توسط حوزه هنری استان قم پالایش شد؛
شبه نبی، مجلسی در شهادت علی‌اکبر (ع)
کتاب شبه نبی، مجلس تعزیه شهادت علی‌اکبر (ع)، تلاشی در تصحیح و بازنگری متون تعزیه (مجلس سوم) است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، حوزه هنری استان قم دست به پالایش و سامان‌دادن نسخ تعزیه زده و اقدام‌های مفیدی در این راه انجام داده که کتاب شبه نبی حاصل این اقدام‌هاست.
این کتاب حاوی تعزیه‌هایی در ردای رشادت‌های حضرت علی‌اکبر (ع) در کربلا و روز عاشورای حسینی است.
مجلس تعزیه حضرت علی‌اکبر (ع) از مجالسی است که نسبت به تعزیه‌های دیگر بیشتر اجرا می‌شود به‌طوری‌که حتی در زمان جنگ تحمیلی خانواده‌ها به یاد شهیدان جوان خود، بانی برگزاری مراسم تعزیه حضرت علی‌اکبر (ع) می‌شدند.
این تعزیه به شکل‌های مختلف و در زمینه‌های متعدد نوشته شده است که ساختار و نوع و چگونگی خواندن اشعار منطقه از مناطق کشور و متناسب بافرهنگ و سلیقه مردم آن تفاوت دارد.
به همین علت نیز برخی از صحنه‌ها و ساختارهای مربوط به تعزیه حضرت علی‌اکبر (ع) مورد اختلاف و انتقاد کارشناسان دینی و هنری قرار گرفته است؛ مثلاً یکی از این صحنه‌ها گفت‌وگوهای طولانی و گوناگون حضرت لیلا (س) با فرزند خود حضرت علی‌اکبر (ع) است که لیلا نقش اصلی و مهم را در این شبیه‌خوانی ایفا می‌کند و حال آن که حضور ایشان در کربلا، از نظر شمار فراوانی از تاریخ‌نگاران شیعی محل تردید و حتی انکار و تکذیب است.
به همین منظور در این کتاب تلاش شده که نقش حضرت لیلا (س) را حذف کرده و به‌جای آن نقش حضرت رباب، همسر دیگر امام حسین را که به‌نوعی مادر حضرت علی‌اکبر (ع) نیز به شمار می‌آید، پررنگ‌تر نشان داده شود و از کاهش غم‌نامه و بار عاطفی تعزیه علی‌اکبر نیز جلوگیری کند.
از موارد دیگری که در این کتاب با نگاهی اصلاحی و تصحیحی به آن نگریسته شده، صحنه اذن گرفتن حضرت از پدر بزرگوار خویش است که در بعضی از زمینه‌های تعزیه‌خوانی به‌گونه‌ای مطرح می‌شود که امام حسین (ع) از رفتن فرزندش به میدان جنگ جلوگیری می‌کند.
اما در این کتاب با آوردن اشعاری نشان می‌دهد که امام تشویق‌کننده فرزندش به میدان جنگ بوده است که از جمله این اشعار می‌توان به شعر زیر اشاره کرد:
قربان تو ای شبه نبی ثانی حید
نور بصرم تاج سرم ای علی‌اکبر
غمگین مباش ای گل گلزار امامت
نائل شوی امروز به توفیق شهادت
نوبت به بنی‌هاشم آید چو علی جان
باید که تو اول بروی جانب میدان
از موارد دیگری که در تعزیه علی‌اکبر مطرح می‌شود و محل اختلاف است، ازدواج‌نکردن آن حضرت و ناکام بودن ایشان است. درحالی‌که آن حضرت طبق مآخذ و مستندات معتبر، ۲۵ سال سن داشته و بعید به نظر می‌رسد که تا آن زمان از سنت پیامبر (ص) پیروی نکرده باشد.
از سوی دیگر در زیارت‌نامه ایشان که ابوحمزه ثمالی از امام صادق (ع) روایت کرده است، می‌خوانیم: صلوات خداوند بر تو و اقوام و خاندان و پدران و فرزندان و مادران تو. آن برگزیدگان و نیکوکارانی که خداوند پلیدی را از آنان دور کرد و آنان را پاکیزه قرارداد.
در این کتاب سعی شده تا ازدواج‌نکردن حضرت که اشعاری مانند زیر مطرح می‌شود، تصحیح شود و تا حد ممکن از وقایع معتبر و مستند استفاده شود:
به حجله‌ات نزدم تخت آبنوسی تو
به پهلویت ننشستم شب عروسی تو
نمونه دیگری از صحنه‌های حذف شده، جنگ حضرت با طارق بن کثیر است که در این صحنه ابن سعد، شخصی به نام طارق را به جنگ علی‌اکبر می‌فرستد که در این کتاب این امر نیز تصحیح شده است.
در ادامه نویسنده به تصحیح برخی دیگر از روایات و صحنه‌های مرتبط با حضرت علی‌اکبر در صحرای کربلا می‌پردازد.
این کتاب کاری از دفتر تعزیه حوزه هنری استان قم است که توسط امیر زینلی گردآوری شده و مشاوره تعزیه آن ابوالفضل کبابیان و مشاوره تصحیح روایات و احادیث آن حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمود طباطبایی می‌باشد.
سرفصل‌ها، ملحقات، قطعات و منابع و مآخذ کتاب
سرفصل‌های کتاب شامل برخی ویژگی‌های حضرت علی‌اکبر (ع)، تعزیه نامه حضرت علی‌اکبر (ع)، پیشخوانی تعزیه حضرت از میرغم، مبارزخوانی مخالفان و مناجات خوانی امام حسین (ع)، اذن میدان خواستن علی‌اکبر (ع)، وداع حضرت با اهل‌بیت (ع)، وداع با حضرت زینب (س)، وداع علی‌اکبر با رباب خاتون (س) و حضرت علی‌اصغر (ع)، وداع با حضرت سکینه (س)، میدان رفتن حضرت علی‌اکبر (ع) و جلوگیری خوانی اشقیا، آّب خواستن حضرت علی‌اکبر از پدر و رجزخوانی و شهادت حضرت است.
ملحقات این کتاب نیز دارای عناوینی همچون آب‌آوردن علی‌اکبر (ع) در شب عاشورا، سه روایت از وداع حضرت علی‌اکبر (ع) با امام سجاد (ع)، اذن میدان خواستن حضرت از امام حسین (ع)، وداع با علی‌اصغر، پیش‌خوانی‌ها، گفت‌وگوی شمر و ابن سعد اول مجلس، رفتن شمر برای مبارزه طلبیدن، زبان حال امام (ع) هنگام میدان رفتن علی‌اکبر (ع)، مسلح‌کردن حضرت از سوی پدر، ضربت زدن منقذ و گفت‌وگوی او با حضرت علی‌اکبر (ع) و زبان حال امام حسین (ع) بعد از شهادت علی‌اکبر (ع) است.
کتاب مذکور دارای سه قطعه است که رفتن مخالفان نزد حضرت امام حسین (ع) در شروع مجلس، قطعه نخست آن است.
رفتن حضرت عباس (ع) و حضرت قاسم (ع) به یاری علی‌اکبر (ع) و سلام حضرت علی‌اکبر (ع) به پدر و جواب آن قطعه دوم و سوم آن محسوب می‌شود.
کتاب شبه نبی دارای ۶ ضمیمه مصور است که عکس‌ها شامل تعزیه‌خوانی‌ها می‌باشد.
انتهای پیام/
این کتاب حاوی تعزیه‌هایی در ردای رشادت‌های حضرت علی‌اکبر (ع) در کربلا و روز عاشورای حسینی است.
مجلس تعزیه حضرت علی‌اکبر (ع) از مجالسی است که نسبت به تعزیه‌های دیگر بیشتر اجرا می‌شود به‌طوری‌که حتی در زمان جنگ تحمیلی خانواده‌ها به یاد شهیدان جوان خود، بانی برگزاری مراسم تعزیه حضرت علی‌اکبر (ع) می‌شدند.
این تعزیه به شکل‌های مختلف و در زمینه‌های متعدد نوشته شده است که ساختار و نوع و چگونگی خواندن اشعار منطقه از مناطق کشور و متناسب بافرهنگ و سلیقه مردم آن تفاوت دارد.
به همین علت نیز برخی از صحنه‌ها و ساختارهای مربوط به تعزیه حضرت علی‌اکبر (ع) مورد اختلاف و انتقاد کارشناسان دینی و هنری قرار گرفته است؛ مثلاً یکی از این صحنه‌ها گفت‌وگوهای طولانی و گوناگون حضرت لیلا (س) با فرزند خود حضرت علی‌اکبر (ع) است که لیلا نقش اصلی و مهم را در این شبیه‌خوانی ایفا می‌کند و حال آن که حضور ایشان در کربلا، از نظر شمار فراوانی از تاریخ‌نگاران شیعی محل تردید و حتی انکار و تکذیب است.
به همین منظور در این کتاب تلاش شده که نقش حضرت لیلا (س) را حذف کرده و به‌جای آن نقش حضرت رباب، همسر دیگر امام حسین را که به‌نوعی مادر حضرت علی‌اکبر (ع) نیز به شمار می‌آید، پررنگ‌تر نشان داده شود و از کاهش غم‌نامه و بار عاطفی تعزیه علی‌اکبر نیز جلوگیری کند.
از موارد دیگری که در این کتاب با نگاهی اصلاحی و تصحیحی به آن نگریسته شده، صحنه اذن گرفتن حضرت از پدر بزرگوار خویش است که در بعضی از زمینه‌های تعزیه‌خوانی به‌گونه‌ای مطرح می‌شود که امام حسین (ع) از رفتن فرزندش به میدان جنگ جلوگیری می‌کند.
اما در این کتاب با آوردن اشعاری نشان می‌دهد که امام تشویق‌کننده فرزندش به میدان جنگ بوده است که از جمله این اشعار می‌توان به شعر زیر اشاره کرد:
قربان تو ای شبه نبی ثانی حید
نور بصرم تاج سرم ای علی‌اکبر
غمگین مباش ای گل گلزار امامت
نائل شوی امروز به توفیق شهادت
نوبت به بنی‌هاشم آید چو علی جان
باید که تو اول بروی جانب میدان
از موارد دیگری که در تعزیه علی‌اکبر مطرح می‌شود و محل اختلاف است، ازدواج‌نکردن آن حضرت و ناکام بودن ایشان است. درحالی‌که آن حضرت طبق مآخذ و مستندات معتبر، ۲۵ سال سن داشته و بعید به نظر می‌رسد که تا آن زمان از سنت پیامبر (ص) پیروی نکرده باشد.
از سوی دیگر در زیارت‌نامه ایشان که ابوحمزه ثمالی از امام صادق (ع) روایت کرده است، می‌خوانیم: صلوات خداوند بر تو و اقوام و خاندان و پدران و فرزندان و مادران تو. آن برگزیدگان و نیکوکارانی که خداوند پلیدی را از آنان دور کرد و آنان را پاکیزه قرارداد.
در این کتاب سعی شده تا ازدواج‌نکردن حضرت که اشعاری مانند زیر مطرح می‌شود، تصحیح شود و تا حد ممکن از وقایع معتبر و مستند استفاده شود:
به حجله‌ات نزدم تخت آبنوسی تو
به پهلویت ننشستم شب عروسی تو
نمونه دیگری از صحنه‌های حذف شده، جنگ حضرت با طارق بن کثیر است که در این صحنه ابن سعد، شخصی به نام طارق را به جنگ علی‌اکبر می‌فرستد که در این کتاب این امر نیز تصحیح شده است.
در ادامه نویسنده به تصحیح برخی دیگر از روایات و صحنه‌های مرتبط با حضرت علی‌اکبر در صحرای کربلا می‌پردازد.
این کتاب کاری از دفتر تعزیه حوزه هنری استان قم است که توسط امیر زینلی گردآوری شده و مشاوره تعزیه آن ابوالفضل کبابیان و مشاوره تصحیح روایات و احادیث آن حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمود طباطبایی می‌باشد.
سرفصل‌ها، ملحقات، قطعات و منابع و مآخذ کتاب
سرفصل‌های کتاب شامل برخی ویژگی‌های حضرت علی‌اکبر (ع)، تعزیه نامه حضرت علی‌اکبر (ع)، پیشخوانی تعزیه حضرت از میرغم، مبارزخوانی مخالفان و مناجات خوانی امام حسین (ع)، اذن میدان خواستن علی‌اکبر (ع)، وداع حضرت با اهل‌بیت (ع)، وداع با حضرت زینب (س)، وداع علی‌اکبر با رباب خاتون (س) و حضرت علی‌اصغر (ع)، وداع با حضرت سکینه (س)، میدان رفتن حضرت علی‌اکبر (ع) و جلوگیری خوانی اشقیا، آّب خواستن حضرت علی‌اکبر از پدر و رجزخوانی و شهادت حضرت است.
ملحقات این کتاب نیز دارای عناوینی همچون آب‌آوردن علی‌اکبر (ع) در شب عاشورا، سه روایت از وداع حضرت علی‌اکبر (ع) با امام سجاد (ع)، اذن میدان خواستن حضرت از امام حسین (ع)، وداع با علی‌اصغر، پیش‌خوانی‌ها، گفت‌وگوی شمر و ابن سعد اول مجلس، رفتن شمر برای مبارزه طلبیدن، زبان حال امام (ع) هنگام میدان رفتن علی‌اکبر (ع)، مسلح‌کردن حضرت از سوی پدر، ضربت زدن منقذ و گفت‌وگوی او با حضرت علی‌اکبر (ع) و زبان حال امام حسین (ع) بعد از شهادت علی‌اکبر (ع) است.
کتاب مذکور دارای سه قطعه است که رفتن مخالفان نزد حضرت امام حسین (ع) در شروع مجلس، قطعه نخست آن است.
رفتن حضرت عباس (ع) و حضرت قاسم (ع) به یاری علی‌اکبر (ع) و سلام حضرت علی‌اکبر (ع) به پدر و جواب آن قطعه دوم و سوم آن محسوب می‌شود.
کتاب شبه نبی دارای ۶ ضمیمه مصور است که عکس‌ها شامل تعزیه‌خوانی‌ها می‌باشد.
انتهای پیام/
منبع:ایرنا
نظرات شما