استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در گفتگو با قم فردا مطرح کرد:
جایگاه اندیشه و تفکر در سبک زندگی اسلامی
استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم با اشاره به سبک زندگی نبوی و رضوی، گفت: یکی از موانع و مشکلات جاری در سبک زندگی امروز جامعه، فاصله‌گرفتن یا عمل‌نکردن به عنصر تفکر و جایگاه آن در تعالی و توفیقات زندگی به‌ویژه در ارتباطات فردی و اجتماعی است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، سبک زندگی درست و عقلانی بر اساس الگوهای دین اسلام، در قرآن و سنت طراحی شده است؛ به این معنا که هدف زندگی اعتلای ارزش‌های والای آدمی و رسیدن به خداوند است.
سبک‌های زندگی مجموعه‌ای از طرز تلقی‌ها، ارزش‌ها، شیوه‌های رفتار، حالت‌ها و سلیقه‌ها در هر چیزی را در برمی‌گیرد و می‌تواند اجزای رفتار شخصی باشد یا نباشد؛ زیرا بیش‌تر مردم معتقدند که باید سبک زندگی‌شان را آزادانه انتخاب کنند. اما این انتخاب آزادِ بدون داشتن جهان‌بینی توحیدی، انسان متزلزلی خواهد ساخت که تمایلاتش هر روز او را به یک طرف خواهد برد در نتیجه آرامشِ در زندگی را تجربه نخواهد کرد.
سبک زندگی، نحوه و نگاه به زندگی است که در حال حاضر از طرف عده‌ای با استفاده از تبلیغات وسیع طراحی می‌شود و هر روز به شیوه‌ای جدید جلوه‌گری می‌کند و باعث ازبین‌رفتن نوع تلقی درست فرد از زندگی خواهد شد. روند روبه‌جلوی این نوع زندگی در صدد فراموش‌کردن ارزش‌های دینی و اخلاقی در سطح گسترده را موجب می‌شود که با باورهای دینی و بومی ما صددرصد در تضاد است. طبیعی است که نگاه بر مبنای انسان‌شناسی توحیدی دربردارنده هدف و غایتی است که دنیا را مزرعه آخرت می‌داند و تصویر درستی از سبک زندگی خویش را طراحی می‌کند و جامعه‌ای را ترسیم خواهد کرد که در انتظار امام مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) لحظه‌شماری می‌کند.
از همین رو باتوجه‌به نزدیک‌شدن به رحلت پیامبر (ص) و شهادت امام رضا (ع) با حجت‌الاسلام حسین بنیادی، استاد برجسته حوزه و دانشگاه در خصوص سبک زندگی اسلامی گفتگویی را انجام دادیم.
مهم‌ترین سبک زندگی نبوی و رضوی که می‌تواند برای جامعه امروز الگو باشد، چیست؟
ابتدا ایام شهادت پیامبر اکرم و امام رضا صلوات الله و سلامه علیهما را تسلیت عرض می‌کنم؛ اسلام، دین جامع و کامل است که اعتقاد و عمل به احکام و آموزه‌های آن، سعادت و کمال بشر را به ارمغان می‌آورد و این دو حاصل نمی‌شود مگر با علم و عمل به معارف حیات‌بخش اسلام؛ ازاین‌رو گام اول در تحقق زندگی سالم که متضمن حیات مادی و حیات معنوی است «جایگاه اندیشه و تفکر در آموزه‌های اسلامی و تطبیق‌دادن آن با زندگی و زیست بشر است» که آئین زندگی مؤمنانه یا همان سبک زندگی اسلامی را رقم می‌زند، اساساً زندگی موفق، قواعدی دارد که در رأس آنها تفکر در تمام شئون و ابعاد آن است تا آغاز و هدف از زندگی معلوم شود.
در حقیقت حیات با تفکّر، افق‌های بلند زندگی را در دیدگاه انسان روشن و سیر کمال‌یابی انسان‌ها را رقم می‌زند و مسیر کسب فضائل را هموار و مقدمهٔ رسیدن به مقامات معنوی هست و عکس آن نیز درست است؛ یعنی بسیاری از جهالت‌ها، ضلالت‌ها، انحرافات و سختی‌های در زندگی به علت عدم تفکر است، بر همین اساس در آیات زیادی از قرآن کریم امر به تفکر در امور اعتقادی و مسائل زندگی شده است در روایات از معصومین علیهم‌السلام نیز واژهٔ تفکر در امور مختلف از کاربردی‌ترین عناوینی است که به آن سفارش و تأکید شده است؛ در روایتی آمده است که شخصی نزد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آمد و از آن حضرت درخواست نصیحتی کرد، پیامبر فرمودند: سفارش می‌کنم که هر گاه تصمیم بر انجام کاری گرفتی در عاقبت آن کار خوب بیندیش پس اگر عاقبت آن کار، رشد و هدایت بود، انجامش بده و اگر عاقبت آن ضلالت و گمراهی بود از انجام آن دست بکش و رهایش کن.
امام رضا علیه‌السلام می‌فرمایند: «التَّفکُّرُ مِرآتُک تُریکَ سَیّئاتِک و حَسناتِک» اندیشیدن آینه توست که زشتى‌‌ها و خوبی‌هایت را به تو نشان مى‌دهد؛ بنابراین آنچه که می‌تواند سبک زندگی اسلامی در تمام امور و شئون خُرد و کلان بشر را رقم ترسیم کند و توفیقات زندگی را فزونی بخشد، تفکر و اندیشه‌ورزی در تمام جوانب فردی و اجتماعی است.
در مسئله فرهنگ چه الگویی می‌توان از سبک زندگی نبوی استخراج کرد؟
سیره اجتماعی پیامبر و ائمه معصومین علیهم‌السلام بر کیفیت توسعه اجتماعی بر مبنای «وحی و عقلانیت» بوده و معیار و مدار پیشرفت جوامع را در همین دو امر بیان نموده‌اند؛ چنان‌که جامعه نبوی و علوی و دعوت امامان معصوم علیهم‌السلام نیز همین بوده است، لذا بهترین الگو برای ترویج و توسعه فرهنگ اجتماعی، پایه‌ریزی و پیروی از سبک و سیره‌ای است که در آن دیانت و عقلانیت و اندیشه و تفکر حاکم بر امور و فعالیت‌های انسان‌ها و جوامع باشد تا سیر صعودی جامعه به سمت فرهیختگی و بالندگی محقق گردد به همین جهت است که عمران و آبادی واقعی جوامع و پیشرفت ملت‌ها، مردمانی هستند که ظاهر و باطن فرهنگ آنها، رشد بر پایه الگویی است که در آن مقاصد دنیوی و اخروی، پیرو گفتمان و معرفت توحیدی بوده باشد و نبی مکرم اسلام در تمام سال‌های رسالت الهی خود این امر را به‌صورت یک الزام برای ترقی و تعالی جامعه بدان امر و تأکید کرده‌اند.
بسیاری از نابسامانی‌های فردی و ناهنجاری‌های اجتماعی، معلول عدم جریان رندگی همراه با تفکر است.
به نظر می‌رسد یکی از موانع و مشکلات جاری در سبک زندگی امروز جامعه، فاصله‌گرفتن یا عمل‌نکردن به «عنصر تفکر و جایگاه آن در تعالی و توفیقات زندگی به‌ویژه در ارتباطات فردی و اجتماعی» است که گاه زندگی‌ها را با مخاطرات جدی و یا زمینه‌های رقابت‌های ناسالم و ناپایدار را ایجاد می‌کند که اگر در بسیاری از آنها پشتوانه فکری و عاقبت‌اندیشی و بصیرت رفتاری نهفته باشد، قابل‌رفع و حل هستند؛ لذا این حدیث از امام حسن مجتبی علیه‌السلام که می‌فرمایند: «اَلتَّفَکُّرُ حَیاةُ قَلْبِ اَلْبَصِیرِ» در حکم یک قاعده مترقی در در رسیدن به زندگی مطلوب یعنی سبک زندگی اسلامی که جامع مقامات معنوی و زندگی آمیخته است با دیانت و عقلانیت، می‌باشد.
انتهای پیام/160
سبک‌های زندگی مجموعه‌ای از طرز تلقی‌ها، ارزش‌ها، شیوه‌های رفتار، حالت‌ها و سلیقه‌ها در هر چیزی را در برمی‌گیرد و می‌تواند اجزای رفتار شخصی باشد یا نباشد؛ زیرا بیش‌تر مردم معتقدند که باید سبک زندگی‌شان را آزادانه انتخاب کنند. اما این انتخاب آزادِ بدون داشتن جهان‌بینی توحیدی، انسان متزلزلی خواهد ساخت که تمایلاتش هر روز او را به یک طرف خواهد برد در نتیجه آرامشِ در زندگی را تجربه نخواهد کرد.
سبک زندگی، نحوه و نگاه به زندگی است که در حال حاضر از طرف عده‌ای با استفاده از تبلیغات وسیع طراحی می‌شود و هر روز به شیوه‌ای جدید جلوه‌گری می‌کند و باعث ازبین‌رفتن نوع تلقی درست فرد از زندگی خواهد شد. روند روبه‌جلوی این نوع زندگی در صدد فراموش‌کردن ارزش‌های دینی و اخلاقی در سطح گسترده را موجب می‌شود که با باورهای دینی و بومی ما صددرصد در تضاد است. طبیعی است که نگاه بر مبنای انسان‌شناسی توحیدی دربردارنده هدف و غایتی است که دنیا را مزرعه آخرت می‌داند و تصویر درستی از سبک زندگی خویش را طراحی می‌کند و جامعه‌ای را ترسیم خواهد کرد که در انتظار امام مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) لحظه‌شماری می‌کند.
از همین رو باتوجه‌به نزدیک‌شدن به رحلت پیامبر (ص) و شهادت امام رضا (ع) با حجت‌الاسلام حسین بنیادی، استاد برجسته حوزه و دانشگاه در خصوص سبک زندگی اسلامی گفتگویی را انجام دادیم.
مهم‌ترین سبک زندگی نبوی و رضوی که می‌تواند برای جامعه امروز الگو باشد، چیست؟
ابتدا ایام شهادت پیامبر اکرم و امام رضا صلوات الله و سلامه علیهما را تسلیت عرض می‌کنم؛ اسلام، دین جامع و کامل است که اعتقاد و عمل به احکام و آموزه‌های آن، سعادت و کمال بشر را به ارمغان می‌آورد و این دو حاصل نمی‌شود مگر با علم و عمل به معارف حیات‌بخش اسلام؛ ازاین‌رو گام اول در تحقق زندگی سالم که متضمن حیات مادی و حیات معنوی است «جایگاه اندیشه و تفکر در آموزه‌های اسلامی و تطبیق‌دادن آن با زندگی و زیست بشر است» که آئین زندگی مؤمنانه یا همان سبک زندگی اسلامی را رقم می‌زند، اساساً زندگی موفق، قواعدی دارد که در رأس آنها تفکر در تمام شئون و ابعاد آن است تا آغاز و هدف از زندگی معلوم شود.
در حقیقت حیات با تفکّر، افق‌های بلند زندگی را در دیدگاه انسان روشن و سیر کمال‌یابی انسان‌ها را رقم می‌زند و مسیر کسب فضائل را هموار و مقدمهٔ رسیدن به مقامات معنوی هست و عکس آن نیز درست است؛ یعنی بسیاری از جهالت‌ها، ضلالت‌ها، انحرافات و سختی‌های در زندگی به علت عدم تفکر است، بر همین اساس در آیات زیادی از قرآن کریم امر به تفکر در امور اعتقادی و مسائل زندگی شده است در روایات از معصومین علیهم‌السلام نیز واژهٔ تفکر در امور مختلف از کاربردی‌ترین عناوینی است که به آن سفارش و تأکید شده است؛ در روایتی آمده است که شخصی نزد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آمد و از آن حضرت درخواست نصیحتی کرد، پیامبر فرمودند: سفارش می‌کنم که هر گاه تصمیم بر انجام کاری گرفتی در عاقبت آن کار خوب بیندیش پس اگر عاقبت آن کار، رشد و هدایت بود، انجامش بده و اگر عاقبت آن ضلالت و گمراهی بود از انجام آن دست بکش و رهایش کن.
امام رضا علیه‌السلام می‌فرمایند: «التَّفکُّرُ مِرآتُک تُریکَ سَیّئاتِک و حَسناتِک» اندیشیدن آینه توست که زشتى‌‌ها و خوبی‌هایت را به تو نشان مى‌دهد؛ بنابراین آنچه که می‌تواند سبک زندگی اسلامی در تمام امور و شئون خُرد و کلان بشر را رقم ترسیم کند و توفیقات زندگی را فزونی بخشد، تفکر و اندیشه‌ورزی در تمام جوانب فردی و اجتماعی است.
در مسئله فرهنگ چه الگویی می‌توان از سبک زندگی نبوی استخراج کرد؟
سیره اجتماعی پیامبر و ائمه معصومین علیهم‌السلام بر کیفیت توسعه اجتماعی بر مبنای «وحی و عقلانیت» بوده و معیار و مدار پیشرفت جوامع را در همین دو امر بیان نموده‌اند؛ چنان‌که جامعه نبوی و علوی و دعوت امامان معصوم علیهم‌السلام نیز همین بوده است، لذا بهترین الگو برای ترویج و توسعه فرهنگ اجتماعی، پایه‌ریزی و پیروی از سبک و سیره‌ای است که در آن دیانت و عقلانیت و اندیشه و تفکر حاکم بر امور و فعالیت‌های انسان‌ها و جوامع باشد تا سیر صعودی جامعه به سمت فرهیختگی و بالندگی محقق گردد به همین جهت است که عمران و آبادی واقعی جوامع و پیشرفت ملت‌ها، مردمانی هستند که ظاهر و باطن فرهنگ آنها، رشد بر پایه الگویی است که در آن مقاصد دنیوی و اخروی، پیرو گفتمان و معرفت توحیدی بوده باشد و نبی مکرم اسلام در تمام سال‌های رسالت الهی خود این امر را به‌صورت یک الزام برای ترقی و تعالی جامعه بدان امر و تأکید کرده‌اند.
بسیاری از نابسامانی‌های فردی و ناهنجاری‌های اجتماعی، معلول عدم جریان رندگی همراه با تفکر است.
به نظر می‌رسد یکی از موانع و مشکلات جاری در سبک زندگی امروز جامعه، فاصله‌گرفتن یا عمل‌نکردن به «عنصر تفکر و جایگاه آن در تعالی و توفیقات زندگی به‌ویژه در ارتباطات فردی و اجتماعی» است که گاه زندگی‌ها را با مخاطرات جدی و یا زمینه‌های رقابت‌های ناسالم و ناپایدار را ایجاد می‌کند که اگر در بسیاری از آنها پشتوانه فکری و عاقبت‌اندیشی و بصیرت رفتاری نهفته باشد، قابل‌رفع و حل هستند؛ لذا این حدیث از امام حسن مجتبی علیه‌السلام که می‌فرمایند: «اَلتَّفَکُّرُ حَیاةُ قَلْبِ اَلْبَصِیرِ» در حکم یک قاعده مترقی در در رسیدن به زندگی مطلوب یعنی سبک زندگی اسلامی که جامع مقامات معنوی و زندگی آمیخته است با دیانت و عقلانیت، می‌باشد.
انتهای پیام/160
نظرات شما