از درست کردن “لگیمات” توسط “مُم گَپو” تا پخت نان “کولوکو” توسط “بَپ گَپو”

در جنوبی ترین نقطه کشور نیز مردم خون گرم هرمزگانی آداب و رسوم خاصی در ماه مهمانی خداوند دارند و بر این عقیده اند که رزق و روزی یک ساله خود را در این ماه از خداوند می گیرند.

دید و بازدیدهای شبانه و دعوت از یکدیگر برای افطاری از سنت های حسنه مردم هرمزگان محسوب می شود که با دل و جان و با دسرها و تنقلاب بومی و محلی از مهیمانان خود پذیرایی می کنند.

از دسرهای بومی و محلی مردم هرمزگان می توان به رنگینک، پکاره، نان کولوکو، لگیمات، رولت خرما و…. اشاره کرد که علاوه بر خوشمزه بودن مفید نیز هستند.

رنگینک دسری که از گذشته های دور جای خود را در میان سفرهای مردم جنوب باز کرده است

وفور درختان نخل در هرمزگان سبب شده که خرما پای ثابت سفرهای مردم جنوب باشد ؛اما در ماه رمضان در کنار خوردن خرما در هنگام سحری و افطاری مشتقات آن نیز زینت بخش سفرهای افطاری است.

رنگینک که ترکیبی از خرما، گردو، آرد پپخته شده، کره، دارچین و هل است از گذشته های دور جای خود را در میان سفرهای مردم جنوب باز کرده و این ترکیب فوق العاده خوشمزه و مفید همواره مورد استقبال روزه داران قرار می گیرد.

طرز تهیه این دسر خوشمزه به این گونه است آرد ها نقت می خورد و بعد از آن روغن جامد و یا کره را روی حرارت آب کرده و به آن اضافه می شود  و مواد را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه تفت داده می شود تا طلایی شود بعد از آن دارچین و پودر هل درون آن ریخته می شود.

خرما ها که از قبل هسته های آن گرفته شده به جای هسته های آن مغز گردو قرار می گیرد؛ مخلوط آرد، روغن، دارچین و هل را به صورت صاف در یک ظرف ریخته می شود و روی آن نیز خرما ها چیده می شود و روی خرما ها نیز از مخلوط به دست آمده دوباره ریخته می شود تا کامل سطح و دیواره های خرما را بپوشاند.

نکته قابل اهمیت این است که مخلوط خمیری مانند تا هنگامی که داغ است باید روی خرما ها ریخته شود؛ می توان برای تزیین رنگینک از پورد پسته، گردو، نارگیل و… نیز استفاده شود.

درست کردن لگیمات توسط مم گپو ها در هرمزگان

لگیمات یکی دیگر از دسرهای مردم جنوب کشور در ماه مبارک رمضان است که معمولا توسط مادربزرگ ها که در گویش محلی به آنها مُم گَپو می گویند پخته می شود.

لگیمات که شباهت های زیادی با بامیه دارد برخی از افراد اصالت آن را برای کشورهای عربی خلیج فارس می دانند و تجارت و داد و ستد و رفت های مردم جنوب کشور با همسایگان عربی سبب ورود آن به کشور عزیزمان شده؛ اما به هر حال این ترکیب خوشمزه در حال حاضر در شهرهای جنوبی کشور جایگاه خوبی پیدا کرده است و مردم در جشن ها و مراسمات و سفره های افطاری به عنوان شیرینی از آن استفاده می کنند.

مواد لازم برای تهیه لگیمات مایه خمیر (مخمر)، روغن مایع، شیره خرما، آب، آرد گندم  و ماست است به طوری که ابتدا مایه خمیر را با مقداری آب و اندکی شکر اضافه می کنیم تا مایه خمیر برسد؛ بعد مایه خمیر را در ظرف در بسته ای ریخته و مقداری آب و ماست به آن اضافه کرده و آرد اندک اندک به آن اضافه می کنیم.

مواد ها با قاشق با یکدیگر مخلوط می شوند و هنگامی که خمیر نسبتا روان به دست آمد به خمیر استراحت می دهیم و بعد از حدود دو ساعت با قاشق خمیر را درون روغن داغ ریخته و سرخ می شود و به رنگ طلایی در آید

لگیمات ها بعد از سرخ شدن در شیره خرما و یا عسل فرو می کنیم تا طعم شیرین به خود بگیرد و می توان درون طرف چید و روی آن را با پودر نارگیل، پسته و گردو تزیین کرد.

نان کولوکو  تلفیقی از دوستی کشاورزی هرمزگانی ها با دریا بوده است

نان کولوکو که تلفیقی از دوستی کشاورزی هرمزگانی ها با دریا بوده از نان های بسیار قدیمی و سنتی هرمزگانی ها به شمار می رود؛ این نان های خوشمزه که در طول سال مشتری های پر و پا قرصی دارد در ماه مبارک رمضان بازار آن داغ تر از پیش می شود.

نان کولوکو از گذشته های دور توسط پدر بزرگ ها که در گویش محلی به آنها بَپ گپو می گویند پخته می شود و در کنج حیاط های دنج در زیر سایه درختان گارانزنگی و نخل تنورهای گلی ساخته می شود و پدر بزرگ ها به پخت نان کولوکو می پرداختند و در کنار سایر خوشمزه های جنوب در سفره افطاری سرو می شد.

هر چند که در گذشته این کار توسط پدر بزرگ ها و در حیاط خانه ها صورت می گرفت اما با استقبال شهروندان و پیشرفت تکنولوژی نانوایی هایی برای آنها در سطح شهرها و روستاهای هرمزگان دایر شده است.

نان کولوکو از ترکیب آب با آردهای ذرت، گندم و نخودچی خمیر حاصل می شود و در قرص های کوچک و قطور درون تنورهای گِلی قرار می گیرد و بعد از پخت آن توسط مهیاوه جنوب و کنجد مزه دار می شود.

مهیاوه سسی حاصل از ترکیب ماهی متوتا با ادویه های مخصوص بوده که طعم بی نظیری دارد و در نان های سنتی هرمزگان از آن استفاده می شود.