قم فردا گزارش می‌دهد؛
معرق‌کاری چوب، هنری اصیل در قم
معرق‌کاری چوب در قم از دیرباز مورد توجه بوده و امروزه به‌عنوان یکی از صنایع‌دستی شاخص این منطقه شناخته می‌شود و نه‌تنها به‌عنوان یک هنر سنتی، بلکه به‌عنوان یک صنعت اشتغال‌زا و اقتصادی مطرح است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «قم فردا» صنعت معرق‌کاری چوب، یکی از هنرهای اصیل و ارزشمند ایرانی است که ریشه در تاریخ کهن این مرز و بوم دارد. این هنر که ترکیبی از دقت، ظرافت و خلاقیت است، با استفاده از چوب‌های رنگی و ایجاد نقش‌های هندسی و اسلیمی، آثار بدیعی خلق می‌کند که بیانگر ذوق و سلیقه هنرمندان ایرانی است. در شهر مقدس قم، این هنر از دیرباز مورد توجه بوده و امروزه به‌عنوان یکی از صنایع‌دستی شاخص این منطقه شناخته می‌شود.
معرق‌کاری در ایران به دوره سلجوقیان بازمی‌گردد، اما اوج شکوفایی آن در عصر صفویه بود. در قم، این هنر تحت‌تأثیر هنرهای مذهبی و معماری خاص این شهر قرار گرفته و طرح‌های منحصربه‌فردی را به وجود آورده است. هنرمندان قمی با تلفیق چوب‌های طبیعی مانند گردو، سنجد، و توت، آثار هنری خلق می‌کنند که علاوه بر زیبایی، از دوام و کیفیت بالایی برخوردار است.
امروزه، معرق‌کاری چوب در قم نه‌تنها به‌عنوان یک هنر سنتی، بلکه به‌عنوان یک صنعت اشتغال‌زا و اقتصادی مطرح است. با این حال، این صنعت با چالش‌هایی مانند نبود بازارهای پایدار، کمبود مواد اولیه مرغوب، و رقابت با محصولات مشابه خارجی مواجه است.
جایگاه معرق‌کاری چوب در قم
مریم شجاعی کارشناس صنایع‌دستی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی قم فردا با شاره به جایگاه صنعت معرق‌کاری چوب در قم در میان دیگر صنایع‌دستی ایران اظهار داشت: معرق‌کاری چوب در قم یکی از صنایع‌دستی منحصربه‌فرد است که به دلیل ظرافت و کیفیت بالا شناخته شده است. در مقایسه با دیگر شهرها مانند اصفهان و شیراز، قم سبک خاصی در معرق‌کاری دارد که بیشتر تحت‌تأثیر هنرهای مذهبی و معماری حرم حضرت معصومه (س) است. این هنر در فهرست میراث‌فرهنگی کشور نیز ثبت شده و از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
وی با اشاره به مهم‌ترین ویژگی‌های معرق‌کاری قم گفت: مهم‌ترین ویژگی‌های معرق‌کاری قم، استفاده از چوب‌های طبیعی با رنگ‌های متنوع، طرح‌های اسلیمی و هندسی منظم، و تلفیق هنرهای مذهبی با نقوش سنتی است. هنرمندان قمی در ترکیب رنگ‌ها و ایجاد نقش‌های پیچیده مهارت بالایی دارند که این امر باعث تمایز آثارشان از دیگر مناطق شده است.
کارشناس صنایع‌دستی با اشاره به آموزش آکادمیک این هنر در قم بیان داشت: در سال‌های اخیر رشته‌های مرتبط با صنایع‌دستی از جمله معرق‌کاری در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی قم تدریس می‌شود. همچنین، سازمان میراث‌فرهنگی و اداره صنایع‌دستی استان دوره‌های آموزشی آزاد برگزار می‌کنند تا علاقه‌مندان بتوانند این هنر را به‌صورت حرفه‌ای یاد بگیرند.
وی با اشاره به مهم‌ترین چالش‌های پیشروی هنرمندان معرق‌کار در قم گفت: کمبود مواد اولیه مرغوب و افزایش قیمت چوب‌های باکیفیت، نبود بازارهای فروش پایدار و رقابت با محصولات خارجی، کم‌توجهی به تبلیغات و معرفی این هنر در سطح ملی و بین‌المللی و مهاجرت هنرمندان به سایر شهرها یا تغییر شغل به دلیل درآمد پایین مهم‌ترین چالش‌های پیشروی هنرمندان معرق‌کار در قم هستند.
وضعیت اقتصادی و اشتغال‌زایی صنعت معرق‌کاری چوب در قم
صنعت معرق‌کاری چوب در قم، علاوه بر حفظ میراث‌فرهنگی، نقش مهمی در ایجاد اشتغال و درآمدزایی دارد. بر اساس آمارهای رسمی، بیش از ۵۰۰ هنرمند به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در این صنعت فعالیت می‌کنند. کارگاه‌های کوچک و بزرگ معرق‌کاری در محلات قدیمی قم مانند باغ پنبه و علی‌آباد فعال هستند و برخی از آن‌ها به صادرات محصولات خود به کشورهای همسایه نیز می‌پردازند.
از نظر اقتصادی، معرق‌کاری چوب یکی از صنایع سودآور است، زیرا ارزش افزوده بالایی دارد. یک اثر معرق‌کاری شده با قیمت چند میلیون تومان به فروش می‌رسد، در حالی که هزینه مواد اولیه آن نسبتاً پایین است. با این حال، نبود حمایت‌های مالی و اعتباری از هنرمندان، باعث شده بسیاری از آن‌ها نتوانند به‌صورت انبوه تولید کنند و از مزایای صادرات بهره ببرند.
علاوه بر این، صنعت گردشگری می‌تواند نقش مهمی در رونق این صنعت داشته باشد. با توجه به موقعیت مذهبی قم و حضور سالانه میلیون‌ها زائر، ایجاد بازارچه‌های صنایع‌دستی و نمایشگاه‌های دائمی می‌تواند فروش این محصولات را افزایش دهد.
سودآوری و صادرات معرق‌کاری چوب قم
سمیرا محمدی اقتصاددان و پژوهشگر حوزه صنایع‌دستی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی قم فردا با اشاره به توجیه اقتصادی صنعت معرق‌کاری چوب در قم اظهار داشت: این صنعت به دلیل ارزش افزوده بالا و تقاضای خوب در بازارهای داخلی و خارجی، کاملاً توجیه‌پذیر است. با حمایت‌های هدفمند، می‌توان آن را به یک صنعت ارزآور تبدیل کرد.
وی با اشاره به مهم‌ترین بازارهای صادراتی این صنعت گفت: کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، عراق، ترکیه و حتی بازارهای اروپایی مانند آلمان و فرانسه مشتریان بالقوه این محصولات هستند. البته نیاز به بسته‌بندی مناسب و بازاریابی حرفه‌ای وجود دارد.
اقتصاددان و پژوهشگر حوزه صنایع‌دستی با اشاره به حمایت دولت از این صنعت بیان داشت: متأسفانه حمایت‌ها محدود به اعطای برخی تسهیلات کوچک و برگزاری نمایشگاه‌هاست. نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت برای توسعه صادرات و تأمین مواد اولیه با قیمت مناسب وجود دارد.
وی با اشاره به راهکارهای افزایش سودآوری این صنعت گفت: ایجاد تعاونی‌های تولید و فروش برای کاهش هزینه‌ها، توسعه بازارهای الکترونیکی و فروش آنلاین، برگزاری دوره‌های آموزشی برای افزایش کیفیت محصولات و جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی بهترین راهکارها برای افزایش سودآوری در این صنعت هستند.
مشکلات و راهکارهای توسعه صنعت معرق‌کاری چوب در قم
با وجود ظرفیت‌های بالای صنعت معرق‌کاری چوب در قم، این هنر - صنعت با چالش‌های متعددی روبرو است که در صورت عدم رسیدگی، ممکن است به فراموشی سپرده شود.
کمبود مواد اولیه باکیفیت به طوری که چوب‌های مرغوب مانند گردو و فوفل به‌سختی یافت می‌شوند و قیمت بالایی دارند، نبود بیمه و حمایت اجتماعی برای هنرمندان که باعث شده بسیاری از استادکاران به دلیل درآمد ناپایدار، مجبور به ترک این حرفه می‌شوند، ضعف در بازاریابی و تبلیغات باعث شده محصولات معرق‌کاری قم به‌خوبی معرفی نشده‌اند و رقابت با محصولات مشابه خارجی به‌نحوی‌که کالاهای چینی و ترکی با قیمت پایین‌تر، بازار داخلی را تحت‌تأثیر قرار داده‌اند از مشکلات اصلی این صنعت هستند.
برای عبور از این مشکلات، تأمین مواد اولیه با قیمت مناسب از طریق واردات یا کشت درختان مخصوص، حمایت بیمه‌ای و اعطای وام‌های کم‌بهره به هنرمندان، راه‌اندازی فروشگاه‌های آنلاین و شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی و ایجاد برند معرق‌کاری قم و دریافت نشان اصالت از سازمان‌های جهانی به‌عنوان راهکار مطرح است.
صنعت معرق‌کاری چوب در قم، به‌عنوان یک هنر اصیل و اقتصادی، نیازمند توجه ویژه از سوی دولت و بخش خصوصی است. با برنامه‌ریزی اصولی، حمایت از هنرمندان، و توسعه بازارهای صادراتی، می‌توان این صنعت را به یکی از منابع درآمدزایی و اشتغال‌آفرین استان تبدیل کرد. امید است با اجرای راهکارهای ارائه شده، شاهد رونق دوباره این هنر ارزشمند در آینده نزدیک باشیم.
خبرنگار: محمدعلی رجبی
انتهای خبر/150
معرق‌کاری در ایران به دوره سلجوقیان بازمی‌گردد، اما اوج شکوفایی آن در عصر صفویه بود. در قم، این هنر تحت‌تأثیر هنرهای مذهبی و معماری خاص این شهر قرار گرفته و طرح‌های منحصربه‌فردی را به وجود آورده است. هنرمندان قمی با تلفیق چوب‌های طبیعی مانند گردو، سنجد، و توت، آثار هنری خلق می‌کنند که علاوه بر زیبایی، از دوام و کیفیت بالایی برخوردار است.
امروزه، معرق‌کاری چوب در قم نه‌تنها به‌عنوان یک هنر سنتی، بلکه به‌عنوان یک صنعت اشتغال‌زا و اقتصادی مطرح است. با این حال، این صنعت با چالش‌هایی مانند نبود بازارهای پایدار، کمبود مواد اولیه مرغوب، و رقابت با محصولات مشابه خارجی مواجه است.
جایگاه معرق‌کاری چوب در قم
مریم شجاعی کارشناس صنایع‌دستی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی قم فردا با شاره به جایگاه صنعت معرق‌کاری چوب در قم در میان دیگر صنایع‌دستی ایران اظهار داشت: معرق‌کاری چوب در قم یکی از صنایع‌دستی منحصربه‌فرد است که به دلیل ظرافت و کیفیت بالا شناخته شده است. در مقایسه با دیگر شهرها مانند اصفهان و شیراز، قم سبک خاصی در معرق‌کاری دارد که بیشتر تحت‌تأثیر هنرهای مذهبی و معماری حرم حضرت معصومه (س) است. این هنر در فهرست میراث‌فرهنگی کشور نیز ثبت شده و از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
وی با اشاره به مهم‌ترین ویژگی‌های معرق‌کاری قم گفت: مهم‌ترین ویژگی‌های معرق‌کاری قم، استفاده از چوب‌های طبیعی با رنگ‌های متنوع، طرح‌های اسلیمی و هندسی منظم، و تلفیق هنرهای مذهبی با نقوش سنتی است. هنرمندان قمی در ترکیب رنگ‌ها و ایجاد نقش‌های پیچیده مهارت بالایی دارند که این امر باعث تمایز آثارشان از دیگر مناطق شده است.
کارشناس صنایع‌دستی با اشاره به آموزش آکادمیک این هنر در قم بیان داشت: در سال‌های اخیر رشته‌های مرتبط با صنایع‌دستی از جمله معرق‌کاری در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی قم تدریس می‌شود. همچنین، سازمان میراث‌فرهنگی و اداره صنایع‌دستی استان دوره‌های آموزشی آزاد برگزار می‌کنند تا علاقه‌مندان بتوانند این هنر را به‌صورت حرفه‌ای یاد بگیرند.
وی با اشاره به مهم‌ترین چالش‌های پیشروی هنرمندان معرق‌کار در قم گفت: کمبود مواد اولیه مرغوب و افزایش قیمت چوب‌های باکیفیت، نبود بازارهای فروش پایدار و رقابت با محصولات خارجی، کم‌توجهی به تبلیغات و معرفی این هنر در سطح ملی و بین‌المللی و مهاجرت هنرمندان به سایر شهرها یا تغییر شغل به دلیل درآمد پایین مهم‌ترین چالش‌های پیشروی هنرمندان معرق‌کار در قم هستند.
وضعیت اقتصادی و اشتغال‌زایی صنعت معرق‌کاری چوب در قم
صنعت معرق‌کاری چوب در قم، علاوه بر حفظ میراث‌فرهنگی، نقش مهمی در ایجاد اشتغال و درآمدزایی دارد. بر اساس آمارهای رسمی، بیش از ۵۰۰ هنرمند به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در این صنعت فعالیت می‌کنند. کارگاه‌های کوچک و بزرگ معرق‌کاری در محلات قدیمی قم مانند باغ پنبه و علی‌آباد فعال هستند و برخی از آن‌ها به صادرات محصولات خود به کشورهای همسایه نیز می‌پردازند.
از نظر اقتصادی، معرق‌کاری چوب یکی از صنایع سودآور است، زیرا ارزش افزوده بالایی دارد. یک اثر معرق‌کاری شده با قیمت چند میلیون تومان به فروش می‌رسد، در حالی که هزینه مواد اولیه آن نسبتاً پایین است. با این حال، نبود حمایت‌های مالی و اعتباری از هنرمندان، باعث شده بسیاری از آن‌ها نتوانند به‌صورت انبوه تولید کنند و از مزایای صادرات بهره ببرند.
علاوه بر این، صنعت گردشگری می‌تواند نقش مهمی در رونق این صنعت داشته باشد. با توجه به موقعیت مذهبی قم و حضور سالانه میلیون‌ها زائر، ایجاد بازارچه‌های صنایع‌دستی و نمایشگاه‌های دائمی می‌تواند فروش این محصولات را افزایش دهد.
سودآوری و صادرات معرق‌کاری چوب قم
سمیرا محمدی اقتصاددان و پژوهشگر حوزه صنایع‌دستی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی قم فردا با اشاره به توجیه اقتصادی صنعت معرق‌کاری چوب در قم اظهار داشت: این صنعت به دلیل ارزش افزوده بالا و تقاضای خوب در بازارهای داخلی و خارجی، کاملاً توجیه‌پذیر است. با حمایت‌های هدفمند، می‌توان آن را به یک صنعت ارزآور تبدیل کرد.
وی با اشاره به مهم‌ترین بازارهای صادراتی این صنعت گفت: کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، عراق، ترکیه و حتی بازارهای اروپایی مانند آلمان و فرانسه مشتریان بالقوه این محصولات هستند. البته نیاز به بسته‌بندی مناسب و بازاریابی حرفه‌ای وجود دارد.
اقتصاددان و پژوهشگر حوزه صنایع‌دستی با اشاره به حمایت دولت از این صنعت بیان داشت: متأسفانه حمایت‌ها محدود به اعطای برخی تسهیلات کوچک و برگزاری نمایشگاه‌هاست. نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت برای توسعه صادرات و تأمین مواد اولیه با قیمت مناسب وجود دارد.
وی با اشاره به راهکارهای افزایش سودآوری این صنعت گفت: ایجاد تعاونی‌های تولید و فروش برای کاهش هزینه‌ها، توسعه بازارهای الکترونیکی و فروش آنلاین، برگزاری دوره‌های آموزشی برای افزایش کیفیت محصولات و جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی بهترین راهکارها برای افزایش سودآوری در این صنعت هستند.
مشکلات و راهکارهای توسعه صنعت معرق‌کاری چوب در قم
با وجود ظرفیت‌های بالای صنعت معرق‌کاری چوب در قم، این هنر - صنعت با چالش‌های متعددی روبرو است که در صورت عدم رسیدگی، ممکن است به فراموشی سپرده شود.
کمبود مواد اولیه باکیفیت به طوری که چوب‌های مرغوب مانند گردو و فوفل به‌سختی یافت می‌شوند و قیمت بالایی دارند، نبود بیمه و حمایت اجتماعی برای هنرمندان که باعث شده بسیاری از استادکاران به دلیل درآمد ناپایدار، مجبور به ترک این حرفه می‌شوند، ضعف در بازاریابی و تبلیغات باعث شده محصولات معرق‌کاری قم به‌خوبی معرفی نشده‌اند و رقابت با محصولات مشابه خارجی به‌نحوی‌که کالاهای چینی و ترکی با قیمت پایین‌تر، بازار داخلی را تحت‌تأثیر قرار داده‌اند از مشکلات اصلی این صنعت هستند.
برای عبور از این مشکلات، تأمین مواد اولیه با قیمت مناسب از طریق واردات یا کشت درختان مخصوص، حمایت بیمه‌ای و اعطای وام‌های کم‌بهره به هنرمندان، راه‌اندازی فروشگاه‌های آنلاین و شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی و ایجاد برند معرق‌کاری قم و دریافت نشان اصالت از سازمان‌های جهانی به‌عنوان راهکار مطرح است.
صنعت معرق‌کاری چوب در قم، به‌عنوان یک هنر اصیل و اقتصادی، نیازمند توجه ویژه از سوی دولت و بخش خصوصی است. با برنامه‌ریزی اصولی، حمایت از هنرمندان، و توسعه بازارهای صادراتی، می‌توان این صنعت را به یکی از منابع درآمدزایی و اشتغال‌آفرین استان تبدیل کرد. امید است با اجرای راهکارهای ارائه شده، شاهد رونق دوباره این هنر ارزشمند در آینده نزدیک باشیم.
خبرنگار: محمدعلی رجبی
انتهای خبر/150
نظرات شما