حضرت علی (ع) از دیدگاه اندیشمندان جهان
نویسندگان و محققان دانش‌دوست و پاره‌ای از افراد از همان دوره زندگانی امام علی علیه‌السلام شیفته شخصیت دریاسان او شدند و فضایل او را اگرچه دیگران دشمن‌کام نخواستند، در ضمن سخنان و یا نوشته‌های خود جاودانه کردند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، حضرت امام علی (ع)، امام اول شیعیان، نه‌تنها برای مسلمانان بلکه برای بزرگان همه ادیان شخصیتی است قابل‌احترام با اندیشه‌های تأمل‌برانگیز و برجسته، شخصیت ممتاز و ارزنده مولای متقیان اگرچه بیش از سایر نوابغ بشری مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است ولی باز درباره‌اش ناگفته‌های بسیار وجود دارد و بی‌گمان زبان نویسندگان و گویندگان از بازگویی برازندگی‌های شخصیت یگانه صاحب نهج‌البلاغه همچنان ناتوان و قاصر مانده است.
خواجه‌نصیرالدین طوسی
خواجه‌نصیرالدین طوسی، ریاضی‌دان و فیلسوف بزرگ اسلامی، در کتاب تجرید الاعتقاد از امیرالمؤمنین علیه‌السلام این‌چنین یاد می‌کند: «علی علیه‌السلام داناتر از همگان بود. او حدسی نیرومند داشت و همیشه همراه رسول صلی‌الله علیه واله بود. بخشش او از همه افزون بود و پس از پیغمبر پارساترین و فرزانه‌ترین مردم به شمار می‌آمد. ایمانش بر همه مقدم و سخنش از همه فصیح‌تر و اندیشه‌اش از همه محکم‌تر بود. او سرچشمه فیاضی بود که دانشمندان دانش‌های خود را به او استناد می‌دادند»
فخرالدین رازی
فخرالدین رازی، مفسر دانشمند و خبیر اسلامی که درباره نهج‌البلاغه شرح ناتمامی هم به او نسبت می‌دهند، درباره علی علیه‌السلام چنین اعتقادی دارد: «هر کس در دین پسر ابوطالب را پیشوای خود قرار دهد، همانا رستگار شده است، چون پیامبر درباره‌اش فرمود: خدایا! علی هرگونه باشد، حق را بر محور وجودش بچرخان». در صحیح مسلم آمده است: «دوست داشتن علی علیه‌السلام نشانه ایمان و دشمن داشتن او نشانه نفاق است».
مادام دیالافوا
مادام دیالافوا - سیاح فرانسوی - گوید: " احترام علی (ع) در نزد شیعه به منتهی درجه است و حقاً هم باید این‌طور باشد؛ زیرا این مرد بزرگ علاوه بر جنگ‌ها و فداکاری‌ها که برای پیشرفت اسلام کرد در دانش، فضایل، عدالت و صفات نیک بی‌نظیر بود، و نسلی پاک و مقدس هم از خود باقی گذارد. فرزندانش نیز از او پیروی کردند و برای پیشرفت مذهب اسلام مظلومانه تن به شهادت دادند. امیرالمؤمنین علی (ع) کسی است که همهٔ بت‌هایی را که اعراب، شریک خدای یگانه می‌پنداشتند شکست و وحدت و یگانه‌پرستی را تبلیغ کرد. علی کسی است که تمام اعمال و رفتارش نسبت به مسلمانان منصفانه بود. علی (ع) کسی است که تهدید و نویدش قطعی بود ." مادام دیالافوای مسیحی " در ادامهٔ این بحث، خطاب به خود چنین می‌گوید: چشمان من! گریه کنید و اشک‌های خود را با آه و ناله من مخلوط نمایید! و برای اولاد پیامبر (ص) که مظلومانه شهید شدند، عزاداری کنید " .
سر پرسی سایکس
ژنرال سر پرسی سایکس - از مشاهیر خاورشناسان انگلیسی - می‌گوید: " او [علی بن ابی‌طالب (ع)] از میان خلفا به شرافت و بزرگواری نفس مشهور و به‌غایت مراقب حال زیردستان خود بود. القائات فرستاده‌ها و نماینده‌ها در او تأثیری نداشت. به هدیه‌های آنان ترتیب اثر نمی‌داد با حریف مکار و غدار خود معاویه ابداً طرف نسبت نبود که برای رسیدن به مقصودی که داشت سخت‌ترین جنایات را مرتکب شده و رذل‌ترین وسایل را برای پیشرفت خودش برمی‌انگیخت. دقت و مراقبت‌های خیلی سخت او [علی (ع)] در امانت و دیانت باعث شده بود که اعراب حریص که تمام امپراتوری را غارت کرده بودند از وی ناراضی باشند. لیکن صداقت، صحت عمل، دوستی کامل، ریاضت، عبادت از روی صدق، خلوص یا تجرد، وارستگی، آداب و خصایل محموده قابل‌توجهی که در او وجود داشت حقیقتاً صورت قابل ستایشی به وی داده بود. این که اهالی ایران در او مقام ولایت قایل شده و او را به‌اصطلاح سرپرست حقیقی و مربی الهی می‌دانند واقعاً این قاعده قابل‌تحسین و شایان بسی تمجید است. اگرچه مقام و مرتبهٔ او خیلی بالاتر از اینها است " .
جانین
جانین - شاعر آلمانی - گوید: " علی (ع) را جز آن که دوست بداریم و شیفته او باشیم چاره‌ای نداریم؛ زیرا جوان شریف و بزرگواری بود، وجدان پاکی داشت که از مهربانی و نیکی لبریز بود و قلبش مملو از یاری و فداکاری بود، و از شیر شرزه شجاع‌تر بود، ولی شجاعتی ممزوج با رقت، لطف، دلسوزی، مهر و عاطفه " .
گوریارد
پروفسور استانسیلاس گوریارد فرانسوی گوید: " معاویه از بسیاری جهات برخلاف قواعد اسلام رفتار کرده است، چنان که با علی بن ابی‌طالب (ع) که پس از پیغمبر اسلام (ص) بزرگ‌ترین، شجاع‌ترین، پرهیزگارترین، فاضل‌ترین و خطیب ترین افراد عرب به شمار می‌رفت، در افتاد " .
جرجی زیدان
جرجی زیدان - نویسنده و دانشمند مسیحی عرب - گوید: " معاویه و دوستانش برای پیشرفت مقاصد فردی خود از هیچ جنایتی دریغ نداشتند، اما علی (ع) و همراهان او، هیچ‌گاه از راه راست و دفاع از حق و شرافت، تخطی و تجاوز نمی‌کردند ... " .
جرجی زیدان: " اگر بگویم مسیح از علی (ع) بالاتر است عقلم اجازه نمی‌دهد و اگر بگویم علی (ع) از مسیح بالاتر است دینم اجازه نمی‌دهد " .
بارون کاردایفو
بارون کاردایفو - دانشمند فرانسوی - گوید: " علی (ع) مولود حوادث نبود، بلکه حوادث را او به وجود آورده بود؛ اعمال او مخلوق فکر و عاطفه و مخیلهٔ خود اوست؛ پهلوانی بود در عین دلیری دلسوز و رقیق القلب و شهسواری بود که هنگام رزم‌آزمایی، زاهد از دنیا گذشته بود. به مال و منصب دنیا اعتنایی نداشت، و در حقیقت جان خود را فدا نمود. روحی بسیار عمیق داشت که ریشهٔ آن ناپیدا بود و در هر جا خوف الهی او را فراگرفته بود " .
پطروشفسکی
ایلیا پاولویچ پطروشفسکی مورخ و خاورشناس روسی گوید: " علی (ع) پروردهٔ محمد (ص) عمیقاً به وی در امر اسلام وفادار بود. علی (ع) تا سر حد شور و عشق پایبند دین، صادق و راست‌گو بود. در امور اخلاقی بسیار خرده‌گیر بود. هم سلحشور بود و هم شاعر و همهٔ صفات لازمهٔ اولیاءالله در وجودش جمع بود ... " .
بارون کارادوو
بارون کارادوو - مورخ و محقق فرانسوی - گوید: " علی (ع) آن شجاع بی‌همتا و قهرمان یکه‌تازی بود که پهلو به پهلوی پیامبر می‌جنگید و به اعمال برگزیده و معجزه‌آسایی قیام نمود؛ در معرکهٔ بدر، بیست‌ساله بود که با یک‌ضرب دست، یکه سوار قریش را دونیم کرد؛ در احد شمشیر پیامبر (ذوالفقار) را به دست گرفت و بر سرها، خود (کلاه‌خود) می‌شکافت و بر تنها جوشن می‌درید و در یورش بر قلعه‌های یهود خیبر، با یک‌دست دروازه سنگین آهنین را از جای کند و آن را بالای سرخود سپر ساخت و اما پیامبر (ص)، او را بسیار دوست می‌داشت و به او بسی وثوق داشت. روزی به‌سوی علی (ع) اشاره کرد و گفت: " من کنت مولا فعلی مولای " .
جرج جرداق
جرج جرداق - نویسندهٔ مسیحی عرب - می‌گوید: " علی بن ابی‌طالب (ع) - در منبر، با آرامش خاطر و اعتماد کامل به خویشتن و سخن عادلانهٔ خود، می‌ایستاد و سخن می‌گفت: او بسیار زیرک و سریع الادراک بود و راز دل مردم، هوس‌ها و خواست‌های درونی آنان را به‌خوبی می‌دانست. دلی داشت مالامال از مهر، آزادی، انسانیت و فضیلت، ... علی بن ابی‌طالب (ع) با راستی و راست‌گویی در زندگی شناخته شد و امتیاز یافت " .
" واقعاً سزاوار است که در جهان امروز، آتش‌افروزان جنگ، عوامل و مسببان بدبختی‌های ملت‌ها و افراد، به سخنان و کمک قهرمان اندیشهٔ عربی، بزرگ‌مرد وجدان انسانی علی بن ابی‌طالب (ع) گوش فرادهند و آن‌ها را حفظ کنند و در مقابل گویندهٔ بزرگ آن سخنان، سر تعظیم فرود آوردند ."
جرج جرداق در جای دگر کتابش می‌نویسد: " در نظر من، فرزند ابوطالب (ع) نخستین مرد عرب بود که باروح کلی، یار و همنشین بود؛ علی (ع) شهید عظمت خود شد؛ او در حالی جان سپرد که نماز را در میان دو لب داشت، او با دلی سرشار از عشق خدا در گذشت. تازیان (عرب‌ها) قدر و مقام راستین وی را نشناختند تا آن که از همسایگان پارسی آنان مردمانی برخاستند که گوهر و سنگ‌ریزه را به‌خوبی از یکدیگر باز شناختند " .
جرج جرداق کلام رسایی درباره عدالت امام علی (ع) دارد: " قتل فی محرابه لعدالته " علی (ع) به‌خاطر عدالت خویش در محراب نمازش کشته شد " .
جرج جرداق: " آب‌های عالم؛ آب حوض، آب استخر، آب دریاچه و آب اقیانوس قابلیت تلاطم را دارد، ولی چیزی که متلاطم نشد، دریای وجود علی (ع) بود که هیچ‌کس و هیچ چیزی نتوانست آن را متلاطم کند " .
جرج جرداق: " علی بن ابی‌طالب، در خرد، یگانه بود، او قطب اسلام و سرچشمهٔ معارف و علوم عرب بود، هیچ‌دانشی در عرب وجود ندارد، مگر آن که اساسش را علی علیه‌السلام پایه‌گذاری کرده، یا در وضع آن، سهیم و شریک بوده است " .
جرج جرداق: " ای دنیا چه می‌شود اگر تمام نیروهای خود را فشرده‌سازی، و در هر زمان مردی چون علی را، با خرد و قلب و زبان و ذوالفقارش بیاوری. اگرچه علی (ع) چون امویان بر مردم حکومت نکرد و رسالتش برای چنان حکومتی نبود، اما حکومت بر دل‌های مردم پاک‌سیرت را از دست نداد. ویژگی‌هایی که او به‌عنوان یک انسان نمونه و والا داشت، این شایستگی را به وی داد که بر دل‌ها سلطنت کند " .
جرج جرداق - ادیب و نویسنده مشهور لبنانی - گوید: " علاقه علی (ع) نسبت به مردم، و محبت و دوستی مردم نسبت به علی (ع) ، گواه آن است که بزرگوار حقیقی، کسی است که دوستدار نیکی باشد و در راه آن شهید شود، علی (ع) همان شهید بزرگوار است " .
جرج جرداق: " آری علی (ع) در گذرگاه تاریخ به‌عنوان امام حق و نیکی، همانند کوهی استوار قرار گرفته، به‌گونه‌ای که حوادث کوبنده و بادهای سخت، آن را متزلزل نمی‌کند. آنان که با علی بن ابی‌طالب (ع) دشمنی می‌کردند هم خود گمراه شدند و هم دیگران را گمراه ساختند و سرانجام سربه‌زیر خاک فرو بردند و خاموش شدند و از آن‌ها نام و نشانی، جز لعن و نفرین انسان‌های آگاه باقی نماند.
وجدان پاک انسان‌ها، آن‌ها را از بین رفته و ذلیل می‌شمارد، اگر گناه و زشتی و تبهکاری، در پیشگاه وجدان انسان، ارزش داشته باشد آن‌ها هم ارزشی دارند " .
جرج جرداق: " علی بن ابی‌طالب (ع) شعله‌های فروزان در دل‌ها و حرارتی نیروبخش در جان‌ها و منطقی شفابخش در عقل‌ها است. او مستند شناخته و معتقد است که پیامبر (ص) اسلام وصیت کرده و حتی از صحابه، قلم و دوات خواسته که حضرت علی (ع) را به جانشینی خود کتباً منصوب کند. ولتر از اجرا نشدن این وضعیت متأسف است و می‌گوید: آخرین ارادهٔ پیامبر اسلام (ص) اجرا نشد"، زیرا او علی (ع) را به جانشینی خود منصوب کرده بود و حال آن که پس از مرگش، عده‌ای ابوبکر را برگزیدند " .
شبلی شمیل
شبلی شمیل می‌گوید: " امام علی ابن ابی‌طالب (ع) بزرگ بزرگان، یگانه نسخه‌ای است که نه شرق و نه غرب، نه درگذشته و نه در امروز صورتی مطابق این نسخه ندیده است " .
جبران خلیل جبران
جبران خلیل جبران می‌گوید: " من معتقدم که فرزند ابوطالب نخستین عرب بود که باروح کلی، رابطه برقرار کرد. او نخستین شخصیت از عرب بود که لبانش نغمهٔ روح کلی را در گوش مردمی طنین‌انداز نمود که پیش از او نشنیده بودند ... او از این دنیا رخت بر بست درحالی‌که رسالت خود را به جهانیان نرسانیده بود. او چشم از این دنیا پوشید مانند پیامبرانی که در جوامعی مبعوث می‌شدند که گنجایش آن پیامبران را نداشتند و به مردمی وارد می‌شدند که شایستهٔ آن پیامبران نبودند و در زمانی ظهور می‌کردند که زمان آنان نبود. خدا را در این کار حکمتی است که خود داناتر است " .
کارلایل
کارلایل - فیلسوف بزرگ انگلیسی - می‌گوید: " ما را نمی‌رسد جز آن که علی (ع) را دوست بداریم و به او عشق بورزیم، چه او جوانمردی است بس عالی‌قدر و بزرگ نفس، از سرچشمهٔ وجدانش خیر و نیکی می‌جوشید، از دلش شعله‌های شور و حماسه زبانه می‌زد، شجاع‌تر از شیر ژیان بود ولی شجاعتی ممزوج با لطف و رحمت و عواطف رقیق و رافت ... در کوفه کشته شد، شدت عدلش موجب این جنایت گردید، چنانچه هر کس را مانند خود عادل می‌دید، پیش از مرگش دربارهٔ قاتل خود گفت: و اگر زنده ماندم خودم نمی‌دانم [با ضارب چه‌کار کنم] و اگر در گذشتم کار به دست شما است، اگر خواستید قصاص نمایید در برابر یک ضربت تنها زنید، اگر در گذرید به تقوا نزدیک‌تر است.
میخائیل نعمیه
میخائیل نعمیه - نویسنده صاحب‌نظر و متفکر مسیحی عرب - می‌گوید: " قدرت‌نمایی و قهرمانی امام علی (ع) تنها در حدود میدان‌های جنگ نبود، قهرمانی بود در صفای بصیرت و طهارت وجدان و سحر بیان و حرارت ایمان و عمق روح انسانیت و بلندی همت و نرمی طبیعت و یاری محروم و رهایی مظلوم از چنگال متجاوز و ظالم و فروتنی برای حق به هر صورت و مظهری که حق برایش تجلی نماید، این نیروی قهرمانی همیشه محرک و انگیزنده است گر چه روزگارها از آن بگذرد ...
نویسیان
نویسیان دانشمند مسیحی می‌گوید: " اگر امام علی (ع) این خطیب باعظمت و این گویندهٔ زبردست، امروز در همین عصر، بر منبر کوفه می‌نشست، شما می‌دیدید که مسجد کوفه باآن‌همه وسعت، از مردم مغرب‌زمین و دانشمندان جهان برای استفاده از دریای خروشان علم علی (ع) موج می‌زد " .
واشنگتن ارونیک
واشنگتن ارونیک - محقق و نویسنده آمریکایی - می‌گوید: " علی (ع) از برجسته‌ترین خانواده‌های نژاد عرب، یعنی قریش بود. او دارای سه خصلت بزرگ: شجاعت، فصاحت و سخاوت بود. روح دلیر و شجاع او بود که او را شایسته عنوان (شیرخدا) نمود، لقبی که پیغمبر (ص) به او عطا فرمود".
بولس سلامه
دکتر بولس سلامه - ادیب و حقوق‌دان بزرگ مسیحی - می‌گوید: " علی (ع) به مقامی رسیده است که یک دانشمند، او را ستاره درخشان آسمان علم و ادب می‌بیند و یک نویسنده برجسته، از شیوه نگارش او پیروی می‌کند و یک فقیه، همیشه بر تحقیقات و ابتکارات او تکیه دارد. علی (ع) در قضاوت‌های خود استثنایی قایل نمی‌شد و به طور مساوی آنچه را که شایسته بود حکم می‌کرد و تفاوتی میان ارباب و بنده نمی‌گذاشت. علی (ع) همواره از وضع رقت‌بار یتیمان و فقیران بسیار متأثر و غمگین می‌شد " .
رودولف زیگر
رودولف زیگر - محقق و نویسنده آلمانی - می‌گوید: " در صدر اسلام علی ابن ابی‌طالب (ع) ، یکی از دانشمندان بی‌نظیر اسلام بود. علی (ع) در کشورهای دیگر به‌خصوص در ایران به‌خوبی شناخته می‌شد درحالی‌که مردی جوان به شمار می‌آمد و کمتر اتفاق می‌افتاد که یک دانشمند جوان بتواند در خارج از زادگاه خویش معروفیت و احترام پیدا کند " .
ویل دورانت
ویل دورانت - خاورشناس مشهور انگلیسی - می‌گوید: " علی (ع) در جوانی، نمونه کامل تواضع، تقوا، نشاط و اخلاص، در راه دین است. خوش منظر و نیکوخصال و پر اندیشه و درست پیمان بود " .
لامنس
لامنس - خاورشناس معروف بلژیکی - می‌گوید: " برای علی (ع) این بس است که تمام اخبار و معارف اسلامی، از او سرچشمه می‌گیرد، او حافظه و نیروی شگفت‌انگیزی داشته است. همه علما و دانشمندان، اخبار و احادیث خود را برای وثوق و اعتبار به او می‌رسانند. علمای اسلام از مخالف و موافق، از دوست و دشمن، مفتخرند که گفتار خود را به علی (ع) مستند کنند؛ چه گفتار او حجیت قطعی داشت و او دروازهٔ شهر علم بود و باروح کلی پیوستگی کامل داشت " .
رینولدالین نیکلسون
رینولدالین نیکلسون - محقق و خاورشناس معروف انگلیسی - می‌گوید: " علی (ع) برجستگی‌ها و فضایل بسیار داشت. او هوشیار، دوراندیش، شجاع، صاحب رأی، حلیم، وفادار و شریف بود " .
ابن العبری
ابوالفرج اهرون مشهور به ابن العبری - مورخ و دانشمند مسیحی - می‌گوید: " علی (ع) بود که در عصر خلفا، خلأ ناشی از فقدان حضرت رسول اکرم (ص) را جبران نمود. او مبارزات عقیدتی را، پس از پیغمبر (ص) بر عهده داشت. احتجاجات و مناظرات آن حضرت، در تاریخ گواه این مدعی است.
وجود مقدس حضرتش، در کنار خلفا، خلأی را که از فقدان مقام والای نبوی حاصل شده بود، پر می‌کرد و کتاب‌های شیعه و سنی، سرشار است ازاین‌گونه مسائل و نمونه بارزش سخن عمر: " لولا علی لهلک عمر" است که حداقل هفتاد بار آن، در تاریخ ضبط گردیده است " .
انتهای پیام/150
خواجه‌نصیرالدین طوسی
خواجه‌نصیرالدین طوسی، ریاضی‌دان و فیلسوف بزرگ اسلامی، در کتاب تجرید الاعتقاد از امیرالمؤمنین علیه‌السلام این‌چنین یاد می‌کند: «علی علیه‌السلام داناتر از همگان بود. او حدسی نیرومند داشت و همیشه همراه رسول صلی‌الله علیه واله بود. بخشش او از همه افزون بود و پس از پیغمبر پارساترین و فرزانه‌ترین مردم به شمار می‌آمد. ایمانش بر همه مقدم و سخنش از همه فصیح‌تر و اندیشه‌اش از همه محکم‌تر بود. او سرچشمه فیاضی بود که دانشمندان دانش‌های خود را به او استناد می‌دادند»
فخرالدین رازی
فخرالدین رازی، مفسر دانشمند و خبیر اسلامی که درباره نهج‌البلاغه شرح ناتمامی هم به او نسبت می‌دهند، درباره علی علیه‌السلام چنین اعتقادی دارد: «هر کس در دین پسر ابوطالب را پیشوای خود قرار دهد، همانا رستگار شده است، چون پیامبر درباره‌اش فرمود: خدایا! علی هرگونه باشد، حق را بر محور وجودش بچرخان». در صحیح مسلم آمده است: «دوست داشتن علی علیه‌السلام نشانه ایمان و دشمن داشتن او نشانه نفاق است».
مادام دیالافوا
مادام دیالافوا - سیاح فرانسوی - گوید: " احترام علی (ع) در نزد شیعه به منتهی درجه است و حقاً هم باید این‌طور باشد؛ زیرا این مرد بزرگ علاوه بر جنگ‌ها و فداکاری‌ها که برای پیشرفت اسلام کرد در دانش، فضایل، عدالت و صفات نیک بی‌نظیر بود، و نسلی پاک و مقدس هم از خود باقی گذارد. فرزندانش نیز از او پیروی کردند و برای پیشرفت مذهب اسلام مظلومانه تن به شهادت دادند. امیرالمؤمنین علی (ع) کسی است که همهٔ بت‌هایی را که اعراب، شریک خدای یگانه می‌پنداشتند شکست و وحدت و یگانه‌پرستی را تبلیغ کرد. علی کسی است که تمام اعمال و رفتارش نسبت به مسلمانان منصفانه بود. علی (ع) کسی است که تهدید و نویدش قطعی بود ." مادام دیالافوای مسیحی " در ادامهٔ این بحث، خطاب به خود چنین می‌گوید: چشمان من! گریه کنید و اشک‌های خود را با آه و ناله من مخلوط نمایید! و برای اولاد پیامبر (ص) که مظلومانه شهید شدند، عزاداری کنید " .
سر پرسی سایکس
ژنرال سر پرسی سایکس - از مشاهیر خاورشناسان انگلیسی - می‌گوید: " او [علی بن ابی‌طالب (ع)] از میان خلفا به شرافت و بزرگواری نفس مشهور و به‌غایت مراقب حال زیردستان خود بود. القائات فرستاده‌ها و نماینده‌ها در او تأثیری نداشت. به هدیه‌های آنان ترتیب اثر نمی‌داد با حریف مکار و غدار خود معاویه ابداً طرف نسبت نبود که برای رسیدن به مقصودی که داشت سخت‌ترین جنایات را مرتکب شده و رذل‌ترین وسایل را برای پیشرفت خودش برمی‌انگیخت. دقت و مراقبت‌های خیلی سخت او [علی (ع)] در امانت و دیانت باعث شده بود که اعراب حریص که تمام امپراتوری را غارت کرده بودند از وی ناراضی باشند. لیکن صداقت، صحت عمل، دوستی کامل، ریاضت، عبادت از روی صدق، خلوص یا تجرد، وارستگی، آداب و خصایل محموده قابل‌توجهی که در او وجود داشت حقیقتاً صورت قابل ستایشی به وی داده بود. این که اهالی ایران در او مقام ولایت قایل شده و او را به‌اصطلاح سرپرست حقیقی و مربی الهی می‌دانند واقعاً این قاعده قابل‌تحسین و شایان بسی تمجید است. اگرچه مقام و مرتبهٔ او خیلی بالاتر از اینها است " .
جانین
جانین - شاعر آلمانی - گوید: " علی (ع) را جز آن که دوست بداریم و شیفته او باشیم چاره‌ای نداریم؛ زیرا جوان شریف و بزرگواری بود، وجدان پاکی داشت که از مهربانی و نیکی لبریز بود و قلبش مملو از یاری و فداکاری بود، و از شیر شرزه شجاع‌تر بود، ولی شجاعتی ممزوج با رقت، لطف، دلسوزی، مهر و عاطفه " .
گوریارد
پروفسور استانسیلاس گوریارد فرانسوی گوید: " معاویه از بسیاری جهات برخلاف قواعد اسلام رفتار کرده است، چنان که با علی بن ابی‌طالب (ع) که پس از پیغمبر اسلام (ص) بزرگ‌ترین، شجاع‌ترین، پرهیزگارترین، فاضل‌ترین و خطیب ترین افراد عرب به شمار می‌رفت، در افتاد " .
جرجی زیدان
جرجی زیدان - نویسنده و دانشمند مسیحی عرب - گوید: " معاویه و دوستانش برای پیشرفت مقاصد فردی خود از هیچ جنایتی دریغ نداشتند، اما علی (ع) و همراهان او، هیچ‌گاه از راه راست و دفاع از حق و شرافت، تخطی و تجاوز نمی‌کردند ... " .
جرجی زیدان: " اگر بگویم مسیح از علی (ع) بالاتر است عقلم اجازه نمی‌دهد و اگر بگویم علی (ع) از مسیح بالاتر است دینم اجازه نمی‌دهد " .
بارون کاردایفو
بارون کاردایفو - دانشمند فرانسوی - گوید: " علی (ع) مولود حوادث نبود، بلکه حوادث را او به وجود آورده بود؛ اعمال او مخلوق فکر و عاطفه و مخیلهٔ خود اوست؛ پهلوانی بود در عین دلیری دلسوز و رقیق القلب و شهسواری بود که هنگام رزم‌آزمایی، زاهد از دنیا گذشته بود. به مال و منصب دنیا اعتنایی نداشت، و در حقیقت جان خود را فدا نمود. روحی بسیار عمیق داشت که ریشهٔ آن ناپیدا بود و در هر جا خوف الهی او را فراگرفته بود " .
پطروشفسکی
ایلیا پاولویچ پطروشفسکی مورخ و خاورشناس روسی گوید: " علی (ع) پروردهٔ محمد (ص) عمیقاً به وی در امر اسلام وفادار بود. علی (ع) تا سر حد شور و عشق پایبند دین، صادق و راست‌گو بود. در امور اخلاقی بسیار خرده‌گیر بود. هم سلحشور بود و هم شاعر و همهٔ صفات لازمهٔ اولیاءالله در وجودش جمع بود ... " .
بارون کارادوو
بارون کارادوو - مورخ و محقق فرانسوی - گوید: " علی (ع) آن شجاع بی‌همتا و قهرمان یکه‌تازی بود که پهلو به پهلوی پیامبر می‌جنگید و به اعمال برگزیده و معجزه‌آسایی قیام نمود؛ در معرکهٔ بدر، بیست‌ساله بود که با یک‌ضرب دست، یکه سوار قریش را دونیم کرد؛ در احد شمشیر پیامبر (ذوالفقار) را به دست گرفت و بر سرها، خود (کلاه‌خود) می‌شکافت و بر تنها جوشن می‌درید و در یورش بر قلعه‌های یهود خیبر، با یک‌دست دروازه سنگین آهنین را از جای کند و آن را بالای سرخود سپر ساخت و اما پیامبر (ص)، او را بسیار دوست می‌داشت و به او بسی وثوق داشت. روزی به‌سوی علی (ع) اشاره کرد و گفت: " من کنت مولا فعلی مولای " .
جرج جرداق
جرج جرداق - نویسندهٔ مسیحی عرب - می‌گوید: " علی بن ابی‌طالب (ع) - در منبر، با آرامش خاطر و اعتماد کامل به خویشتن و سخن عادلانهٔ خود، می‌ایستاد و سخن می‌گفت: او بسیار زیرک و سریع الادراک بود و راز دل مردم، هوس‌ها و خواست‌های درونی آنان را به‌خوبی می‌دانست. دلی داشت مالامال از مهر، آزادی، انسانیت و فضیلت، ... علی بن ابی‌طالب (ع) با راستی و راست‌گویی در زندگی شناخته شد و امتیاز یافت " .
" واقعاً سزاوار است که در جهان امروز، آتش‌افروزان جنگ، عوامل و مسببان بدبختی‌های ملت‌ها و افراد، به سخنان و کمک قهرمان اندیشهٔ عربی، بزرگ‌مرد وجدان انسانی علی بن ابی‌طالب (ع) گوش فرادهند و آن‌ها را حفظ کنند و در مقابل گویندهٔ بزرگ آن سخنان، سر تعظیم فرود آوردند ."
جرج جرداق در جای دگر کتابش می‌نویسد: " در نظر من، فرزند ابوطالب (ع) نخستین مرد عرب بود که باروح کلی، یار و همنشین بود؛ علی (ع) شهید عظمت خود شد؛ او در حالی جان سپرد که نماز را در میان دو لب داشت، او با دلی سرشار از عشق خدا در گذشت. تازیان (عرب‌ها) قدر و مقام راستین وی را نشناختند تا آن که از همسایگان پارسی آنان مردمانی برخاستند که گوهر و سنگ‌ریزه را به‌خوبی از یکدیگر باز شناختند " .
جرج جرداق کلام رسایی درباره عدالت امام علی (ع) دارد: " قتل فی محرابه لعدالته " علی (ع) به‌خاطر عدالت خویش در محراب نمازش کشته شد " .
جرج جرداق: " آب‌های عالم؛ آب حوض، آب استخر، آب دریاچه و آب اقیانوس قابلیت تلاطم را دارد، ولی چیزی که متلاطم نشد، دریای وجود علی (ع) بود که هیچ‌کس و هیچ چیزی نتوانست آن را متلاطم کند " .
جرج جرداق: " علی بن ابی‌طالب، در خرد، یگانه بود، او قطب اسلام و سرچشمهٔ معارف و علوم عرب بود، هیچ‌دانشی در عرب وجود ندارد، مگر آن که اساسش را علی علیه‌السلام پایه‌گذاری کرده، یا در وضع آن، سهیم و شریک بوده است " .
جرج جرداق: " ای دنیا چه می‌شود اگر تمام نیروهای خود را فشرده‌سازی، و در هر زمان مردی چون علی را، با خرد و قلب و زبان و ذوالفقارش بیاوری. اگرچه علی (ع) چون امویان بر مردم حکومت نکرد و رسالتش برای چنان حکومتی نبود، اما حکومت بر دل‌های مردم پاک‌سیرت را از دست نداد. ویژگی‌هایی که او به‌عنوان یک انسان نمونه و والا داشت، این شایستگی را به وی داد که بر دل‌ها سلطنت کند " .
جرج جرداق - ادیب و نویسنده مشهور لبنانی - گوید: " علاقه علی (ع) نسبت به مردم، و محبت و دوستی مردم نسبت به علی (ع) ، گواه آن است که بزرگوار حقیقی، کسی است که دوستدار نیکی باشد و در راه آن شهید شود، علی (ع) همان شهید بزرگوار است " .
جرج جرداق: " آری علی (ع) در گذرگاه تاریخ به‌عنوان امام حق و نیکی، همانند کوهی استوار قرار گرفته، به‌گونه‌ای که حوادث کوبنده و بادهای سخت، آن را متزلزل نمی‌کند. آنان که با علی بن ابی‌طالب (ع) دشمنی می‌کردند هم خود گمراه شدند و هم دیگران را گمراه ساختند و سرانجام سربه‌زیر خاک فرو بردند و خاموش شدند و از آن‌ها نام و نشانی، جز لعن و نفرین انسان‌های آگاه باقی نماند.
وجدان پاک انسان‌ها، آن‌ها را از بین رفته و ذلیل می‌شمارد، اگر گناه و زشتی و تبهکاری، در پیشگاه وجدان انسان، ارزش داشته باشد آن‌ها هم ارزشی دارند " .
جرج جرداق: " علی بن ابی‌طالب (ع) شعله‌های فروزان در دل‌ها و حرارتی نیروبخش در جان‌ها و منطقی شفابخش در عقل‌ها است. او مستند شناخته و معتقد است که پیامبر (ص) اسلام وصیت کرده و حتی از صحابه، قلم و دوات خواسته که حضرت علی (ع) را به جانشینی خود کتباً منصوب کند. ولتر از اجرا نشدن این وضعیت متأسف است و می‌گوید: آخرین ارادهٔ پیامبر اسلام (ص) اجرا نشد"، زیرا او علی (ع) را به جانشینی خود منصوب کرده بود و حال آن که پس از مرگش، عده‌ای ابوبکر را برگزیدند " .
شبلی شمیل
شبلی شمیل می‌گوید: " امام علی ابن ابی‌طالب (ع) بزرگ بزرگان، یگانه نسخه‌ای است که نه شرق و نه غرب، نه درگذشته و نه در امروز صورتی مطابق این نسخه ندیده است " .
جبران خلیل جبران
جبران خلیل جبران می‌گوید: " من معتقدم که فرزند ابوطالب نخستین عرب بود که باروح کلی، رابطه برقرار کرد. او نخستین شخصیت از عرب بود که لبانش نغمهٔ روح کلی را در گوش مردمی طنین‌انداز نمود که پیش از او نشنیده بودند ... او از این دنیا رخت بر بست درحالی‌که رسالت خود را به جهانیان نرسانیده بود. او چشم از این دنیا پوشید مانند پیامبرانی که در جوامعی مبعوث می‌شدند که گنجایش آن پیامبران را نداشتند و به مردمی وارد می‌شدند که شایستهٔ آن پیامبران نبودند و در زمانی ظهور می‌کردند که زمان آنان نبود. خدا را در این کار حکمتی است که خود داناتر است " .
کارلایل
کارلایل - فیلسوف بزرگ انگلیسی - می‌گوید: " ما را نمی‌رسد جز آن که علی (ع) را دوست بداریم و به او عشق بورزیم، چه او جوانمردی است بس عالی‌قدر و بزرگ نفس، از سرچشمهٔ وجدانش خیر و نیکی می‌جوشید، از دلش شعله‌های شور و حماسه زبانه می‌زد، شجاع‌تر از شیر ژیان بود ولی شجاعتی ممزوج با لطف و رحمت و عواطف رقیق و رافت ... در کوفه کشته شد، شدت عدلش موجب این جنایت گردید، چنانچه هر کس را مانند خود عادل می‌دید، پیش از مرگش دربارهٔ قاتل خود گفت: و اگر زنده ماندم خودم نمی‌دانم [با ضارب چه‌کار کنم] و اگر در گذشتم کار به دست شما است، اگر خواستید قصاص نمایید در برابر یک ضربت تنها زنید، اگر در گذرید به تقوا نزدیک‌تر است.
میخائیل نعمیه
میخائیل نعمیه - نویسنده صاحب‌نظر و متفکر مسیحی عرب - می‌گوید: " قدرت‌نمایی و قهرمانی امام علی (ع) تنها در حدود میدان‌های جنگ نبود، قهرمانی بود در صفای بصیرت و طهارت وجدان و سحر بیان و حرارت ایمان و عمق روح انسانیت و بلندی همت و نرمی طبیعت و یاری محروم و رهایی مظلوم از چنگال متجاوز و ظالم و فروتنی برای حق به هر صورت و مظهری که حق برایش تجلی نماید، این نیروی قهرمانی همیشه محرک و انگیزنده است گر چه روزگارها از آن بگذرد ...
نویسیان
نویسیان دانشمند مسیحی می‌گوید: " اگر امام علی (ع) این خطیب باعظمت و این گویندهٔ زبردست، امروز در همین عصر، بر منبر کوفه می‌نشست، شما می‌دیدید که مسجد کوفه باآن‌همه وسعت، از مردم مغرب‌زمین و دانشمندان جهان برای استفاده از دریای خروشان علم علی (ع) موج می‌زد " .
واشنگتن ارونیک
واشنگتن ارونیک - محقق و نویسنده آمریکایی - می‌گوید: " علی (ع) از برجسته‌ترین خانواده‌های نژاد عرب، یعنی قریش بود. او دارای سه خصلت بزرگ: شجاعت، فصاحت و سخاوت بود. روح دلیر و شجاع او بود که او را شایسته عنوان (شیرخدا) نمود، لقبی که پیغمبر (ص) به او عطا فرمود".
بولس سلامه
دکتر بولس سلامه - ادیب و حقوق‌دان بزرگ مسیحی - می‌گوید: " علی (ع) به مقامی رسیده است که یک دانشمند، او را ستاره درخشان آسمان علم و ادب می‌بیند و یک نویسنده برجسته، از شیوه نگارش او پیروی می‌کند و یک فقیه، همیشه بر تحقیقات و ابتکارات او تکیه دارد. علی (ع) در قضاوت‌های خود استثنایی قایل نمی‌شد و به طور مساوی آنچه را که شایسته بود حکم می‌کرد و تفاوتی میان ارباب و بنده نمی‌گذاشت. علی (ع) همواره از وضع رقت‌بار یتیمان و فقیران بسیار متأثر و غمگین می‌شد " .
رودولف زیگر
رودولف زیگر - محقق و نویسنده آلمانی - می‌گوید: " در صدر اسلام علی ابن ابی‌طالب (ع) ، یکی از دانشمندان بی‌نظیر اسلام بود. علی (ع) در کشورهای دیگر به‌خصوص در ایران به‌خوبی شناخته می‌شد درحالی‌که مردی جوان به شمار می‌آمد و کمتر اتفاق می‌افتاد که یک دانشمند جوان بتواند در خارج از زادگاه خویش معروفیت و احترام پیدا کند " .
ویل دورانت
ویل دورانت - خاورشناس مشهور انگلیسی - می‌گوید: " علی (ع) در جوانی، نمونه کامل تواضع، تقوا، نشاط و اخلاص، در راه دین است. خوش منظر و نیکوخصال و پر اندیشه و درست پیمان بود " .
لامنس
لامنس - خاورشناس معروف بلژیکی - می‌گوید: " برای علی (ع) این بس است که تمام اخبار و معارف اسلامی، از او سرچشمه می‌گیرد، او حافظه و نیروی شگفت‌انگیزی داشته است. همه علما و دانشمندان، اخبار و احادیث خود را برای وثوق و اعتبار به او می‌رسانند. علمای اسلام از مخالف و موافق، از دوست و دشمن، مفتخرند که گفتار خود را به علی (ع) مستند کنند؛ چه گفتار او حجیت قطعی داشت و او دروازهٔ شهر علم بود و باروح کلی پیوستگی کامل داشت " .
رینولدالین نیکلسون
رینولدالین نیکلسون - محقق و خاورشناس معروف انگلیسی - می‌گوید: " علی (ع) برجستگی‌ها و فضایل بسیار داشت. او هوشیار، دوراندیش، شجاع، صاحب رأی، حلیم، وفادار و شریف بود " .
ابن العبری
ابوالفرج اهرون مشهور به ابن العبری - مورخ و دانشمند مسیحی - می‌گوید: " علی (ع) بود که در عصر خلفا، خلأ ناشی از فقدان حضرت رسول اکرم (ص) را جبران نمود. او مبارزات عقیدتی را، پس از پیغمبر (ص) بر عهده داشت. احتجاجات و مناظرات آن حضرت، در تاریخ گواه این مدعی است.
وجود مقدس حضرتش، در کنار خلفا، خلأی را که از فقدان مقام والای نبوی حاصل شده بود، پر می‌کرد و کتاب‌های شیعه و سنی، سرشار است ازاین‌گونه مسائل و نمونه بارزش سخن عمر: " لولا علی لهلک عمر" است که حداقل هفتاد بار آن، در تاریخ ضبط گردیده است " .
انتهای پیام/150
نظرات شما