فرم جهش یافته کووید۱۹ چه تصویر و علائم بالینی دارد؟/ بهترین راه درمان و زمان مراجعه به پزشک برای رهایی از دلتا

آری، کودک، جوان و پیر در برابر این ویروس آسیب پذیر هستند و دلتا در مقایسه با سایر سویه های کرونا میل بیشتری به بافت های ریه دارد و علائمی نظیر آب‌ ریزش بینی، تب، گلودرد و سردرد در افراد با شدت بیشتری بروز می کند.

ویروسی که طبق اعلام برخی کارشناسان قدرت انتقال و سرایت آن بیشتر از کرونای چینی بوده که البته هنوز سند علمی درباره درصد دقیق آن وجود ندارد، اما مشاهدات هم نشان می دهد که در هر خانواده ای بلافاصله بعد از درگیری یک فرد، دیگر اعضا نیز گرفتار آن شده اند.

ویروسی متفاوت که راه های پیشگیری آن از دیگر سویه های کرونا تفاوتی ندارد و با جدی گرفتن پروتکل های بهداشتی و پرهیز از تجمعات می توان بر قدرت سرایت آن غلبه و از بالا رفتن شمار مبتلایان جلوگیری کرد.

۹۵ درصد کرونایی های سراسر جهان گرفتار دلتا

در همین راستا با مجید سرتیپی، اپیدمیولوژیست گفت و گویی انجام شد که به خبرنگار ما گفت: سال ۲۰۱۹ موج نوع ووهانی کرونا در چین شروع و به دنبال آن در جهان پراکنده شد و شاهد پاندمی بودیم که این تا نزدیک به یک سال ادامه داشت تا این که جهشی را در انگلستان شناسایی و اسم آن را کرونای جهش یافته انگلیسی و بعد واریان آلفای کووید ۱۹ گذاشتند.

وی ادامه داد: بعد از آن این جهش ادامه یافت که سوش بعدی در آفریقای جنوبی اتفاق افتاد و اسمش را بتا گذاشتند و سومین جهش را در هند شاهد بودیم که دلتا نام گرفت و هنوز هم ادامه دارد و ۹۵ درصد بیماران سراسر جهان از نوع دلتاست، حدود ۹۰ کشور درگیر این بیماری هستند و آن گونه که شواهد نشان می دهد جهش جدیدی به نام دلتا پلاس اتفاق افتاده و در حال انتشار است که احتمالا قدرت سرایت بیشتری نسبت به دلتا دارد.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری ها دانشگاه علوم پزشکی زاهدان اظهار کرد: علائم دلتا خیلی تفاوت خاصی با سوش های قبلی ندارد، سرفه، تنگی نفس، علائم گوارشی، تب و بدن درد از جمله آن است که از یک بیماری خفیف تا کشنده را می تواند شامل شود.

وی اذعان کرد: نکته مهم در جهش جدید ویروس این است که قدرت سرایت پذیری بیشتری داشته و احتمال دارد قدرت کشندگی بیشتری نسبت به سویه های قبلی داشته باشد که البته هنوز شواهد علمی در این خصوص منتشر نشده و نیاز است که بیشتر از قبل پروتکل ها را رعایت کنیم تا به این بیماری مبتلا نشویم. 
 

تاثیر واکسیناسیون در کاهش آمار مرگ و میر مبتلایان به دلتا

سرتیپی با اشاره به تاثیر واکسیناسیون در آمار و مرگ گفت: کشورهایی که پوشش بالایی از واکسیناسیون داشتند، دوباره موج های جدید بیماری را هم شاهد بودند و تعداد موارد مبتلا به شدت افزایش پیدا کرد، ولی خوشبختانه موارد مرگ بیشتر نشد، مثال بارز آن انگلستان است که در حال حاضر بیش از ۹۵ درصد موارد ابتلا در این کشور از نوع دلتاست، اما مرگ ها خیلی کم و کمتر از ۱۰ مورد بوده که تاثیر واکسیناسیون را نشان می دهد، هر چند ممکن است خیلی جلوی ابتلا را نگیرد اما از مرگ و میر و شدت بیماری می تواند به خوبی جلوگیری کند.
  
وی درباره میزان سرایت پذیری دلتا بیان کرد: هنوز سند علمی منتشر نشده که دقیق ثابت کند قدرت سرایت پذیری و کشندگی دلتا چه قدر تغییر کرده، در حال حاضر دانشمندان در این باره در حال کار هستند، بنابراین خیلی نمی توان با صراحت گفت که چند برابر قبلی، اما مسلم است که قدرت سرایت بیشتر است.

این متخصص اپیدمیولوژی در پاسخ به این سوال که آیا سوش دلتا پلاس نیز در سیستان و بلوچستان شناسایی شده است یا خیر، اظهار کرد: شواهد آزمایشگاهی نشان می دهد که از اواخر خرداد ماه نوع دلتا را در استان داشتیم، موج جدید به احتمال زیاد ناشی از سوش جدید دلتاست اما هنوز سوش پلاس شناسایی نشده و نمونه هایی که پاستور تهران فرستادیم موردی را گزارش نکردند. 

به گفته وی، پروتکل ها برای پیشگیری از این بیماری تفاوتی با سویه های قبلی ندارد، اما چون قدرت سرایت بالاست باید موارد بهداشتی را جدی تر از قبل رعایت کنیم، افرادی که جزو گروه های اولویت دار واکسیناسیون هستند، حتما برای تزریق واکسن اقدام کنند، در حال حاضر برای افراد بالای ۴۰ سال که مبتلا به دیابت هستند توانستیم مجوز تزریق واکسیناسیون بگیریم، چراکه بیشتر موارد فوتی مبتلا به دیابت به ویژه نوع ۲ بودند.

نبود هیچ سند علمی درباره تاثیر مصرف مواد مخدر برای درمان کرونا

سرتیپی در خصوص تاثیر مواد مخدر در درمان کرونا نیز گفت: هیچ مقاله علمی در این رابطه وجود ندارد و به هیچ عنوان از سوی هیچ پزشک و دانشمندی، مصرف مواد مخدر توصیه نمی شود، در این رابطه کار انجام شده اما ثابت نشده که تاثیر مثبتی بر کووید ۱۹داشته باشد، بنابراین نمی ارزد که مردم چنین ریسکی کنند و خودشان را هم در معرض اعتیاد و هم کرونا قرار دهند. 

وی با تاکید بر این که مردم حتما پروتکل ها را رعایت کنند و هنگام خروج از منزل تا زمان برگشت حتما ماسک بزنند، بیان کرد: افرادی که علائم دارند، رعایت کنند و به هیچ عنوان خارج نشوند، علائم خفیف را می توان در منزل درمان کرد، اگر شدید شد و تنفس به بیشتر از ۲۲ مورد در دقیقه رسید، تب بیشتر از ۴ تا ۵ روز طول کشید، تنگی نفس داشتند و اشباع اکسیژن خون کمتر از ۹۳ درصد شد یا علائم گوارشی شدید مثل اسهال و استفراغ شدید بروز کرد، باید به مراکز ۱۶ ساعته یا بیمارستان ها مراجعه کنند.
 

روش های درمان علائم خفیف در منزل 

عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی زاهدان افزود: در غیر این صورت علائم خفیف را می توان با مصرف استامینوفن یا مسکن هایی مثل بروفن، ژلوفن و مایع درمانی و استفاده از میوه و ویتامین دی و روی که بعضی از محققان بر استفاده از آن تاکید دارند، درمان کردند، بهتر است چنین افرادی در منزل بمانند، ایزولاسیون و قرنطینه را رعایت کنند،.

وی تاکید کرد: افرادی که بیماری زمینه ای دارند به هیچ عنوان در شرایط قرمز کنونی از منزل خارج نشوند، اگر مجبور به خروج هستند ماسک بزنند و نکات را رعایت کنند، این افراد باید به علائم خیلی هوشیارتر باشند، به خصوص مبتلایان به دیابت، قلبی و عروقی، فشار خون و کلیوی خیلی در معرض خطر شدت بیماری هستند و مرگ و میر در این افراد زیاد است، بنابراین اگر علائم پیدا کردند سریعتر به پزشک مراجعه کنند تا درمان برای آن ها به موقع شروع شود. 

جهش های کووید به نفع ویروس است

مجید مختاری، فوق تخصص ریه و مراقب ویژه نیز از فرم جهش یافته کووید-۱۹ نوع دلتا به عنوان معضل بزرگ جهانی و عالم گیر نام برد و گفت: این ویروس دهه های بعد ما را به طور کامل درگیر خواهد کرد.

وی ادامه داد: ویروس ها و به خصوص کرونا که بیماری کووید را باعث می شود، رفتار عجیب و غریبی داشته و در این همه جهش هایی که پیدا می کند، توقع داشتیم اشتباه کند و بتواند تا حدی تهاجمی بودن خودش را کاهش دهد که نه تنها این کار را نکرد، بلکه تمام جهش ها و تغییرات ویروسی در انواع شاخک هایی که از آن می بینیم به نفع ویروس است نه به نفع ما.

این فوق تخصص ریه با اشاره به یکی از فجایعی که در پی ورود ویروس به بدن اتفاق می افتد، اظهار کرد: مطالعات متعدد نشان داده وقتی ویروس وارد بدن می شود، اگر بخواهیم از نظر مولکولی در نظر بگیریم، بدن ما بهترین محیط برای جهش های ویروسی است، به گونه ای که انگار ویروس به خصوص سارس کوا رس ۲ این را فهمیده و داخل بدن ما جهش های متفاوت و متعددی می کند.

وی عنوان کرد: یکی از این جهش ها از آلفا در قسمت های شمالی اروپا بوده و بعد بتای آفریقای جنوبی و اکنون دلتا که از طرف هند به جهان هدیه داده شده، این دلتا واریان خاصی است که با تغییرات خیلی مختصر ژنتیکی حتی به یک ویروس دیگری تبدیل می شود که با تظاهرهای متفاوت تری خودش را نشان می دهد.
 

دلتا همچنان در حال تغییر 

به گفته مختاری، ۹۵ درصد گونه هایی که امروز در انگلستان شناسایی شده دلتاست، ۹۰ کشور درگیر این سویه هستند و خبر بد این که به دلتا پلاس تغییر پیدا کرده و اکنون در حال تغییر به دلتای دیگری است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا نشر این دلتا سریعتر است؟ بیان کرد: تئوری فعلی می گوید سریعتر است، تئوری بعدی این که میزان مرگ و میر آن در کشورهایی که ریت واکسیناسیون بالا بوده نسبت به نقاطی که پایین بوده متفاوت است. 

مرگ و میر بالای دلتا در کشورهایی که با ریت پایین واکسیناسیون 

وی عنوان کرد: به عنوان مثال طی روزهای اخیر در انگلستان از بین ۲۷ هزار مورد مثبت، ۶ مرگ و میر داشتیم، با وجود این که می دانیم ۹۵ درصد دلتا هستند، اما در کشورهایی که کمتر ریت واکسیناسیون دارند، دلتا قرار است مرگ و میر بالاتری داشته باشد. 

این متخصص گفت: برای اثبات این که دلتا مرگ و میر بیشتری دارد منتظر مطالعات بزرگ تری هستیم، دلتا از نظر تظاهرات مجاری تنفسی را دوست دارد، مثل آبریزش بینی، سردرد، عطسه و آلرژی ساده است، علائم اولیه از طرف سرفه خشک، تب و گلو درد و بدن درد بیشتر به سمت مجاری بالای تنفسی رفته و حتی می تواند با یک آلرژی ساده شباهت کند.

مردم چه زمانی به مراکز درمانی مراجعه کنند؟

وی درباره زمان نیاز مردم به مراکز درمانی اذعان کرد: پر واضح است که بهداشت و درمان کشورها و به ویژه کشور ما بار بسیار شدیدی به دلیل کرونا متحمل شده اند که هر اندازه سعی کنیم بیماری را بهتر بشناسیم و در مجامع عمومی و از طریق رسانه ها و حتی دانش آموزان و دانشجویان و نحوه روابط مردم را آموزش دهیم که یکسری نکات را رعایت کنند و بیهوده به سیستم درمان مراجعه نکنند، از این بار کاسته می شود.

مختاری عنوان کرد: اگر بیماری با تب، سرفه یا گلو درد خفیف و علائم دیگری از جمله تنگی نفس شدید، تعداد تنفس بالای ۲۲ مورد در دقیقه، اشباع اکسیژن زیر ۹۳ و اسهال و استفراع شدید نداشته و در زجر تنفسی نباشد، تب زیر ۵ روز و کمتر از ۳۷ و نیم درجه بوده و کاهش سطح هوشیاری نداشته باشند و به طور کلی قابل درمان و نگهداری در منزل باشد، چنین فردی بدون وجود علائم خطر در خانه قابل درمان است.

زنگ خطر بیماران زمینه ای 

وی افزود: بیشتر افرادی که گرفتار مسائل ریوی و قلبی مثل نارسایی قلبی، سرطان، دیابت پیشرفته، کنترل نشده، بیماری مزمن ریه، آسم شدید، فشار خون کنترل نشده نیستند، می توانند در منزل مورد مداوا قرار بگیرند که درمانشان به طور معمول بسیار ساده است، تغذیه مناسب، مصرف میوه و ویتامین به ویژه ویتامین دی که بسیار می تواند در جلوگیری از پیشرفت بیماری موثر باشد و استفاده زینک را می توانیم خیلی ساده در منزل رعایت کنیم، به خصوص تب برهایی که ضد تورم باشد، به شرطی که مسائل معده ای وجود نداشته باشد، می تواند در عرض سه تا چهار روز وی را در منزل نگه دارد.

این متخصص تاکید کرد: وقتی علائم خطر وجود دارد، به خصوص در افرادی که بیماری زمینه ای دارند، آن هایی که بالای چهار تا پنج روز تب بالای ۳۷.۵ درجه و ادامه دار را تجربه می کنند، بروز تعداد تنفس بالای ۲۲ و اکسیژن خون زیر ۹۳ درصد، کاهش فشار خون، اسهال و استفراغ شدید که به درمان خانگی جواب ندهد، کاهش سطح هوشیاری و کم شدن مقدار برون دهی ادرار علائم بسیار مهمی است که نباید درنگ و باید به پزشک مراجعه کرد.

وی خاطرنشان کرد: یک طیف با علائم بسیار سبک وارد سیستم پزشکی می شوند و داروی اضافه می گیرند و طیف دیگری هم هستند که صبر می کنند و علائم خطر را جدی نمی گیرند و دیر مراجعه می کنند، هر دوی این مسئله به سیستم درمان فشار زیادی وارد می کند.