌ها هستند چرا که بلوغ جنسی آنها قبل از بلوغ فکری‌شان به کمال می‌رسد.
رمضانی در خصوص راهکارهای مقابله با آسیب‌های فضای مجازی نیز بیان داشت: آموزش به‌روز و آگاهانه برای تربیت فرزندان اقدام مهم و مؤثری می‌باشد که می‌تواند نقش مهم و کلیدی در این زمینه ایفا کند.
وی ادامه داد: مشکل خانواده‌های ما این است که دنبال آرمان‌ها در فضای حقیقی نمی گردد علاوه بر این آموزشی به فرزندان نمی‌دهیم.
روان‌شناس و مشاور خانواده تأکید کرد: برخی از خانواده‌ها از روی این ناآگاهی فرزندان خودشان را به فضای مجازی می‌سپارند که بیشترین خطرات را برای آنها به دنبال دارد.
دست روی دست گذاشتن مسئولان در یک جنگ تمام عیار!
همچنین در این خصوص امان الله قرائی مقدم جامعه شناس در گفتگو با خبرنگاران گفت: آسیب‌هایی که فضای مجازی امروزه و طی سالیان اخیر متوجه خانواده‌های ایرانی و به ویژه دو گروه نوجوان و جوان کرده است، بر هیچکس پوشیده نمانده و هر یک از خانواده‌ها تا کنون با نگرش و باور مختص خود به نوعی با چالش‌های متعددی در این خصوص روبرو شده‌اند.
وی همچنین اظهار کرد: مجازی برگزار شدن کلاس درس مدارس به دلیل شیوع و گسترش بیماری کرونا هم یکی از مهمترین علل باز شدن پای کودکانی که در سن کم و مقطع ابتدایی تحصیل می‌کنند، محسوب می‌شود و متاسفانه کمترین نظارتی از طرف هیچ یک از مسئولان برای مهار این آسیب وجود ندارد.
این جامعه شناس تاکید کرد: سالهای سال از درگیری کشور ما در یک جنگ و تهاجم فرهنگی گسترده و کاملا هدفمند و برنامه ریزی شده می‌گذرد و جای تعجب دارد که مسئولان مربوطه هیچ اقدام موثری را در راستای آگاه سازی نسل نوجوان و جوان کشور انجام نداده است.
قرائی مقدم در ادامه خاطرنشان کرد: تنها راهی که به ذهن مسئولان در مدیریت فضای مجازی می‌رسد فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی است که در حال حاضر برای بسیاری از افراد تنها راه کسب درآمد محسوب می‌شود و بخشی از رخوت و کسادی بازار کار حضوری در بخش‌های مختلف را جبران می‌کند و چنین راه حلی هرگز نتیجه خوبی به دنبال نداشته است و تجربه فیلترینگ تلگرام این ناکارآمدی و عدم تاثیر را به اثبات رسانده است.
وی با اشاره به محدودیت‌های موجود سایر کشورهای پیشرفته در اروپا و آمریکا برای فعالیت کاربران فضای مجازی و سایتهای اینترنتی گفت: قوانین حوزه فضای مجازی در کشور ما ناقص هستند و این خلأ دست متخلفان و مجرمان برای ارتکاب جرائم اخلاقی و گسترش آسیب‌های اجتماعی در بستر چنین فضاهایی را بیشتر باز می‌گذارد.
باید سواد استفاده از فضای مجازی ارتقا یابد
در هر صورت امروز به هردلیلی این دوقشر جامعه یعنی کودکان و نوجوانان به دلایل مختلف در این عرصه حاضر هستند و تهدیدهای مختلفی سر راه آنها قرار دارد که می توانیم با آموزش سواد رسانه ای به خانواده ها و یا عملیاتی کردن بستر شبکه ملی اطلاعات و یا میدان دادن بیشتر به شبکه های اجتماعی داخلی با این مشکلات مقابله کنیم .
از همین رو دکتر مرتضی اسماعیلی طبا دبیر انجمن سواد رسانه‌ای استان قم نیز در گفتگو با خبرنگار ما راه‌اندازی سامانه‌های آنلاین و غیرحضوری و آموزش الکترونیک را دو فایده بیماری کرونا برشمرد و ابراز داشت: این بیماری موجب شد که دولت بر روی زیرساخت‌های دولت الکترونیک سرمایه‌گذاری بیشتری کند و درواقع حساب جداگانه‌ای باز کند چراکه در این ایام این فضای مجازی و آنلاین است که مشکل‌ها را برطرف می‌کند.
دبیر انجمن سواد رسانه‌ای استان قم ادامه داد: همان‌طور که برای زندگی با کرونا پروتکل نوشته شد باید برای استفاده از فضای مجازی هم پروتکل نوشته شود چراکه ما نمی‌توانیم جلوی همه این کانال‌ها و فضای مجازی را بگیریم.
وی ادامه داد: باید سواد استفاده از فضای مجازی ارتقا یابد و در این زمینه تاکنون کوتاهی‌های بسیاری صورت گرفته است که باید جبران شود.
اسماعیلی طبا ادامه داد: ۷۰ میلیون کاربر اینترنت در ایران فعالیت می‌کنند و کاربران بسیاری در تلگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی فعال هستند و دوسوم پهنای باند اینترنت کشور در اختیار این موارد است. امروز هر چیزی که نیاز مخاطبان را برآورده کند، مخاطبان به آن سمت می‌روند.
وی ساماندهی فضای مجازی را مهم برشمرد و افزود: فضای مجازی سه نیاز آموزشی، اطلاع‌رسانی و سرگرمی مخاطبان را برآورده می‌کند اما درعین‌حال باید روش‌های استفاده‌ای مطلوب از آنها را نیز یاد گرفت. درواقع باید گفت آموزش مجازی فرصتی است که نباید تبدیل به تهدید شود.
انتهای پیام/160
نظرات شما